|
| |
| |
| |
XIV.
Den Lykdienst.
Dat onze voorouders godsdienstig waren, heeft men meermaels, by het lezen der voorgaende bladeren dezer geschiedenis, konnen aenmerken; nu, in welkdanige omstandigheden van eenige aengelegenheyd het mogte wezen, vergaten zy nooyt hunne beden tot Dezen te stieren, van wien alles voordvloeyt, en tot wien men ook alles behoort terug te brengen. Deze zoo eenvoudige aenmerking moet doen zien dat het in den godsdienst was dat de vrome Vlamingen die kloekmoedigheyd en die vaderlandsliefde kwamen putten, van welke deugden zy zoo luysterlyke bewyzen hebben opgeleverd. God en het Vaderland, Godsdienst en Vryheyd, gingen by hun, in alle omstandigheyd, altyd gepaerd, en dit tot zoo verre, dat zy niet begrepen hoe een wel ingerigt land zonder godsdienst, een vry volk zonder religie, kon bestaen. Geen wonder dus dat men onze voorvaders, met deze gedachten bezield
| |
| |
en met die overtuyging doordrongen, in alle hunne daden den godsdienst ziet mengelen, of, om beter te spreken, dat men hun op den godsdienst zag bouwen die uytgebreyde ondernemingen welke wy moeyelyk beseffen, om dat zy zoo verre van den geest der tegenwoordige eeuw verschillen.
De hedendaegsche Vlamingen, de moedelooze mannen van dit lafhertig tydstip, zyn inderdaed te leeg gedaeld om de hoogte, op welke hunne voorvaders zich geplaetst hadden, te konnen bereyken; die grootsche gevoelens welke het begryp van zyne eygene weerdigheyd en van den prys zyner onafhangelykheyd, by elke gevaervolle omstandigheyd, in de gemoederen der eerste ontvoogde Vlamingen opbruyschten, schynen heden uytgedoofd en onder den drift van eygen belang verstikt: alzoo vergaet de goede tarwe tusschen de distels en doornen. Deze zoo rampvolle onverschilligheyd had alsdan nog in deze streken geenen wortel gevat; het minste gevaer maekte de aendacht van elkeen gaende, en wekte allen borger op. Doch, hoe nauwer het gevaer met groote belangen in verband stond, hoe meer het de privilegien en den godsdienst betrof, hoe geweldiger en eenpariger den tegenstand wierd. Het was om dat de religie nog in haren vollen bloey schitterde; het was om dat het geloof nog met de werken gepaerd ging; het was om dat den godsdienst tot in de geringste zaek was gemengeld, en de dryfveer wierd van zoo vele edele poogingen. Wendt uwe oogen naer het Oosten, beschouwt eens de plaetsen die door het bloed en de tranen van den Zaligmaker bevoch- | |
| |
tigd zyn, en vestigt, voor eenen oogenblik, uwe aendacht op een ander slach van vergoten bloed, en gy zult dit uwer voorvaders ontwaren. Ja, het is het bloed uwer voorzaten, het bloed der Vlamingen, op het veld van eer vergoten; vergoten voor de bestryding en uytroeying der ongeloovigen, vergoten tot eere en tot zegeprael van den katholyken godsdienst, vergoten op de stem van eenen heyligen belyder, vergoten onder het herhaeld geroep van: ‘God wil het.’
Neen, geene wonderen, door de Vlamingen der middeleeuwen aen den dag geleyd, moeten nu nog als verbazend voorkomen, als men zich in het geheugen wilt brengen, in welke bron de leerlingen van Amandus, de kinderen van Eligius, hunne gemoederen kwamen versterken. Hebben wy niet de opleyders des volks aen den voet des autaers geknield gevonden? Hebben wy de overwinnaers van het graeflyk leger, dezen morgend, niet in de Predikheeren kerk biddende aengetroffen? Is het niet van uyt den Tempel des Heeren dat wy Danwilt, Priem en den ouden Lambrecht, versterkt door het gebed, naer het slagveld zagen snellen? Ja, zoo is 't; en indien men eenen aendachtigen blik op die knielende borgers, op die godsdienstige mannen, wilt vestigen, men zal niet meer behooren te onderzoeken waer Baudewyn die vryheydsliefde, waer Danwilt zynen onverschrokken moed, en waer Lambrecht zyne welsprekende en vryheydsademende woorden, zyn gaen putten.
Wisten wy niet dat dezen boek, flauw voordbrengsel van onzen geringen geest, in de handen van meer dan eenen
| |
| |
vrygeest en van meer dan eenen materialist kon vallen, wy zouden ons wel wachten om, van tyd tot tyd, op deze zaek terug te keeren; maer, op een tydstip, op welk men den godsdienst als onvruchtbaer, als verlichtingshatend, als vryheydsdoodend tracht te doen voorkomen, kan het niet zonder eenig belang zyn de ongerymdheyd van zulkdanige beschuldigingen tastelyk te maken, met hier eenen glinster te laten flikkeren van dat godelyk vuer welken het gevoel van echte vaderlandsliefde in de herten der Bruggelingen heeft doen ontbranden. De vlam die de offerande van Elias verslond kon geenen anderen oorsprong hebben dan deze, welke de gemoederen onzer godsdienstige voorouders deed ontgloeyen.
Keeren wy tot ons verhael terug.
Het overig van dezen merkweerdigen dag, op welken de Bruggelingen zulken roemryken zegeprael hadden behaeld, wierd besteed in het toedienen van hulpmiddelen aen de gekwetsten, en in het maken van toebereydselen tot de begraving van de gesneuvelden. De herkentenisvolle stad, welke reeds besloten had dat de namen der dapperen zouden vereeuwigd worden, en dus voor den wereldschen roem, voor de tydelyke glorie harer helden, gezorgd had, deze stad, zoo godsdienstig, kon ook de overledenen niet vergeten; en dit kwam Brugge in deze omstandigheyd bewyzen. Eenen plegtigen lykdienst ging, tot lavenis der gesneuvelde helden van dezen dag, gecelebreerd worden.
Indien het voorbygaende gedacht der dood den mensch van deze vergankelyke aerde verwydert, en in hem dit ingeboren gevoelen van een ander leven doet ontstaen,
| |
| |
gevoelen welk ons genoegzaem de onsterflykheyd der ziel bewyst, hoe meer moet de dood van eenen held, gesneuveld op het slagveld, wiens laetste woorden tot God wierden uytgesproken, gelyk zyne laetste droppelen bloeds ter verdediging van zyn land of van zyne vryheden wierden opgeofferd, de herten der stervelingen niet hemelwaerds stieren, om aldaer, in den geest, de dapperen in het oneyndig getal der maertelaren te zien aengenomen en gekroond worden?
Het is als onvrywillig dat wy deze vraeg uyt onze pen laten vloeyen; maer zy is het natuerlyk gevolg van den in druk, die eenen blik, op hetgeen er staet te geschieden, op ons gemoed heeft te wege gebragt.
Den dageraed brak treurig aen; de duystere zon, omhuld van gryze nevelen, scheen zich, als uyt droefheyd, met een doodvloers te bedekken, en deelde aen geheel de natuer iets droevig en rouwvol mede. Den loodkleurigen mist die boven de aerde bleef hangen, viel traegzaem in droppelen op den grond, en, gelyk aen glinsterende tranen die de roode oogen en bleeke wangen eener ontroosbare, jonge en schoone weduwe, by het smertelyk verlies van eenen teerbeminden gemael, ontrollen, zoo ook dauwden de hemeltranen op de straten van Brugge, en schenen het verlies van zoo vele dappere borgers te beweenen. Op verscheyde stonden hoorde men de lykklokken, terwyl zy op maet in beweging wierden gebragt, zuchten, en de talryke bewooners der vermaerde koophandelstad, tot het volbrengen van droevige pligten, by een roepen. Inderdaed, zy waren droevig de pligten die
| |
| |
hier behoorden gekweten te worden; men ging meer dan een honderdtal moedige Bruggelingen, in den bloey hunner jaren, aen de liefkoozingen van hunne kinderen en aen de genegenheyd hunner deugdzame huysvrouwen ontrukt, ter aerde bestellen! Hoe vele zuchten zullen hier nu de herten ontglippen, en hoe vele tranen de oogen ontspringen! Ah! de natuer moet haren loop hebben, maer den godsdienst zal ook zynen heylzamen invloed doen gevoelen. De ontroostbare moeder zal verzachting vinden, de ouderlooze dochter zal verligting gevoelen, om dat de treffende woorden, welke de kerk door den mond harer bedienaers gaet uytgalmen, als eenen hemelschen balzem de wonden der verscheurde herten komt heelen; ja, zoo zal het wezen. Den droevigen, doch zoo troostvollen Requiem is nog niet aengeheven, en reeds heeft het denken aen den zelven meer dan een gemoed tot kalmte gebragt. Treden wy tot by die twee naderende borgers, en luysteren wy eenige stonden naer hunne redekaveling; hunne woorden zullen tot bewys van ons aengehaelde dienen.
- Gebuerman, zoo hoorde men eenen borger, die het uytwendig van eenen treflyken persoon bezat, zeggen, gy hebt gisteren een gevoelig verlies geleden.
- Een verlies! Ah! buyten alle schatting, antwoordde eenen deftigen jongeling met naem Bytebier; den besten der vaderen, mynen zoo teerbeminden ouder. Het moorddadig stael van eenen krygsman!.....
En eenen traen ontsprong zyne oogen.
- Bytebier, ik neem deel in uwe droefheyd, maer de
| |
| |
zaek voor welkers verdediging hy sneuvelde is heylig, en de gedachtenis van uwen ouder moet in zegening wezen.
- Zoo is het, gebuer. Als men zyn leven voor zyne vryheden slagtoffert, en zyn bloed tot vrymaking zyner medeborgers stort, zulke dood is roemryk, en den gesneuvelden mag aenspraek op de algemeene herkentenis maken. Mynen ouder heeft zyne pligten gekweten, zyne ziel zy by den Heere!
- Hier van mogt gy verzekerd wezen. Een hert dat aen God op een slagveld is opgedragen, word immers niet verstooten. Zoo hoorden wy gisteren meer dan eenen achtbaren geestelyken tot de gewapende borgers uytroepen.
- Eenen ouder verliezen is zoo pynelyk! Het verminkt lyk aenschouwen van zynen vader, ah!.....
- Is zekerlyk het gevoeligste welk eenen zoon kan treffen. Maer, Bytebier, nevens de weenende droefheyd staet ook den troost om de tranen af te droogen, en den engel-bewaerder, die met zyne uytgebreyde vleugelen het stoflyk overschot uws vaders beschudt, na zyne ziel in de Tabernakelen gevoerd te hebben, dezen waekt ook over het lyk, en behoort uwe droefheyd te lenigen. Wanneer men het eeuwig geluk bekomt, na dat men het tydelyk welzyn voor zyne medeborgers heeft weten te vestigen, vindt men reden om zyne tranen te matigen.
- Uwe woorden heelen eenigzins de wyde wond die in myn hert nog bloedt. Ja, ik voel, dat, indien het zoet en aengenaem is te leven, het roemryk is zich voor zyne vryheden te slagtofferen.
| |
| |
- Ja, vriend, dit gedacht alleen moet u verzachting toebrengen.
- Dit gedacht lenigt inderdaed myne droefheyd, en overtuygt my dat mynen ouder my een voorbeeld heeft gegeven, en zich ter navolging heeft gesteld.
- Indien eens de gelegenheyd.....
- O! ja! ik voel my aengeprikkeld om deze dood te vreken. Kwam Brugge nog eens den onderstand der borgery noodig te hebben, om de moordenaers van zoo velen onzer stadsgenooten te bestryden, hoe geern zal ik mynen arm leenen, en hoe gretig zal ik op de stappen snellen van dezen, ter wiens gedachtenis men gaet bidden!
- Gy toont u weerdig van uwen naem, vriend; gy laet blyken dat er ook moedig bloed door uwe aderen vloeyt. Den dag is misschien niet verre verwyderd, op welken wy te zamen ter verdediging onzer geboortestad, en ter verovering onzer ontrukte privilegien zullen optrekken. Vreeslyk zal dien dag wezen, om dat hy elkeene der partyen tot vraek zal aenspooren.
- Roept het bloed onzer gesneuvelde bloedverwanten dan geene vraek?
- Indien den godsdienst my niet leerde vergeven, ik zou niet aerzelen ja te antwoorden. Nogtans, toen de boosaerdigheyd onzer vyanden zich zoo verre uytstrekt van ons te komen aenranden in onze stad, om ons van het geen wy het kostbaerst hebben te berooven, dan is den tegenstand wettig; en kan het storten van bloed niemand ten kwade gerekend worden. Aengerand, mag men zich
| |
| |
verdedigen; maer de vraekzucht mag ons tot geene buytenspoorigheden vervoeren.
- Gy redeneert verstandig, vriend, en myne denkwyze stemt volkomen met de uwe over een, hier in, dat ik my wel zou wachten iets tegenstrydig aen mynen godsdienst te doen. Mogte mynen drift my uytdrukkingen ontrukt hebben die als overdreven konnen beschouwd worden, zy zyn zonder erg uytgesproken, want nooyt zou ik de onbevlekte gedachtenis van mynen gesneuvelden vader aldus willen bezoedelen.
- Ik kenne u te wel, om een ander gedacht van u te hebben opgevat. Den godsdienst is uwen leydsman.
- Gy zegt wel; hy was ook den leydsman van dezen voor wien wy gaen bidden, gelyk hy het was voor alle de andere Bruggelingen van welken wy de lyken nu op de merkt gerangschikt zullen zien.
- En gelyk den godsdienst den leydsman zal blyven van alle de genen, die de gesneuvelden van heden zullen opvolgen.
- Als men zyne pligten kwyt, men is getrouw aen de leering van ons geloof; en, gelyk men ook pligten, in hoedanigheyd van borger, te vervollen heeft, men volkomt aen de geboden van den godsdienst als men die stiptelyk uytoeffent.
- Dit leerde my ook mynen vader, en deze zoo troostelyke leering verzacht myn lyden. Ik weet dat mynen ouder zyne pligt heeft gekweten, en dit gedacht maekt dat ik my zoo sterk over zyne roemvolle dood niet betreure.
| |
| |
Hier voegden de twee sprekers zich by andere borgers, en bevonden zich welhaest op de merkt, in het midden van duyzende vergaderde persoonen van allen stand, van alle geslacht, en van allen ouderdom.
Statig en treffend was het zigt, welk deze plaets opleverde. Het was de merkt die men had gekozen om er den lykdienst te celebreren. Alle de borgers wilden hunne gebeden voegen by die der geestelykheyd, en hadden voorgenomen deze plegtige uytvaerd by te woonen. Geene kerk was immers groot en ruym genoeg om geheel de bevolking van Brugge te bevatten, en, ten eynde niemand te berooven zyne godsdienstige herkentenis aen de gesneuvelden te konnen bewyzen, waren de bevoegde overheden het eens geworden om den lykdienst op de Groote Merkt te verrigten. Niets was verwaerloosd om deze plegtigheyd luyster by te zetten, en niets had men vergeten welk tot verheerlyking der lyken van 's lands verdedigers kon strekken. Het ervaren penseel van eenen kundigen schilder zou hier stof vinden tot het zamenstellen van een treffend tafereel, indien hy het op zich wilde nemen het zigt af te malen welk de merkt van Brugge, op, dezen stond, opleverde. Alles wat de oogen kon treffen en wat de gedachten aen het gepeys der dood kon boeyen, vond men hier vereenigd.
Eenen verheven autaer, tot welken men met een twintigtal trappen moest opklimmen, stond, op het eynde dezer ruyme plaets, opgeregt, en, behangen met zwart laken, droeg van boven de wapen van Vlaenderen. Van beyde kanten schitterden menigvuldige kandelaers gerang- | |
| |
schikt, op welken ontelbare waskeersen moesten branden. Rondom den autaer trof men sieraden, zinnebeelden en rouw-voorwerpen aen, en boven het kruys stonden geschreven de volgende woorden:
Deus refugium nostrum et virtus.
(God, onzen toevlugt en onze sterkte.)
Deze spreuk, aen den toestand van Brugge zeer wel toepasselyk, hing overlommerd door het roemryk vaendel welk de borgers tot den kryg had opgeleyd. Het onderste deel des autaers, dit waer op den God-mensch ging nederdaelen, verbeeldde eene graftombe nevens welke van beyde kanten eenen weenenden engel geplaetst was, houden eenen schild en eene lauwerkroon in de hand. Achter dezen autaer verhieven zich de puynen van den verbranden Halle-toren, en bragten in het gedacht van eenieder, niet alleen den naem van den held die heden Brugge van zyne vyanden heeft verlost, maer ook het vernielen der privilegien, tot het wederbekomen van welke den slag met het graeflyk leger was geleverd geweest. Nu, het is op dezen autaer, onder den blooten hemel, dat het onbloedig zoen-offer der nieuwe wet, tot lavenis der ziel van de gesneuvelden, en in de tegenwoordigheyd van geheel de brugsche bevolking, moet opgeofferd worden.
Op verscheyde treden, trapsgewys voor den autaer opgeslagen, zyn de lyken der omgebragten, in opene kisten, gerangschikt, en, in deze bleeke ontdekte aengezigten kan iedereen of eenen vriend, of eenen bloedverwant, of eene kennis, of eenen gebuer, ontdekken; elk lyk was nog gekleed gelyk het op het slagveld was
| |
| |
opgenomen; alleenelyk de gekwetsten, die nog verzorgd waren geweest om dat men hun levend had konnen wegdragen, waren met een met bloed bemorst laken omhuld. Hertroerend was dit zigt! Meer dan honderd lyken van heldhaftige Bruggelingen liggen hier uytgestrekt in de tegenwoordigheyd van hunne stadsgenooten! Ah! geene woorden zyn hier bekwaem om te doen begrypen welken indruk het aenschouwen dezer slagtoffers op de borgers van Brugge moest te wege brengen. Eenieder vormde by zich zelven het voornemen van het voorbeeld te volgen der dapperen, wiens lyken hier gerangschikt stonden, en, ware den graef by deze plegtigheyd konnen aenwezig zyn, hy zou zich wel gewacht hebben van nog eens zyne roekelooze onderneming te vernieuwen, om dat hy zich zou overtuygd hebben van den geest van vraek, met welken iederen Bruggeling bezield was.
Rondom de lyken knielden de gekwetsten, houdende eene brandende flambeeuw in de hand; de gewonden, wiens toestand niet toeliet dat zy gingen, wierden op berrien of in draegstoelen aengebragt, om ook dezen lykdienst by te woonen. De zielbrakenden alleen waren afwezig. De magistraetspersoonen in hun gewaed, de dekens der neeringen en de hoofdmannen der gilden, vergezeld van alle hunne eereteekens en standaerden, bemerkte men rondom den autaer, terwyl de geestelykheyd en de kloosterlingen in hunne verschillige kleeding, de trappen des autaers bezetten. Werwaerds men nu in de ronde de oogen wierp, ontdekte men niet anders dan menschen. Buyten dat geheel de merkt en de breede aenpalende straten met
| |
| |
volk waren opgepropt, stonden alle de vensters van de spitsche gevels met menschen tot boven toe bezet, terwyl de daken en uytspringende gooten insgelyks van menschen krielden. Dat men zich nu inbeelde welken indrukmakenden blik deze plaets moest opleveren.
Nittegenstaende deze ontelbare menigte, heerschte de volkomendste stilte en het beste order overal. Ingetogen en door droefheyd aengedaen, bleef elkeen in eene godsdienstige houding, en men hoorde geen ander gerucht dan de droeve toonen der kleppende lyk-klokken. Den godelyken dienst nam eenen aenvang; het was den deugdzamen oom der schoone Avezoeta die uytgenoodigd was om de mis te celebreren, als zynde den priester die de meeste diensten aen de stad, en den grootsten onderstand aen zoo vele gekwetsten had bezorgd. Wy zullen het hier op ons niet nemen te onderzoeken welke gewaerwordingen nu in het gemoed van deze duyzende en duyzende borgers oprezen; het zy ons genoeg de aendacht van den lezer op die nedergeknielde menigte geroepen te hebben, en hem de gansche bevolking van Brugge te hebben aengewezen.
Nu was den lykdienst geëyndigd; maer de begraving moest nog geschieden. Hier ontmoet men nog eene vertooning welke niet min statig voorkomt.
De familie van elken gesneuvelden had eene plaets gekozen waer zy het lyk van haren bloedverwant verlangde begraven te zien. Het is derwaerds dat men nu de kisten gaet dragen.
De uytvaerd was voltrokken, den priester had opgehouden de smeekgebeden voor de overledenen te lezen, en den
| |
| |
Opperregter gevraegd in geen oordeel te treden met zyne dienaers, maer de hun met hysope te besproeyen, op dat de zielen der gesneuvelden witter dan sneeuw zouden blinken; voor de laetste mael had men het kort maer zoo treffend gebed ‘Dat zy in vrede rusten’ uytgegalmd, en den stoet, droevigen stoet! moest zich op weg stellen. De kisten, op draegberrien geplaetst, wierden op de schouders van de borgers verheven, en rondom de zelve rangschikten zich de gekwetsten. Aen het hoofd van deze processie trok het teeken onzer verlossing, door eenen religieus tusschen twee acolythen gedragen. De geestelyken en kloosterlingen volgen op eene dobbelery, en, op eenen weemoedigen toon, zongen zy verschillige boetpsalmen van den koning David. De menigte, met ontdekten hoofde, wierp zich op hare knien, en vestigde eenen laetsten blik, op de voor by gedragene lyken. Maer, welken blik! Ah! eenen blik die veel beduydend was, en in welken, zelfs door de tranen, men de vraekzucht zag stralen. Nu verdeelde de zamengevloeyde borgery zich in verschillige benden, en volgde, in het diepste stilzwygen, en met voorbeeldelooze ingetogenheyd, in tegenovergestelde rigtingen, de lyken tot in de kerk, waer de gesneuvelden moesten begraven worden.
Hier vernieuwde zich nog eens het hertscheurend tooneel welk wy op de merkt hebben bygewoond; hier was men aen de laetste verblyfplaets der omgebragte helden gekomen; hier ging men den eeuwigen vaerwel aen de redders van de stad Brugge zeggen. Indien wy ons in alle de kerken van deze stad niet begeven, en zoo wy
| |
| |
de eerbewyzingen die in elke der zelve de stoflyke overblyfselen van de gesneuvelden worden aengedaen met alle hare aendoenelyke omstandigheyd niet beschryven, het is om dat wy vermeynen dat elken lezer zich genoeg zal konnen inbeelden dat de laetste ceremonien luysterlyk en statig waren. Inderdaed, zy waren statig en aendoenelyk, gelyk alles wat op den boord des graefs, in het aenschyn der dood, en op den ingang der eeuwigheyd, eene mannelyke statigheyd met zich draegt. De sombere gewelven der gothieke kerken weergalmden door de rouwgezangen; de waskeersen op de autaren, de zilvere lampen voor het Tabernakel, de lichten voor de beelden der Heyligen en voor de tafereelen, waren aengestoken en verhieven hare kronkelende en puntige vlammen naer den hemel, gelyk de gebeden der stervelingen opwaerds voor den troon des Almogenden stygen; de voorhangels der autaren en de versierselen der kapellen waren door voorwerpen van zwart fluweel, doorweven en geborduerd met zilverdraed, vervangen, en een rouwvloers welk de beelden bedekte liet nauwelyks den damasten mantel der O.L.V. doorschynen; diepgegravene putten zyn in het midden der kerk gespit, en, omringd van versche aerde en half verrotte doodsbeenderen, uytwassemende eenen geur die aen de eeuwigheyd doet denken, gapen zy, geschikt om de lyken te ontvangen van dezen, die door hun bloed de vryheyd voor hunne stadsgenooten hebben afgekocht. Voegt hier by, dat rondom deze graven geknield liggen de naeste bloedverwanten der gesneuvelden, dat daer eenen zoon zynen vader, eene vrouw haren echt- | |
| |
genoot, eene weduwe haren eenigen zoon, eene arme zuster haren oudsten broeder beweenen, en dat alle deze tranen, deze zuchten, dit gekerm, zich op den kant des grafs komen vereenigen om in den vochtigen en killen grond der begraefplaets te gaen sterven; voegt hier by, dat ook vele minderjarige kinderen in de armen harer moeder en op den boord der laetste verblyfplaets voor het stoffelyk overblyfsel hunner ouders
kommervol dartelen, helaes! onbewust van de rampen die hun treffen; voegt hier by, den indruk dien verwekken de gebeden welken door de geestelyken worden aengeheven, en gy zult u een gering denkbeeld konnen vormen van de gesteltenis der gemoederen van die ontelbare menigte, welke de kerken vervolt, en de laetste eer aen de roemvolle verdedigers der stad Brugge is komen bewyzen.
‘Van de poorten der Helle, ontruk, o Heere, hunne zielen!
Geef hun, o Heer, de eeuwige rust, en dat het eeuwig licht hun beschyne!
Dat zy in vrede rusten!’ - ‘Amen.’
Deze waren de laetste woorden die men op de lippen van den priester hoorde sterven, terwyl hy de geknielde menigte, na de lyken gezegend te hebben met het teeken onzer verlossing, met wy-water besproeyde.
Eene treffende stilte, te nauwernood door het dof gesnik van de weenende bloedverwanten onderbroken, en door het zuchten der biddenden gestoord, heerschte door geheel het Huys Gods.
Eensklaps word het teeken des H. Kruys gemaekt, en
| |
| |
door geheel den Tempel des Heeren hoorde men deze woorden weergalmen:
Et audivi vocem de coelo, dicentem mihi: Beati mortui, qui in Domino moriuntur!
(En ik heb eene stem uyt den hemel gehoord, zeggende tot my: Zalig zyn de dooden die in den Heere sterven!)
Het was eenen geestelyken die den stoel der waerheyd beklommen had, en eene lykrede tot de vergaderde borgers kwam uytspreken, en de in tranen smiltende aenhoorders ging vertroosten en met nieuwen moed vervollen. Inderdaed, de woorden des predikers waren troostelyk, en troffen zoodanig alle de herten dat zy uyt de zelve de droefheyd verdreven, om die met hoop en onderwerping aen de ondoorgrondelyke besluyten der Voorzienigheyd te vervollen. Zoo ziet men eene sneeuwwitte lelie of een welriekend eenzaem viooltje de teedere bladjes der half opene kelkjes ontsluyten by het opryzen der zon; zoo ziet men de gele zonnebloem, die tydens het geweldig onweder op haren hoogen stam heeft gekwynd, de fiere kruyn verheffen, zoo haest den donder heeft opgehouden te woeden.
Onnoodig ware het, hier te melden dat alom, waer men de helden van dezen dag roemde, men ook met den grootsten lof sprak van deze borgers, welken het op zich hadnen genomen dezen zegeprael te bewerken. Onder de namen van de manhaftige verdedigers der stad moest dezen van Baudewyn op de eerste plaets gesteld worden, en geen wonder dat hy in geene lykrede wierd vergeten. De godvruchtige dochter van den goud- en zilversmid
| |
| |
had hare ouders naer de kerk vergezeld en woonde de lykplegtigheyd en de begraefnis van een deel der gesneuvelden by. Wy laten het aen den lezer over, te raden welken indruk op het gevoelig hert van de schoone Avezoeta moest te wege brengen den lof dien zy den vromen Priem hoorde toezwaeyen.
|
|
Auteursrechtvrij