|
| |
| |
| |
Belgica.
Ziet my, mijn heeren aen, en laet mijn clachte manen
u vreughdigh bly ghemoedt duer medeliên tot tranen!
Zijt, segh ick, droef met my! want ick bem 't Nederlandt,
landt, dat in 't slyndich vier van d'oorlogh gloedigh brandt,
landt, dat der Gallen borst den vorst oock van Brettaenyen
schijn-vredigh doen verdriet, uut enckel nijdt op Spaeinjen;
dat my veel dueghden wenscht, zy lijden t' aller stondt,
bevreesdt voor mijn gheweldt wanneer ick bem ghesondt.
Zy lachhen in mijn leedt, omdat ick onghenesen,
moet baden in mijn bloedt, mijn eyghen moordt-kuul wesen.
Krijgh ware my maer spel, waert dat ick onverscheên
mijn leden seventhien mocht hebben clouck by een,
en dat ick zoo ghesteldt, mijn crachten mochte roeren
om den Maechomethaen het oorlogh aen te voeren,
dan mocht ick zijn verheught als mijn ghevreesdt gheweldt
mijns vyandts groote macht verslaghen hadd' in 't veldt;
maer in dees oorlogh wreedt, ach aermen! moet ick lijden
gheduerigh het verlies, wien datter wint in 't strijden,
| |
| |
duer dien mijn leden selfs staen teghen een vergramt
dat hy oock, die my moet de leden spoelen, vlamt;
zijn noordschen couden plas ick dickwils moet sien branden
in 't donderigh ghetier, 't welck my gloydt d'oorloghs tanden.
Hier duer mijn lichaem schoon onlijdigh zeer gheniet,
't welck my maeckt manck het gaen, onendigh mijn verdriet,
Merck ick de menschen aen? noydt sach ick hier lichamen,
die met haer leden niet recht over een en quamen;
de handen zietmen 't hoofdt allomme voren staen,
de beenen draghen 't last, de voeten vredigh gaen.
't Gaet anders toe met my, want is 't een let gheneghen
om weeren mijn verdriet, het ander staet daer teghen;
't wil in zijn eyghen druck hernemen vrueghdt en lust,
in 't sweetten van zijn bloedt zijn anghename rust.
Maer wien doet my dit leedt, wat's d'oorsaeck van mijn claghen?
wien heeft op my dit leet ghestort, den beker aller plaghen?
Ach aermen! quaden raedt, helaes! veel tierannie,
ongoddelick verstandt, met helsche ketterie!
Ach! Hollandt, Zeelandt boos! ghy hebt dit in ghedroncken
en my den drouven dranck van oorlogh oock ghesehoncken;
ghy, die nu maer te wel tot u verseeren proefdt,
wat u den moetwil broedt, die u en my bedroefdt.
En noch zijt ghy zoo boos, dat u vervloucte woorden
noch pramen ander leên, om oock hun selfs te moorden,
om boos te wederstaen hun majesteyt en hoofdt,
den welcken toornigh ziet, hem van zijn landt ontroofdt;
uw' weeldigh heerschappie, u groot' en rijcke steden,
u vruchtbaer ackerlandt, onnuttelijck vertreden.
Ach! keert, ick segh u, keert! eer ghy de straffe lijdt,
die ketterie u broedt uut uwen boosen nijdt.
Ach! keert en spieghelt u aen uwen Beemschen koninck,
(die noch, tot groot gheluck, u heeft tot voester woningh),
| |
| |
hoe dat hem ketterie, vol nijdt en trotsen moet,
ghekost heeft het verlies van eere, bloedt en goedt.
Maer wien compt daer voor my zoo heerlijck hem vertooghen?
die my den druck verlicht en geeft vermaeck in d'ooghen?
Ach! 't is hy die my troost, verhuecht u, Belgica!
't is d'onversaeghden heldt Ambrosy Spinola.
Gaet aen, bedroufde maeghdt! gaet werpt u voor zijn voeten,
om zijn hoogmoghendtheydt eerbiedelick te groeten;
gaet, smeeckt zijn clouck verstandt, roept aen zijn vroom bedrijf,
't welck zijn vyanden al de korsen jaeght op 't lijf;
zijn mannelijck ghemoedt, 't welck heftigh aen ghedreven
doet met een oogh opslach mijn water-leden beven,
met al hun slooten sterck. Gaet, segh ick, gaet hem toe
die u verderve strak en voren slaet de goê.
ô Groot duerluchtigh vorst! ziet eens op u beminde,
die gy duer liefden voor u vaderlandt verzinde!
Anziet, hoe dat zy staet van ketterie gheschuerdt,
de leden schoon van een, en t' allen zijden truert.
Zy compt voor u alleen haer bitter tranen storten,
verhoopt duer uwe macht haer lijden te vercorten;
verhoopt duer u t' ontgaen haer langh gheleden druck,
om hooghen uwen prijs en grooten haer gheluck.
Zy compt voor u alleen, omdat ghy hebt verlaten
u loflijck vaderlandt, niet om dat u zou baten
veel rijcken loons ghewin, maer om wel t' uwer lof,
te gheven my den troost, en u Mars, lauwer-hof.
Nu dan, verheven Princh, wilt doch mijn ketters dwynghen,
dat zy my onder 't hoofdt de leden weder-brynghen,
'k meen onder Spaeignien 't hoofdt, om volghen het ghebodt
van hun oprechten Princh van 't Roomsch gheloof en Godt.
| |
| |
Veel-weerdigh Nederlandt, hoe claeght ghy dus van lijden
ter wijlen het gheluck u vrienden doet verblijden;
wat is 't, dat ghy begeert? Betoog ick niet ghenouch
mijn onrust t' uwer baet, mijn sorghen spad' en vrouch,
dat my mijn nachten zijn niet dan ghedurigh waken,
de daghen aerbeyt swaer, om u verhueghdt te maken,
of meent ghy, dat ick u ghedaen heb uut mijn zin,
om dat ick bem gheweest wat langhsaem in 't begin?
Om dat ick niet terstondt den vyandt heb bespronghen
met haesten ongheschickt, die anders diendt ghedwonghen;
of dat mijn hert en gheest hem vreesd' en zeer ontsach
die noydt was stout ghenough te bieden my den slach.
Neen, Lief! mijn grooten moet en liet ick noydt verloren
die in 't rijck Genua is t' uwer hulp gheboren;
maer heb aenzien den tijdt eer dat ick yet began
en waer ick tot u winst, voor best mocht vallen an.
De menschen, diemen ziet met haesten yet beginnen,
onvast en onberaên staen om yets goedts te winnen:
die wijslick d'oorloogh voert, zijn vyandt maekt bevreest
niet met sijn blijckrigh sweerdt, maer met sijn wijsen gheest;
dus heb ick, wijs bedacht in Brabandt my begeven,
den vyandt, die voor my verborghen lagh al beven,
hielt Bredael sterck ghemandt, een stadt van groot gheweldt,
daer ick nochtans mijn heir heb rond' om vast ghesteldt,
zeer sterck ghebollewerckt, dat selfs elck Gues moet segghen,
ick hebben nooyt ghesien een stadt zoo wel belegghen,
al is 't dat tijdt en cost wat aengheloopen heeft,
Sterck Baedael is een stadt, daer zoo veel weerd' ancleeft.
| |
| |
Mauritsius haer pryns, die my zeer wijdt van buten
sach sijn onwinbaer stadt omgraven en besluten,
en dat hy niet en wist te helpen haer uut noodt,
't leedt zoo ter herten nam, dat hem bracht aen zijn doodt.
Den grave zonder landt, met sijn ghesteerte mannen,
den hertogh zonder handt, met 't Frans volck aen ghespannen,
der nieuw Orainjen pryns met Dennemerksche macht,
met den Veneetschen troost, met al der Staten cracht
ghebrocht te saem op 't veldt, noydt consten my beletten,
't gon' dat ic hadt bestaen, noch Bredael sterck ontsetten.
Noydt waren zy zoo clouck een deel te smijten af
van mijnen legher, noch 't convoy, dat spijse gaf;
zij deden wel de proef, maer duer mijn cracht u luckte,
dat ick behieldt mijn eer, en Breda sterck verdruckte.
Als dan den vyandt sach, dat ick volherdigh bleef,
hy brack hem schandich op en hy naer Breda schreef,
dat zijnen gouverneur de stercke stadt zou laten
mijn eerelijck ghewin, ontweldicht van de Staten
ontweldicht van zijn pryns, en dat hy met ghespuus,
dat daer noch binnen was, zou Hollandt comen t' huus,
om dat hy niet en sach, noch middel wist te drijven
dat zulck een sterke stadt hem mocht in handen blijven;
en dat ick langhs zoo meer hun dwongh met groot ghebreck.
Het welck den bastaert dreef te maken zulck bespreek,
dat ick hem met sijn volck zou laten dees ghenade
van 't uutgaen, zonder doen hun goedt of leven schade.
Dit liet ick toe, dus ginck den gueschen hoop bespot
zeer drouvich om 't verlies van hun gheweldigh slot.
Nu heb ick Breda sterck voor uwen pryns ghewonnen
'twelck nooyt scheen te gheschiên wanneer ick 'thad begonnen
om al het groot gheweldt, 't welck sterck was op gheset,
vyandigh teghen my, tot Bredaels blijd' ontset.
| |
| |
om 's wynters onghemack, om hooghen vloedt van water,
daer med' ick was ghedreyghdt juust naer het gues ghesnater;
maer ick slough in den wyndt wat dat het peep of songh',
vertouvend onversaeghdt tot dat ick Breda dwongh.
Is zulcx van my gheschiedt en zal 't u brack behaghen,
u wanghen dus bestoordt van tranen noch te draghen?
zult ghy noch zijn bedroefdt in dees zeer blijde maer?
Niet meer, duerluchtigh heldt! Nu synghers, volght my naer
synght Belgicae's verbliên, synght aen een juechlijck loven
't veldt-overhoofdt, 't welck nu al ander gaet te boven;
hoe Breda nu gebrocht mijn conyngh onderdaen,
noydt zal een vollen loon u lauwer kroon ontfaen.
Nederlandt, wilt u verblijden,
ghy zijt nu versocht u lijden,
staeckt u weenen, Belgica!
Looft de wijsheydt, looft de crachten,
looft de daden, groot te achten,
Uwen oorloghs heldt verheven,
die u leden thien en seven
zouckt te brynghen onder 't hoofdt
onder een kerck, die warachtigh
allom vredigh en eendrachtigh
in Godt en zijn woordt ghelooft.
| |
| |
U verdervers zijn ontgonnen,
hunnen hooghmoet schijnt verwonnen,
omdat Bredael is gheweerdt
uut der Staten bloedigh handen,
volck, dat met zijn scheerpe tanden
zijn volcx vleesch en bloedt verteerdt.
Zijn volck, 't slecht en arm ghemeente,
dat noch 't meerck van zijn ghebeente
wordt duer schattyngh uut-gheruckt;
niet om zijn verdriet te dinnen,
maer om meerder heer te winnen,
om in krijgh te zijn verdruckt.
Bredael is hier af ghenesen,
Breda, 't welck scheen hoogh gheresen
buten aller menschen cracht,
of 't gheterght was of bespronghen,
maer den Maerquis heeft ghedwonghen
hem duer hongher in zijn macht.
Bredael is nu overcommen,
Breda, daermen hoord' op rommen,
in Calvynus snoo ghebroedt,
op zijn groote bollewerken,
wel voorzien; maer geen verstercken
helpt, daer Godt zijn handt afdoet.
| |
| |
Hollandt, Zeelandt, Vrieslandt mede,
dat ghy oock met liefd' en vrede
over quaempt, en haest versocht
uwen Princh en Godts ghenade,
haest vergaen zoudt al u schade
die u boosheydt heeft ghewrocht.
Zult ghy nummermeer ghedyncken,
dat Godt laet zijn roeden syncken
Ziet ghy niet zijn water-vloeden,
peste, dierst en oorloghs bloeden,
dat ghy die niet af en leydt?
Ziet ghy niet dat Satans listen
onder al in borghers twisten!
Ziet ghy niet dat ketterie,
ziet ghy niet dat valsche leeryngh,
sterck weerhoudend' u bekeeryngh,
Hoordt ghy niet uw op-gheblasen,
anders niet dan schimp en smaet
op Godts kercke, die zy derven,
doende menich mensche sterven,
dat hy in 't verdommen gaet?
| |
| |
Ziet ghy niet noch kond' ghy gissen
al u onverstandigh missen?
Kendt, dat ghy dit missen ziet;
dat ghy my niet kondt beswaren
zoo ghy wel liet gaen de maren,
want de pijn' u selfs gheschiedt.
Het gheleeck, dat u krijghs hoopen
zouden af mijn landen loopen,
alles maken tot een roof;
oock hedwynghen d'ingheseten,
maer zoo valsch is u vermeten
als u lieden valsch gheloof.
Ick weet wel wie doet verkouden
uwen moedt, en in doet houden
uwen wel ghemeenden loop,
uwen roof en u brand'-stichten
van Gods husen, boose wichten!
't Is den cloucken heldt der helden,
die zijn eer op Martis velden
als een Alexander draeght;
stout, als Hannibal ter baen is,
oock gherechtigh als Trajaen is
en als Cesar aerbeydt waeght.
| |
| |
Spinola, schrick der Hollanders,
Spinola, vrueghdt der Brabanders,
vrueghdt van al mijn leden rijck!
die, als goê trauw ondersaten,
weder-strijdigh zijn de Staten,
die my doen 't groot onghelijck.
Desen loven wy met sanghen,
desen moet den danck ontfanghen
Breda gheeft om te regieren;
desen doet de vrueghden vieren
lof zy hem in eeuwigheydt!
Is zulex van my gheschiedt, wylt langhs om meer verwachten,
u vrueghdt duer mynen moedt, u welvaert duer mijn crachten;
om maken u ghesondt is my noch tijdts ghenouch,
want mijnen vyandt prouft mijn slaen noch maer te vrough.
Naer dien ghy zijt ghesint de leden te vercloucken
van u lief Belgica, die 't compt aen u versoucken,
ziet an, clouckmoedigh heldt! mijn weerdigh Vlaenderlandt,
mijn leeu, mijn beste ledt, mijn trauwe rechter handt;
mijn handt, wiens cracht alleen doet conynckrijcken beven,
wanneer zy haer in 't veldt compt tot den slagh begheven,
| |
| |
om dat zy menichmael, tot spijt van elcken Frans,
de Lelie gaf 't verlies, den Leeu den eeren krans;
dien is my niet ter wil ghelijck meer ander leden,
want een bequamigh deel is haer noch af ghesneden;
mijn Vlamynghen duer zulcx ghenieten 't onghelijck,
van Erdenburgh en Sluus, 't Casant en Isendijck.
Mijn Vlamynghen ghetrauw, wiens rijckdoms rijcke gaven,
wiens sterckheydt, sorgh en bloedt, al met u crachten slaven;
mijn weerdigh Vlaenderlandt, het welck ghy zoo bemindt
en zal duer uwen troost zijn druck niet zijn verdindt,
zal hem noch, tot ghequel, het Staets-volck langh in blijven
met hun brandt dreigerie dus an zijn dorpen schrijven.
Ghy condt, dorluchtigh Princh! ghy condt hem dit afslaen
want voor u macht en can geen sterckte blijven staen!
Doet staen dan mijnen leeu met open claeu en tanden,
die elcken maeckt vervaert, wanneer zijn ooghen branden,
gheeft hem het lijf ghesondt, op dat hy dan verhueghdt,
vervoordert u gheweldt tot loon van uwe duecht.
Ay? bidt my zulcx niet meer, want my is niet vergeten
u loflijck Vlaenderlandt, noch zijn trauw ingheseten;
ick segh, u Vlaenderlandt, 't welck is, tot d'oorlooghs baet,
een goudt sack sonder grondt; landt daer mijn liefd' op staet,
in 't welck den vyandt eerst mijn oorloghs hert bekende,
als ick hem schandich dreef uut 't stercke slot Ostende,
't slot, dat de weereldt rondt onwinlijck was ghenaempt
van elcken oorloghs vorst, bleef onder my beschaempt;
zijn masten hoogh ghevlerckt, zijn sterk ghepecte plancken,
vol donder-hollen, zijn nu 's vyandts groot verkrancken,
| |
| |
en wien ick sedert dien ghedaen heb zulck ghepijn
was t' allen tijt tot schaê van die u vyandt zijn.
Heeft mijnen trauwen dienst aen Vlaender niet ghebleken
als Hollandt Blockersdijck wel meende duer te breken,
't welck zijnen veldt-heer sandt met volck te Watervliet?
Hier teghen quam mijn macht, die hy zoo zeer ontsiet;
hy meendet schalek te doen, maer ick wist hem te spelen
een schalker oorloghs treck, en my van daer te stelen.
'K liet hem wat teghen-weer, en met een legher voort
den Rijn ick over liep en viel hem daer aen boordt;
daer heb ick hem ontweerdt 't sterck Oldenseel en Lynghen
en Lochum wild' ick oock mijn crachten onder brynghen,
met 't sterck kasteel Krakauw, oock Wachtendonck en Grol,
't welck Hollandt, Zeelandt stack van anckxt en vrese vol.
Oock Rijnsbergh viel an my, waer op den vyandt romde,
het welck hy wel voorsach, en 't nieu Ostende nomde,
waer by hy tot ontsedt met al zijn crachten lach;
maer ick deed hem dit spijt te winnen, daer hy 't sach.
Den vyandt meende my Grol weder af te weeren,
terwijlen dat ick socht hem elders noch te deren;
maer ick quam tot ontset met weynich volck, maer straf,
't welck duer een cleenen moedt, zoo my docht, my begaf.
Ick troost hun wat ick mocht, en naer een langhe reden
nam ick de spyss' in d' handt, en bem zelfs voor ghetreden
tot half 't lijf in 't moras, alleene, zonder vaer,
mijn krijghers grepen moedt, dit ziende, en volghden naer.
Ick schickt' hun tot den slach, en quam clouck in 't ghesichte
van Staets veldt-overhoofdt, 't welck schandigh hem op lichte,
of hy al sterker was in krijghs-volck dan mijn heir,
in 't minst en dorst hy niet my doende teghen weir.
Dus heb ick Grol ontsedt, terwijl oock, dat twaelf jaren
gheduerde 't goet bestant, niet stil mijn daden waren.
| |
| |
Ick heb in 's Keysers dienst, mijn eer en prijs versocht
en hem duer mijn gheweldt veel steden aenghebrocht
te weten Gravenbrouck met Caster, Dueren, Aken,
oock Berchem, Wesel sterck wild' ick u vryenden maken;
hun zielen oock van 't Romsch oprecht gheloof ghevoedt,
waer voren dat ick waegh mijn rijcdom en mijn bloedt.
Heb ick u, ketters! niet verzaecht, en uut ghesloten
uut Pals wijn-rijcke landt, vocht van den Rijn begoten,
waer naer ick hoogh op track met een clouck heir en groot,
in 't minste niet bevreesdt voor 's vijandts teghenstoot;
al lagh den guesschen vorst daer met veel oorloghs gasten,
noydt had' hy 't hert zoo groot mijn macht eens aen te tasten.
Hy vroet en groef een schans, den Papen bril ghenaempt,
om my d'eer an te doen, maer allom bleef beschaempt.
Mijn anslagh, t' sijnder spijt, heb ick zo wel begonnen
dat, op een weynigh naer, heel Pals-landt wiert ghewonnen;
naer dat ick 's vyandts rom al d'eer had afghehaeldt
bem ick, lief Nederlandt! naer u weêr afghedaeldt.
Coors hier naer toond' ick my ontrent de Vriessche canten,
doen een clouck-moedigh heldt vóór Gullyck vaste planten
mijn zeer ghevreesde macht, want ick wel kondt ghevroên
wat quaedt dat Gullyck sterck u const met rooven doen.
Dit heb ick overheerdt en nu weêr an bewesen
mijn voorsicht, trauw en hulp om u verdriets ghenesen
duer Bredaes schoon ghewin, 't welck was een groot ghetreur
van stadts rijck Brabandt schoon, den leeu zoo naer ghebuer.
Ick mercke waer ick dien mijn oorloogh te doen branden,
om haest te vallen aen des vyandts water-landen;
dit Brabandt leydt hem naest, tast ick hem daer aen 't vel;
te meer hy 't zeer gheniet, te min zal zijn ghequel
aen Vlaender doen verdriet, of wildt hy 't noch beswaren,
een nieu en diep bedelf can Vlaender voor hem sparen.
| |
| |
Dus wat van my gheschiet, is t' sijnder baten al;
was ick zijn hulpe eens, weet dat ick 't blijven zal,
zoo langh een druepel bloet het anghename leven
can aen de cloucke ziel van uwen veldtheer geven!
Dat Vlaender onbevreesdt zijn Sluus noch wat verdraeghdt,
ick weet wat datter dient voor alderbest bejaeghdt.
Wel an, gheduchte Prins! ick wil voort aen verbeyden
duer u voorsichtigheydt mijn lijden af te scheyden.
Mijn hope staet op u, vervolght dan u ghewin,
dat u een eynde luuckt zoo goedt als dit begin.
Wel aen! ghy leden clouck, ghetrauw het rijcke Spaenjen,
verhuecht, terwijl ghy ziet de tranen van Oraenjen.
Enghyboos Staets ghebroedt vreest voor mijn blicxem-sweerdt,
dat niet dan rechte wraek van uwen trodts begeert.
Wilt vry in d'armen koudt van d'Ocean gaen crupen,
die ghy moet willens doet veel vruchtbaer landt in supen,
roept t' uwer baten vry den Turck vol tierannie,
met al het schrickelijck heir van Plutoos borgerie;
noch niet en zult ghy my 't voornemen goedt beletten,
want ghy strijdt teghen Godt, ick volghe naer zijn wetten;
ghy loochent uwen vorst, ick wil u doen de straf;
in u leeft ketterie, ick wil haer zijn een graf.
Het is den wille Godts, dat ick u zou verdrijven,
wat ick vermagh te doen, dat moet ick hem toe schrijven;
| |
| |
hy is mijn wijsheydt, cracht en al wat my vereerdt;
hy is u straff, u doot, ten zy ghy omme-keert.
Ick ga, van Godt bewaerdt, want menigh dusent zielen,
die hem zijn roepend' an, voor mijn welvaren knielen.
Ick wil zijn kerck verbreèn, vervolghen 's Koninghs recht,
en zult ghy teghen my noch langher doen 't ghevecht?
Boos volck, lust u noch langh den kost van uwen bloede,
ziet ghy niet dat ick bem u lieder zonde roede?
dat ghy niet omme en keert, dat ghy noch schijnt vergrampt
als mijn rechtverdigh stryên noch in den toorne vlamt?
Wel an, ghy Satans aes! 'k vervolgh mijn vrome daden,
mijn stael op u ghescherpt en mijn gheschut gheladen,
trompetten klyncken doen en d'oorlooghs trommels slaen
om u naer dit ghewin, noch elders an te gaen.
Ick ga, ghy zult terwijl 't ghewin van Bredael zhieren;
ghy, seggh ick, Nederlandt! met hueghelijck te vieren;
ghy, Vlamynghen ghetrauw, al is 't dat naerder gaet
an Brabant dese vruecht, u nijders lijden 't quaedt.
Betraut, dat ick 't Casant en Sluus, om u te quellen,
haest onder u ghebiedt, zal Spaenjen over stellen.
Verhuecht duer dit ghewin recht op tot vieren uut
u masten rijck ghetoont, laet dond'ren u gheschut!
is dit cleyn vertoogh ghedaen;
van den tijdt zijn Lichtghelaên.
| |
| |
van 't ghewin, dat u verheugdt,
om te vieren Bredaels vreucht.
naer mijn pen, die stelde licht
van den veldtheer, in mijn dicht.
cleyn oock t' uwer vreught gheschiedt,
dynckt, den tijdt en had hy niet.
|
|
Auteursrechtvrij