Woelige weken: november-december 1813

Vrijdag 12 november's ochtends

Nog altijd een geruchtenstroom die niet uitgeput raakt. Men schrijft ons de 9e van Almelo dat de vijanden te Rheine waren en op dezelfde avond dat de Kozakken zich naar Enschede begeven hadden. Tijdingen van Deventer tonen aan, dat men zich daar heeft beziggehouden met het omverhalen van een poort en van de brug over de IJssel. De heer Holtrop verkondigde op de beurs dat de IJssel door 30 000 man verdedigd zal worden en dat men Deventer zo veel mogelijk zal verdedigen. Een dienstbode die haar zieke moeder in Wezel was gaan opzoeken, was tegenwoordig bij de aankomst van een Frans leger op terugtocht. Alle huizen waren vol soldaten; men heeft de buitenwijken verbrand. Dinsdag heeft men plotseling alarm geslagen en zij heeft zich overhaast in de stad moeten terugtrekken. Het nieuws van een revolutie in Parijs is nog niet uitgestorven doch schijnt integendeel te herleven. Men zegt dat er diverse partijen in Parijs zijn en zelfs één voor de Bourbons - dat de keizer bij het binnengaan van zijn paleis gedood zou zijn - dat de keizer buiten de wet gesteld zou zijn - dat hier zestien koeriers uit Parijs zijn aangekomen. - De Russische obligaties zijn tot 48% gestegen.

Het zijn niet meer de dagen doch zelfs de uren die boeiend worden. De nieuwtjes die men vandaag debiteerde waren van dien aard dat zij iedereen interesseerden. Het is op de Moniteur van morgen dat al onze verwachtingen gevestigd zijn. Zie hier wat men debiteert dat in de Moniteur van morgen en overmorgen zal staan. Dat de keizer een verpletterend decreet had uitgevaardigd, behelzende het plan van een immense oproeping voor de krijgsdienst; dat de senaat gezegd had dat, dewijl de

[p. 20]

aant.laatste conscriptie reeds zoveel onlusten aangewakkerd had, men bijgevolg genoodzaakt was om dit voorstel te weigeren; dat vervolgens de hierboven genoemde partijen zich opgeworpen hadden; dat vervolgens de keizer, te Mainz aangekomen zijnde, er gearresteerd was en door enkele duizenden mannen naar Parijs gevoerd. De geruchten willen dat hij onderweg door zijn troepen vermoord is.

Men vertelde dit alles op verschillende manieren doch iedereen was het er over eens dat de keizer onttroond was, dat de keizerin, de koning van Napels, de koning van Holland en Talleyrand aan het hoofd van de regering stonden; dat vóór de 24e ons land van alle Franse autoriteiten ontruimd moest zijn en dat generaal Blücher er met zijn troepen zal binnenkomen - dat de prins van Oranje reeds in Utrecht was. Al deze nieuwtjes zijn te gunstig, te voordelig dan dat men er geloof aan kan hechten doch het is toch gebleken dat er iets gewichtigs is geschied. Bovendien zijn hier in de afgelopen nacht drie koeriers vertrokken of aangekomen. In Den Haag en Leiden heeft het volk zich aan een bovenmatige vreugde overgegeven. Het is onmogelijk om de blijdschap te geloven die vandaag alle harten vervulde. Zij tekende zich af op alle gezichten. Er was maar één roep: de tiran is gearresteerd! Vorsten der aarde, hoe weinig zou het u kosten, om u te laten liefhebben, doch gij zoekt slechts de haat. Het is in de gruwel van de gevechten dat gij een geluk, waarvan slechts de rust van de vrede u zou kunnen doen genieten, zoekt. Bonaparte, de eerste consul, de overwinnaar van Egypte en van Marengo, de hersteller van eredienst en van de zeden eist nog de tol van mijn bewondering, doch Napoleon i die slechts in de verwoesting en de oorlog de middelen zoekt om zijn eerzucht te bevredigen, die zijn echtgenote verstootte, de zoon tot opstand tegen de vader aanzette ten einde aan zijn familie de usurpatie van een nieuw koninkrijk te verzekeren, die zich meester maakte van Holland, van de Hanzeatische departementen zonder ander voorwendsel dan dat van de eer-

[p. 21]

aant.zucht, zonder andere wet dan die van de sterkste - die Rusland wilde onderwerpen en de wereld aan zijn willekeurige beslissingen - die met het oproepen van de lotelingen voor de Garde d'Honneur het meest aanstotelijke despotisme liet zien - is slechts een tiran.

Nog een anekdote. Onder vrienden legt men Franse pakkers deze woorden in de mond. Wij zijn in het paleis. Russen 49½, Spanjaarden 29, Weners 26, Pruisen 58.