Het groote liede-boeck

Forme eens alghemeenen Ghebets na de Predicatie.

O Heere, ghy almogende God, ghy heylige ende hemelsche Vader, die eenich, eeuwich ende almachtich zijt, leeft ende regneert van eeuwicheyt tot eeuwicheyt, voor u ist dat wy comen ende verschynen, ende dat wy die knien onses hertens booghen, van u ist dat wy bidden ende begeeren, Ghy wilt u doch over ons ontfarmen, onsen mont, tonghe ende lippen, ende voor al onse handen ende hert reynighen, op dat wy doch waerdich mogen worden uwen heylighen Name, die groot is aen te roepen, te dancken en te loven, want wy bekennen

[fol. Iii7v]

dat ghy zijt een almogende overvloedige ghenoechsame Godt, vol alles goeden, ende dat beneffens u geen ander Godt en zy, inden Hemel nochte op der aerden die u gelijck zy. Daerom u ooc met billijck loven ende dancken sullen, den Hemel, ende die Aerde, ende al het ghene datter op ende in is.

Maer wy, o Godt, sullen u veel billijcker loven van alle andere gheschapen dinghen en creatuyren, want ghy zijt onsen Godt ende schepper, ende hebt ons naer uwen beelde ghemaeckt, meerder begaeft dan alle andere schepselen ende creatuyren. Ende doen wy doot in onse zonden, ende uwe vyanden waren hebt ghy u onser ontfermt, ende niet gespaert uwen eenigen ghebooren Soon, maer hebt dien voor ons overghegeven, in de alder versmaetlijckste doot des Cruyces, die heeft sijn ontschuldige bloet voor ons gestort, ende is om onser zonden wil gestorven, ende om ons rechtveerdich te maken, van den doode op verweckt, ende ten Hemel gevaren, die heeft ons een Heylich Euangelium predicken ende vercondighen laten, ende daer door tot uwer saliger gemeenschappen beroepen, ende tot erghenamen uwes eeuwighen Hemelschen rijcks.

Daerom dat wy dit verstaen ende ghelooven, soo ist oock dat wy ons schuldigher bekennen voor alle andere creatuyren, u te loven ende te dancken, te prysen, ende te ghebenedyen, om 'twelcke wy nu, op onse knien gheseten, voor u verschenen zijn. Maer, o Godt ende Vader, wy en zijn daer niet ghenoehsaem toe gheschickt, bequaem, noch waerdich, om uwen naem te dancken, also ghy des waerdich zijt. Daer om geeft ons te hulpe uwe heylige ende Hemelsche heyrscharen uwe heylighe Engelen, ende alle wercken uwer handen die stijf staen, ende machtich zijn te doen dat u behaeghlijck zy, dat dese met ons u helpen loven, dancken, prijsen, ende gebenedyen u,

[fol. Iii8r]

ghy die zijt waert, ende blijft inder eeuwicheyt, een heylige, heylige, heylige God, vol worde die aerde van uwer heerlijckheyt, ende van uwer gherechter gherechticheyt, datse alle menschen sien, daer in leven ende wandelen moghen.

Daer is (o God) en hebben wy niet geleeft noch ghewandelt na 'tbehooren, maer hebben ons voor u soo dickwils ende menichmael bezondicht, met woorden, wercken ende gedachten, met onsen ydelen onnutten leven ende wandel.

Maer wy comen nu voor u, ende belyden onse zonden, ende bidden u in den name Iesu uwes soons, ghy wilt u doch over ons ontfermen, ontfermt u onser, o Godt ontfermt u onser, en treedt niet met ons int oordeel, niet en handelt met ons nae onse wercken ende verdiensten, maer nae uwe groote barmherticheyt, so doet uyt alle onse overtredinge, neemt ons goedertierlijck wederom aen, op dat wy u behaghen ende dienen moghen.

Alsoo bidden wy voor alle uwe lieve kinderen waer datse verstroyt zijn onder den hemel over den aertbodem, sy zijn van verre ofte nae by, te water of te lande hare namen zijn u alle bekent, o Heere omlegertse met uwen heylighen Engelen. Gheeft haer te samen met ons ghehoorsame herten, vol geloovens, wijsheyts, ende verstants, op dat wy weten, hoe wy leven ende wandelen, ende u behaghen sullen, vervult onse herten oock met liefde, vrede, ende rechter broederlijcker eenicheyt, ende dit geeft ons neerstich te onderhouden, door den bandt der liefde ende des vredens.

Alsoo bidden wy u oock, o ghy heylige ende Hemelsche Vader, voor alle swacke ende becommerde, isser yemandt door swackheyt van den weghe der waerheyt af ghetreden, dennen wilt doch ghenadelijck wederom oprichten. Ende aengesien datter so

[fol. Iii8v]

vele duysentmael duysent menschen van u gheschapen ende ghemaeckt zijn, ende datter so wynich u kennen ende vreesen, maer worden opghehouden door valsche leere ende bedriegelijcke arbeyders. So wilt doch senden ende verwecken, getrouwe, heylighe mannen, na uwen herte ende zinne, die ons uwe woorden nae uwen Godtlijcken wille moghen vercondighen, die anders niet en soecken dan uwen lof, uwe eere, ende uwen pryse, ende die salicheyt der zielen die u een ghehoorsaem volck bereyden, dat yverich ende tot allen goeden wercken gheschickt zy, die u volck dat nu onder vele onverstanden verdeelt leyt, in liefe, vrede, ende eenicheyt mogen versamen ende onderhouden nae uwen Godtlijcken wille, o Godt neemt wech alle onverstanden, isser noch wat by ons, dat u mishaecht ende ons verborghen is, dat gheeft ons te kennen, ende gheeft ons een herte dat wy't geerne verlaten mogen. Sullen wy oock noch weten, dat u behaecht, ende ons verborghen is, dat gheeft ons te kennen, ende een hert dat wy't geerne aen nemen moghen, op dat onse doen ende laten u mach ghevallen.

Alsoo bidden wy u oock lieve Heere, voor alle de ghene die daer lyden om uwe heylighe ghetuyghenisse, die in gevanckenisse en banden zijn, verjaecht, verdreven, veracht, verdruckt, ende in berovinghe haerder goederen, van allen menschelijcken troost ontset, o Heere troostse doch met uwen Godtlijcken troost, maeckt haer hare lyden licht, ende geeft haer beneffens alle harde beproevinghe, een genadige uytcomste nae uwer barmherticheyt, datse stijf voor uwen name staen, u kint Iesum voor die menschen belyden, op datse van hem voor u beleden worden.

O Godt weest oock genadich ende barmhertich alle dennen die u ende ons haten, vervolghen ende lyden aen doen. O Heere vergeeft het haer, want sy

[fol. Kkk1r]

en weten niet wat sy doen, daer om en rekent haer onsenthalven geen schult toe, maer gheeft het haer te kennen hoe grootelijcx sy haer daer in voor u bezondighen, op datse verschricken haer beteren, ghenade ende barmherticheyt by u erlanghen, ende die eeuwighe saligheyt vecryghen moghen.

Wy bidden u oock voor alle Coninghen ende overheyden, ende voornamelijck voor alle die onder derre beschutsel ende bescherminge dat wy sitten ende woonen, o Heere geeft haer te verstaen waer om sy van u gheschapen, ghemaeckt ende verordonneert zijn, dat sy leeren verstaen, doen, ende volbrenghen uwen Godtlijcken wille, ende also behouden en salich mogen worden. Daertoe geeft haer wijsheyt ende verstant, hare landen, lieden ende steden alsoo te regeeren dat wy onder haer een stil, gerust ende Godsalich leven moghen voeren, o Heere nae u heylich ende Godtlijck behaghen, ende soo vele wy door u ghenade nu sulcx ghenieten, daer voor seggen wy u billijck lof en danck, o Heer geeftet ons met grooter danckbaerheyt te ghebruycken.

Oock bidden wy u, o Hemelsche Vader, voor alle Weduwen ende Weesen, Crancken, verlatene, ende troostelosen, die in hongers noot ende becommernisse zijn, in verrucktheyt der zinnen, in vertwyvelinge ende mistroosticheyt, o Heer sy zijn u alle bekent, troostse doch met uwen Godlijcken troost, leert haer uwe Vaderlijcke castydinghe verduldelijck verdragen, ende u genadige hulpe tot uytcomste verbeyden.

Barmhertighe Godt wy bidden u oock voor alle goethertiche, ende die uwe woorden geerne hooren, maer gheen cracht en hebben haer totter ghehoorsaemheyt te geven, geeft haer doch cracht door uwen heylighen geest, dat sy't alsoo mogen ontfangen ende met sachtmoedicheyt in haer laten ingheplant worden, dattet hare zielen mach salich maken.

[fol. Kkk1v]

Ende daerom dat wy weten, dat ghy een goedich, genadich ende barmhertich Godt zijt, so willen wy u nu eenmoedelijc bidden ende aenroepen, en segghen alsoo ons u lief kint Iesus Christus gheleert heeft, maeckt ons bequaem ende gheschickt, dat wy inden geest ende met waerheyt mogen spreken: Onse Vader.

O Heere ghy almoghende Godt, wy segghen u eeuwich lof ende danck, prijs, eer ende eeuwighe gebenedydinge, daerom dat ghy u hebt over ons ontfermt, ende ons gegeven spyse ende dranck, cleyder ende herberghe, decksel, ende voetsel der zielen ende des lichaems, dit ghenieten wy van uwer milder goedicheyt, gheeft het ons, o Godt, te ghebruycken na uwen heylighen ende Godtlijcken wille.

Wy willen ons oock nu alle te samen beyde cleen ende groot, jonck ende oudt, in uwen handen bevelen onse zielen ende onse lichamen, met alle t'ghene dat ons aengaet, draecht Heere sorghe voor onse leven, recht ons nu op, ende verset ons, van minder zonde in meerdere gherechticheyt, ende maeckt ons gheschickt, bequaem ende waerdich te doen uwen heylighen ende Godtlijcken wille. O Godt dit bidden wy u al te samen, in den name uwes gheliefden Soons Iesu Christi. O Vader ghy moet eeuwich, ghelooft, ghedanckt, gepresen, ende gebenedijt zijn, van ons allen in der eeuwicheyt, Amen.