|
| |
| |
| |
Hoofdstuk V.
1815.
Qudejaarsavond op een bal. - Dan sen. - Prijsuitdeeling. - van Hulst. - Ontwakende liefde. - De leus Vaderland en Oranje. - Bij l'amica Catonna. - Deklaratie. - ‘Liebe, liebe lass' mich los.’ - Reisje naar Gelderland. - Heeft de verstrooiing geholpen? - Verloving. - Bij het kistje van de kleine Elise. - Natuur en genade.
‘Cette nouvelle année m'accosta d'une manière assez singulière, c'est-à-dire dans un bal. En effet c'est quelque chose de singulier. Car plusieurs personnes fêtent ce moment avec une espèce de religion, d'autres le célèbrent en s'enivrant. Cependant quand on a bonne conscience le reste importe bien peu. Ce n'est pas le lieu qui fait la vertu puisqu'on peut être religieux au théâtre et impie à l'église. Enfin, comme je le dis, ce fut au milieu des plaisirs, d'une danse folâtre que nous entendîmes le tintamarre qui nous annonçait l'apparition d'une nouvelle époque. Aussitôt j'entrai travesti en grade de nuit, et je fis mon petit compliment en vers. Ensuite la danse recommença. A propos de danse, cet amusement là est bien en vogue cette année ci et les parties de danse se succèdent
| |
| |
avec rapidité. Enfin, il n'y a rien de plus charmant. Ce n'est pas le mouvement méthodique et cadencé des pieds et des violons qui en fait le charme. C'est un certain mouvement préalable qui remue l'esprit, le corps et le coeur et qui produit entre les deux sexes une certaine intimité délicieuse. Pour moi j'avoue avoir eu cette année à des parties de danse des conversations très animées et très sérieuses mêmes, au milieu du sifflement des flûtes et du mécanisme des pieds. Alors l'âme, pour ainsi dire, raréfie cette substance qui dans tont autre cas empêche la circulation libre des conversations et des sentiments. On se sent, on s'approfondit, on apprend à se connaître, à s'estimer, peut être bien à s'aimer. Le vulgaire n'y voit qu'une danse’.........
Les préjugés, ami, sont les rois du vulgaire, a dit le Mahomet de Voltaire avec beaucoup de raison et même dans notre siècle appelé assez improprement le siècle des lumières nous ne sommes pas encore bien avancés. Preuve. L'époque étant venue où l'on devait distribuer les prix de l'académie de dessin dans cette ville, M. Andriessen, directeur de cette société depuis vingt ans, fut chargé de la distribution et du discours. Il fit le discours mais comme il ne pouvait le réciter à cause de son âge avancé, il en chargea son gendre van Hulst, acteur au théâtre national, qui jouit d'une réputation sans tâche comme père de famille, homme et chrétien. On s'adressa, pour obtenir le local ordinaire, au Consistoire Remontrant qui se pique de tant de tolérance et l'on trouva un refus chez cette société éclairée qui jugeait sans doute qu'une chaire illustrée par Kinker serait profanée par van Hulst. Enfin on changea le local et on résolut de prendre une salle de théâtre au lieu d'une église. Mais alors s'élevèrent encore d'autres obstacles tant de la part des autres directeurs que de la part de la magistrature. On trouva une opposition violente - de là tout une combustion, - Andriessen
| |
| |
résignant son poste - van Hulst frappé de l'injure - la société sans orateur, - et le tout à l'occassion d'un préjugé bien mince.
Het eerste gedeelte van deze aanhaling in verband met het slot van ons vorig hoofdstuk doet ons het opkomen van een nieuw gevoel in de borst van den nu twintigjarigen jongeling vermoeden, een vermoeden dat zeker niet aan het wankelen gebracht wordt door de volgende losse gedachte, die ik omstreeks dezen zelfden tijd in het dagboek vind:
‘Rien n'est meilleur pour un jeune homme que d'avoir une inclination honnête, rien n'est plus ridicule que de la montrer.’ Het is nu de vraag of hij, op zijn beurt het noodlot ondervindend, in dat ridikuul niet weldra zal vervallen. Te voren, dit is zeker, is de liefde aan het dagboek vreemd. Van nu aan begint zij er eene plaats in te bekleeden:
‘Seume dit qu'un amour est ce qu' il y a de plus pernicieux; qu'une pareille passion énerve l'âme et rend le jeune homme incapable de faire quelque chose avec application. J'oserais soutenir le contraire. Une passion pour une jeune personne aimable et vertueuse est le frein de toutes les passions impures et vicieuses, exalte l'âme et l'imagination, excite au travail, anime le feu du génie, et rend le jeune homme capable de faire des choses grandes et belles.’
En zou ook de volgende aanteekening geheel buiten het thans ontwakende gevoel ontstaan zijn?
‘Le ton de coterie est le plus facile, le plus séduisant et le plus insupportable qu'on puisse s'imaginer. On croit toujours être au plus haut degré de civilisation, de goût et de gaîté. Rien n'est plus ridicule que de ne pouvoir s'amuser que dans un certain cercle et de s'ennuyer partout ailleurs. C'est une indiscrétion et même une grossièreté. L'homme du monde doit savoir se faire à tous les tons et trouver partout l'occasion d'augmenter ses lumières.’
| |
| |
Ook zien wij hier voor het eerst een beeld ontleend aan de vrouw:
‘Le talent sans l'esprit et la bonté du coeur est comme une femme laide sous de beaux habits. La réputation de talent n'est rien sans la réputation de caractère.’
‘L'amour, soit écouté, soit infructueux, est toujours la plus belle illusion de la vie.’
‘La compagnie d'une femme aimable est ce qu'il y a de plus délicieux dans la vie.’
Deze en soortgelijke min of meer pastorale verzuchtingen worden evenwel plotseling afgebroken door de groote gebeurtenis van den 20sten Maart.
Napoléon à Paris. Je parlais d'otium, et j'étais bien loin de m'attendre à ce qui devait arriver le jour suivant.... Déjà avant'hier soir la nouvelle de l'arrivée de Napoléon à Paris s'était répandue mais on n'y avait ajouté aucune foi, jusqu' à hier, lors qu'elle acquit enfin une certitude trop frappante. Jamais nouvelle ne produisit un effet si terrible. Chacun avait le désespoir dans la bouche, la mort dans le coeur. On accumulait en pensée tous les maux soufferts dans les dernières années. On se représentait tout le bonheur dont on avait joui en perspective détruit comme par un coup de foudre. La confusion règnait partout; les visages allongés trahissaient la crainte et la consternation. Partout les mêmes propos, des craintes, des accusations, contre les alliés, des malédictions contre les Français et leur tyran. Chez l'un de l'abattement, chez l'autre du courage; chez quelques'uns et l'un et l'autre. Du milieu des illusions de la paix et du bonheur nous sommes replongés au sein de la guerre et des auxiétés, et qui sait ce qui arrivera. On raconte une foule d'anecdotes au sujet du séjour de Napoléon à Paris, et ce diable d'homme peut dire avec verité:
‘Le seul bruit de mon nom fait tomber les murailles.’
| |
| |
‘Le monstre est relâché.... Notre situation est plus pénible qu'on ne le croirait. Les inquiétudes se succèdent. De nouveaux bruits chassent les anciens.... Des temps affreux reviennent qu'il faudra soutenir avec courage, et qui après l'intervalle de paix dont nous avons joui semblent bien plus affreux qu'au temps de la tyrannie. La gaîté doit se taire, la crainte seule, et le soupçon encore vingt fois plus à craindre, nous assiègent. Enfin, que nous arrivera-t-il? Que deviendrons nous? Voilà la demande de chacun.’
De schrik voor Napoleon deed de Clercq nogtans de oogen niet sluiten voor de gebreken van den politieken toestand in Nederland onder Willem I, en het verdient wel vermelding dat hij, destijds alles behalve absoluut-monarchaal gezind, reeds in zijn binnenste vele van de wenschen koesterde, die eerst vier jaren na zijnen dood met het programma van de liberale partij zegevieren zouden.
‘Vaderland en Oranje. Schoone en hoogklinkende namen en van die sesquipedalia verba, waarmede dan ook in den tegenwoordigen tijd zeer veel uitgevoerd wordt. Doch wanneer men eens door den poëtischen dampkring heendringt tot aan het prozaïsche gedeelte, dan vindt men toch ook zeer veel, dat juist zoo niet is als men wel zou wenschen. Morren komt niet te pas na zulk eene verlossing van het fransche juk, maar men moet niet te veel aan het analyseeren komen Vaderland en Koning. Deze twee woorden komen al vrij wonderlijk (sic!) bij elkander. Andere volkeren mogen dezelve vereenigen. Bij ons waren zij steeds gescheiden. Nu ja, de Koning is zeker een best, een opperbest mensch. Maar dat is niet genoeg. Zijne opvolgers kunnen wel eens niet zoo goed zijn, kunnen misbruik maken van deze Koninklijke onbepaalde macht, en dan weder van nieuws af aan nieuwe revolutiën. Was men niet in 1672 en 1747 zeer over Willem den derden en Willem den vierden tevreden? Wat toch is in den tegenwoordi- | |
| |
gen staat van zaken (aan demokratie of zoo is niet meer te denken) de eenige schutsmuur tegen het despotisme? Het is het representatief gouvernement. En wat beduidt nu onze representatie? indien 1e de vertegenwoordigers niet door het volk verkozen worden en 2e indien de debatten geheim blijven, zoodat het volk niet weet, welke vertegenwoordigers zijn zaak behartigen, en niet door de publieke opinie ten voordeele van dezen een tegenwicht tegen de vorstelijke oppermacht vormen kan. Men politiseert hier veel, weet alles wat te Parijs of Napels, doch bijna niets van hetgeen te Brussel of in den Haag gebeurt. Vervolgens behooren onder de bezwaren 1o de zwakke maatregelen van de Regeering; 2o het weinig beschermen des handels; 3o de geest van omkooping die in alle takken heerscht; 4o het begeven van posten aan menschen die volstrekt geen verstand noch
ondervinding hebben; 5o het voortrekken in de landprovinciën van den adel, die aldaar zijne onbeschaamde nutteloosheid weder begint te vertoonen; 6o de berichten der soldaten en van de nationale militie, die niet als conscriptie, zoo gezegd wordt, maar als landskinderen voor vorst en vaderland uittrekken, en klagen dat zij veel slaag en weinig eten bekomen. Wat is het moreele gevoel dat tegen zoodanig een behandeling kan opwegen? En wie is niet liever het werktuig van een dwingeland met personeele vrijheid dan dat der vrijheid met stokslagen? In 't kort, men mag zeggen wat men wil, ik blijf bij mijn gevoelen, dat de tijden veranderen, maar dat de menschen te veranderen al een zeer onmogelijke zaak is.’
Wie verwacht, dat de politiek het gevoel op den achtergrond zal aandringen, waarvan wij bij de Clercq het beschroomd ontwaken hebben bespied? Het duurt niet lang of het dagboek vergunt ons weder een blik in deze nieuwe fase van zijn inwendig leven.
‘... Je l'aime à la folie.... ce sera une perle de femme.
| |
| |
Être aimé d'elle, cela doit être un grand bonheur.... En général, être aimé est quelque chose qui me paraît si délicieux que je préférerais presque ce plaisir à tous les plaisirs du monde.... Je suis plus calme maintenant, et résolu à ne jamais faire dépendre entièrement mon bonheur d'un autre et de former chez moi-même un fonds assez suffisant pour pouvoir en quelque sorte me suffire en tout temps.... Je voulais cependant parler et qui pourrait prendre cela en mauvaise part? Je me rendis donc chez l'amica Catonna qui savait toute l'affaire. Celle-ci me donna un conseil fort sage.... de m'adresser directement là où je voulais m'adresser. Je passai chez elle une soirée charmante au milieu des épanchements, et des vers; j'étais en effet en verve....’
| |
‘Jeudi 10 Avril.
Cette soirée fut charmante. Je la passai avec Caroline.... J'allai la chercher pour la promenade et nous en fimes une de conséquence. Nous parlâmes de mille choses différentes, et nous n'oubliâmes pas le point capital. Pour raconter tout ce qui s'est passé alors, ce serait chose impossible. Je lui dis que tout ce qui s'était passé était en vérité le sentiment de mon coeur, que je n'étais pas encore digne d'elle. Elle se récria sur ceci. Ensuite nous résolûmes de nous connaître encore premièrement davantage. Je lui pressai la main. Elle pressa la mienne. Et ce moment fut délicieux. Je ne voulus plus rien savoir, rien demander. Elle me plut infiniment.... Enfin, je ne veux plus me former de chimères comme jadis, mais je regarde ceci comme mon premier amour, car il l'est en vérité. ’
‘.... Je veux m'arracher à la soumission où me tient cet amour, et je ne le puis, en pensant que je risque alors peut-être le bonheur de ma vie. Je vais faire un petit voyage de quelques jours, qui, je crois, me fera beaucoup de bien. Il donnera peut-être une nouvelle tournure à mes idées. Car dans les trois derniers mois j'ai trop vécu dans la même atmosphère, avec les mêmes sensations, toujours attaché
| |
| |
aux mêmes idées.... C'est comme une chambre qu'il faut faire aérer.’
En werkelijk - wie denkt niet aan Goethe's ‘liebe, liebe, lass mich los’ - gaat hij met twee zijner vrienden voor zes dagen op reis naar Gelderland. Zij noemden elkander Justus, Bruno en Clericus. In de diligence naar Arnhem zagen zij een man die hun ex-lijfknecht toescheen, met eene bevallige wederhelft van honderd en veertig pond zwaarte en die op de middelbank gezeten verschrikkelijk over de onaangenaamheid harer positie klaagde. Eene oude dienstmaagd, wier gezicht naar een kartonnen masker geleek en die onophoudelijk over den togt klaagde. Een reizend Heer van Amsterdam met zijne echtgenoote, een Tielenaar, een gebrild zwijger, een reiziger van Barneveld en een jong spring in 't veld, die een school verliet, waar hij niet naar genoegen onthaald was geworden. Bij dit gezelschap voegde zich een vrij aanmerkelijke regen, zoodat het eerste gedeelte van den weg meest met onderstellingen en voorspellingen over het weder doorgebracht werd. Justus was spoedig door de dikke dame zoo vriendelijk behandeld, dat de wellevende jongman haar zijn plaats moest afstaan, waarvoor hij dan ook door een teederen blik van hare groote, lonkende oogen beloond werd. Clericus zat te zuchten, en dus stelde zich deze reis vrij onbevallig in! Tot Utrecht toe werden de gewone pleisterplaatsen aangedaan, en de eenige troost van twee der reizigers bestond om nu en dan met den damp uit hunne moffenpijpen de zorgen weg te drijven. Justus was hiertoe door een met schelpen omgeven tabaksbuidel treffelijk geequipeerd, en verkreeg door den een en anderen vrolijken inval weldra van het opéengepakte gezelschap den naam van snaak.
Te Utrecht opende zich een nieuw vooruitzicht. Er werd door de reizigers nauwer kennis gemaakt. Een hunner zeide
| |
| |
tot onzen vriend Justus: de heeren schijnen wel studenten te zijn, ten minste ik heb al veel geleerdheid hooren uitkramen, hetgeen onze Baccalaureus dan maar gansch niet als een kompliment opnam. Doch er deed zich een ster van hoop op. Eene jonge dame verklaarde hare genegenheid om mede te rijden. En naauw was het bekend dat zij een fargon zoude bekomen, of Justus, reeds half in de Diligence, sprong terug om hare eenzaamheid door zijn bijzijn in een aangenaam tète à tète te herscheppen. Nauw had Bruno, die nog tusschen het aangenaam gezelschap ingedrukt was, dit gehoord of hij tierde als een razende Roeland. Doch het was niet voor aan de Bilt dat hij ook in dit bevallig gezelschap opgenomen werd, nevens den gewezen schoolknaap. Ondertusschen was Clericus, die het als een zegen erkende ook eindelijk in den cabriolet de ruime lucht te scheppen, nevens den Tielenaar gezeten, en beide beschouwden met verrukking het gezicht van den Amersfoorder berg, dat hen bij een opgeklaarden hemel zeer voldeed. Te Amersfoort kwam men aan den Doelen aan en hier stond de tafel gereed, aan welke verscheidene duitschers die tot hunne groote verwondering fransch spraken, op Holland schimpten, en den toorn van Bruno door hunne lompheid verwekten, hetgeen echter zonder duelleeren afliep. Het diné bewees, dat het niet in Frankrijk alleen is, dat men warm water met gras voor soep verkoopt. Vleesch, en harde peeren tot dessert, volmaakten den maaltijd. En nu werden de environs der herberg geinspecteerd, en een kerk beschouwd, van een zielenstal in een paardenstal veranderd. Men liet de diligence in vrede aftrekken, en onze jongelieden, bij wie nu ook Clericus, verheugden zich in het denkbeeld onder de halve kap of bijwagen, de reis met de vreemde jufvrouw voort te zetten. Deze jufvrouw verhaalde met veel naïveteit, hoe zij op haar broeders kamer te Leiden in een kast de vervol- | |
| |
gingen der studenten
ontvlucht was, en hoe zij eens in een schuit op het verdek de onzedelijke gesprekken had moeten ontvluchten. Zij was spoedig met onze vrienden in zekere familiariteit getreden. Men geraakte op weg, doch nam onder weg nog een oude Amersfoortsche Matrone, die de reizigers als hare kindertijes behandelde, en een dikke boerin, en een bleeken jongen met een uitgedroogd gezicht als reisgezellen op, zoodat dit, bij vele pakkages en doozen gevoegd, niet minder drukte dan in de Diligence veroorzaakte. Men reed dus met den halven kap met zes paarden bespannen Amersfoort uit, en kwam te Lunteren aan. Een zeer schoone weg naar Ede, heerlijke gezichten op Rhenen en omliggende streken toonden dat men wezenlijk in Gelderland was. Justus en Clericus raakten in zulk een geestdrift, dat zij door elkander hoogduitsche en latijnsche verzen uitdonderden, zoodat het vuur der opzeggers zelfs de verbazing des voermans tot zich trok. Ede ligt zeer schoon en door een groot bosch omringd. Midden onder dit genoegen verhief de maan haar verzilverd aangezicht, doch er begon zich tevens een vervaarlijk onweder opeen te pakken. Hoezeer nu ook onze natuur-bewonderaars zich mochten verheugen over het heerlijk gezicht, hetwelk het glansrijke weerlicht, dat zijne stralen door de wolken schoot, opleverde, zoo besloot men, daar de fysische mensch boven dreef, het bewonderen te staken en een oogenblik te Papendaal, eene afgezonderde boerenwoning, aan te leggen. Weldra speelden donder, bliksem en weerlicht hunne rol met plasregens gepaard, terwijl onze reizigers bij een gelderschen haard geschaard in een beminnelijke boerin en drie lieve kinderen een heerlijk ostadisch tafereel bewonderden en wezenlijk eenigszins sentimenteel werden. Evenwel vereischte het gebulder des onweders spoedige besluiten. De voerman spoorde hen tot voortgang aan en de jonge dame was vol moed. Men pakte zich dan zoo goed mogelijk in den
| |
| |
halven kap in, terwijl de boerin in doodelijken angst tot alle de heiligen in den Hemel bad. Nu ging dan ook de reis voort, aangenamer in de herinnering dan in de werkelijkheid... Zij renden dat hooren en zien verging tot zij eindelijk bij de duisternis des avonds, tot hunne innige vreugde de poorten van Arnhem bereikten. De mede reizende dame vond haren broeder, die als een echt stijf proponent de beleefdheden der reizigers, die door het aanbod van eene visite tegen den volgenden dag bekroond werden, zeer koeltjes beantwoordde, en zijne zuster spoedig van hunne zijde wegtrok....
Is de liefde vergeten?
Den anderen morgen dwaalt Clericus alleen buiten Arnhem rond en daar neuriet hij:
Mocht ik eens dit oord betreden
Met mijn meisje aan 't hart gedrukt
Daar dan 't schoone van de schepping
Mij met nieuwe kracht verrukt.
Mocht ik eens dat heil genieten,
Zalig in het zaligst uur,
Liefde, dan uw lofzang voegen
Bij den lofzang der natuur.
En over het algemeen worden de indrukken dezer reis telkens in verzen teruggegeven.
Beekhuijzen. Genoot ik ooit zoo doe ik dit thans. Ik zit na eene wandeling gedurende den geheelen ochtend te Beekhuijzen neder
‘Hier stroomt een zachte beek langs mijne voeten henen.
't Bekoorlijk landschap wordt door 't helderst licht beschenen,
'k Hoor hier een waterval die aan mijn zijde ruischt
En van den hoogen berg al klaat'rend nederbruischt.
'k Zie dat aanvallig pad in 't koele woud verdwijnen;
'k Zie geen triumf der kunst maar slechts natuur verschijnen;
| |
| |
En hier in 't gras gevleid met Flaccus in de hand
Geniet ik al het schoon van 't heerlijk Gelderland.’
(En straks):
De hooggetakte beuk verheft zijn fieren top
In d' onafzienbre laan met eed'le trotschheid op.
Daar ziet men heuvelen op heuvelen zich verheffen,
Bij ieder nieuwen stap door 't nieuwst tafreel zich treffen.
....doch geen gezicht haalt bij dat hetwelk men op eene hoogte geniet van waar men het geheele graafschap Zutphen overziet:
De statige IJsselstroom begroet den vruchtbren boord,
En golft zijn zilver nat langs duizend kronkels voort.
Ginds prijkt in 't blauw verschiet de grond der Batavieren.
Men ziet daar 't goudgeel graan de schoone vlakten sieren.
Daar heft zich Doesburgs spits. Aan de oevers van den stroom
Schakeert zich 't lachend groen bevallig langs zijn zoom.
En in dit heerlijk oord zoo hoog reeds opgeheven,
Waant ook de vrije geest reeds boven de aard te zweven.
Na zulk een gezicht moest alles natuurlijk afvallen. Wij zagen een eenvoudig huisje alwaar ik in het Album deze regels schreef:
‘Het grootsch Itaalje roeme op Tiburs achtbre dreven
Die eens Horatius verheerlijkte in zijn lied
Nog meer is Gelderland door 't blinkend schoon verheven
Doch min benijdenswaard vond het zijn zanger niet.’
Maar nog dichterlijker wellicht dan deze verzen is de opmerking waarmede de Clercq zijne zesdaagsc he afwezigheid te midden van vrienden besluit:
‘Love is the poetry, friendship the prose of human happiness.’
Dat was dus het resultaat van de verstrooiing die hij voor zijne lastige liefde gezocht had. Straks is de neder- | |
| |
laag volkomen, en vinden wij in het dagboek deze veelbeteekenende woorden opgeteekend ‘Ich bin geliebt.’
Willem de Clercq was verloofd aan Caroline Charlotte Boissevain (23 Oct.).
‘.... Ik heb haar alles voorgesteld zoo als het was, heb haar alle hoop als zeer toekomend vertoond en durf mij dus voor mijne ouders en mijn geweten verantwoorden. Ik was mijzelven niet meer gisteren avond. Ik heb haar trouw en liefde, ik heb haar de grootste openhartigheid beloofd. Ik hoop dit te vervullen. Van nu af aan lacht mij een geheel ander leven toe. Wat mijne hand te doen vindt, zal ik doen, en ik zal ieder uur arbeid zegenen dat mij nader tot Caroline voert. Ik heb den Almachtige om zijn zegen gesmeekt, en zoo ik dien zegen verdien, blijf ik daarop hopen.... Mocht ik Caroline steeds meer, steeds zuiverder beminnen.... Ik zie haar nog met de schoonste woorden in den mond. Ik hoor nog haar hart kloppen. Ik voel nog hare zachte hand in de mijne. Ik zie nog de schoonste traan in hare oogen blinken.... O laat het mij gevoelen wat het is, dat een meisje in het hemelsch gevoel der onschuld, met die onbeschrijfbre eenvoudigheid die de eerste liefde kenschetst, haar hart, haar lot in mijne handen gesteld heeft.... o God, hij die eens dit, hij die eens ware liefde gevoeld heeft, hoe kan hij ooit Godverloochenaar of zelfs twijfelaar zijn.’
‘.... Ik omvatte haar en zei geen woord meer. Een woord meer en ik was niet man gebleven, maar had als een kind geweend. Ik naderde met haar het kistje, waarin de kleine Elise neêrgeleid was. Weemoedig zag zij het aan, en drukte met zulk eene onbeschrijfelijke lieftalligheid den laatsten kus op de lippen van haar verheerlijkt zusje. Wij keerden in de kamer terug. Ik zeide: Caroline, er komen oogenblikken waarin men zou kunnen wenschen te sterven. O zeide zij, met eene hemelsche onschuld, dit is bij mij altijd zoo....
| |
| |
Ga dan heen, wijsgeer.... na de grootste inspanning uwer verstandskrachten zijt gij dan reeds zoover als het eenvoudige christenmeisje dat in hare onschuld sterven kan? O vader, mocht ook ik zijn als een dier kinderkens, welker is het koningrijk der hemelen. Mocht ook ik die onschuld, die waarde bezitten. En dit meisje bemint mij....’
‘.... Behoed mij voor de gevaren der zinnelijkheid. Gij weet het, Algoede, in hoe groot eene mate dezelve op mijne jaren en omstandigheden gevaarlijk zijn. Behoed mij niet alleen voor die grovere zinnelijkheid, welke mij misschien meer walging dan wel verleiding veroorzaken zou, maar ook voor die fijnere, meer verhevene, die onder het kleed van geestelijkheid in de gemoederen insluipt. Bewaar mij in de oogenblikken der gevaren, en doe mij het oogenblik onderscheiden, waarin onschuldige gemeenzaamheid minder onschuldig zou kunnen worden. Versterk mij in alle zuivere voornemens welke ik gevormd heb, en welke ook als hulpbronnen van nut kunnen zijn. Doch laat mij in alle opzichten nooit de hemelsche liefde met de aardsche verwarren, nooit daar het gebied van den godsdienst uitstrekken, alwaar zij zich met het aardsche zou kunnen vermengen. Laat mij nooit het schepsel met den Schepper in eenige vergelijking durven brengen, en moge ik steeds met hetzelfde gevoel van onschuld en zuiverheid ook hierin uwen zegen durven afsmeken.’
Deze laatste bladzijde maakt een deel uit van een uitvoerig gebed dat op den avond voor eene avondmaalsviering neêrgeschreven werd.
Hoe zonnig is dit hoofdstuk! De donkere achtergrond van den schrik, door Napoleon's plotselinge terugkomst verspreid, schaadt niet. En allerminst het aandoenlijk tooneel bij het lijkje van de kleine Elise. Dit jaar - en het is ons goed dit te weten - althans dit jaar zijt gij gelukkig geweest. |
|
Auteursrechtvrij