Gedenkzuil voor W. Bilderdijk

[p. 55]

De poëzij van Bilderdijk getuigt van menschelijke verhevenheid en menschelijk verderf.

Waar veel te prijzen en te bewonderen viel, daar kan ook het verderf, hetwelk op deze bezoedelde aarde, bij alles, wat groot en verheven gevonden wordt, niet ontbreken. Deden wij het licht uitkomen, ook de schaduw is dáár; zij is dáár tot onze leering, opdat wij ook hier zouden erkennen, dat in de gaven God verheerlijkt moet worden, maar niet de mensch, die, bij alle zijne verkregene eigenschappen, toch steeds den grondtrek der zonde, die hij op deze wereld medebragt, blijft vertoonen. Wij bekennen het, de vertaler der heerlijkste Psalmen heeft tevens in zijne ingetogenheid de losbandigheid der Latijnsche Muze op zijde gestreefd. De vijand van de dartelheid der eeuw vertaalde den Ridder sox, van voltaire, en in de bitse hekeling van vele tijdgenooten, zoeken wij vaak vergeefs naar die liefde, die alles gelooft en vele zonden bedekt. Welke echter ook de indruk zijn moge, dien deze tegenoverstelling bij den lezer verwekt; van onopregtheid, ten minste, zal hij den dichter niet beschuldigen, wien het gemakkelijk geweest was, vele dezer vlekken

[p. 56]

te doen verdwijnen, had hij zich anders willen vertoonen, dan hij zich inderdaad gevoelde. Het hart van den mensch, namelijk dat van den Christen, is eene kampplaats, alwaar de strijd des te heviger is, naar mate de natuurlijke aanleg grootscher was; en waar toch zijn de driften sterker, dan bij den man van gevoel en genie, die zonder die driften nimmer de bewondering der wereld tot zich getrokken zou hebben? Niemand verwondere zich dus over die uitdrukkingen van bilderdijk, dikwijls onder den druk des lijdens, of in vlagen van zwaarmoedigheid uitgestort, die met zijne heerschende denkwijze in tegenspraak schijnen te staan: zoodra het licht doorbreekt, leert men ook de duisternis kennen. Hoe velen sluimeren hun gansche leven door, maar is men ontwaakt en leert men kennen wat het is met God te zijn, dan ondervindt men ook wel eens in sommige oogenblikken wat het zegt, dien troost te missen. Voor een' man, voor een genie, gelijk bilderdijk, die al het wegslepende van eigen kracht en eigen vorming gekend had, kon de strijd om in te gaan in dat Koningrijk, hetwelk alleen voor kinderzin open staat, niet gemakkelijk zijn. Indien dan ook zijne poëzij de bewijzen oplevert van hetgeen Gods genade aan hem gewrocht heeft, zij vertoont tevens

[p. 57]

de blijken van den afval en de zonde, gelijk de geheele natuur, die vrij bewonderen, en die ons toch de deemoedigende waarheid predikt, dat wij stof zijn. En toch, niettegenstaande deze erkentenis, nemen wij afscheid van onzen dichter, in het vertrouwen, dat hij rust van zijnen arbeid, en dat Hij, die niet gekomen is om regtvaardigen, maar om zondaren te roepen tot bekeering, ook hem zal belijden, door wien hij, schoon ook in zwakheid, met standvastigen moed, en in het midden veler beproevingen, beleden werd. De lof van tijdgenooten is kort van duur; de toejuiching van het nageslacht onzeker; de lauwerkrans van den dichter verwelkt: maar wie in den Zoon gelooft, heeft het eeuwige leven.