|
| |
| |
| |
Belgica.
Mijnheeren, ziet my aen en laet mijn clacht vermanen
u vreughdigh bly ghemoedt, duer medeliên, tot tranen.
Ick bem het Nederlandt, landt, ongheluckigh landt,
het welek in vlammen staet duer Mars verwoeden brandt!
Twaelf jaren heb ik slechs de vrede moghen smaken,
nu bem ick wederom in Mars vervlouckte kaken;
het waer my min verdriet, waert dat ick onverscheên
my leden seventhien mocht hebben clouck by een,
en dat ick onversaeght my, zoo ghesteldt, mocht roeren,
om teghen Turcken wreet of Heydens krigh te voeren,
dan mocht ick altemet verblièn, als mijn gheweldt
mijn vyandts groote macht verslaghen hadt in 't veldt.
Maer nu, wien dat verliest, helaes! ick moet al lijden,
duer dien mijn leden selfs d'een teghen d'ander strijden.
Dat selfs den Oceaen, die my den rugghe spoelt,
my niet verkoelen mach, maer self oock 't vier ghevoelt;
want zijnen glatten rugh, die ziet m'oock dikwils branden,
met donders vier en roock, en gloeyt my d'oorloghs tanden.
Dus is my 't lichaem schoon, duer 't vier gheworden kranck,
niet recht en kan ick staen maer 't allen sijden manck.
| |
| |
Aensiet de menschen al, waer sachmen ooyt lichamen,
die met haer leden niet recht over een en quamen;
de handen siet men 't hoofdt allomme voren staen,
de beenen draghen 't last, de voeten vredigh gaen;
't gaet met my anders toe, want wilt mijn handt verjaghen
de plaghen van mijn hoofdt, den voet en wilt niet draghen.
Ach! Hollandt, Zeelandt boos! voorwaer ghy zijt de schuldt,
ghy hebt u met mijn vier en kettery vervult,
en ander leden noch ghedwonghen door u woorden
om wederstaen hun hoofdt en zoo zich selfs te moorden.
Ziet Spaeyngen is u hoofdt, hetwelck u droevigh ziet
de leden vol van twist zelf bringhen in 't verdriet,
u weeldigh heerschappien, u groot en rijcke steden,
u vruchtbaer ackerlandt onnuttelick vertreden.
Och! keert, ick segh u, keert, en laet den dullen nijdt
u met zijn onverstandt niet leyden langhen tijdt.
Maer nu, wien sien ick daer zoo heerlick vertooghen,
wiens aensien elcken mensch vermaecken heeft in d'ooghen?
Hoe? 't is hy, die my troost als ick in 't lijden ga.
Ach! onbeweeghden heldt, vol-vromen Spinola!
ziet hier het Nederland haer werpen vóór u voeten,
aenroepen uwe kracht, om haren druck te boeten;
de hulp van u verstandt, voorsichtigh in 't bedrijf,
't welck u vyanden al de korsen jaeght op 't lijf;
het mannelick ghemoedt is al in u ghedreven,
men siet voor u ghesicht veel stercke steden beven,
om dat u wijsheydt groot niet laet yet anders toe
dan 't quade volck te slaen en deughdt te doen de goê.
ô Groot, duerluchtigh vorst! siet dan op u beminde,
die ghy deur liefden voor u vader-landt versinde;
aensiet hoe dat zy staet van 't quade volck ghescheurdt
de leden schoon van een en 't allen tijden treurt.
| |
| |
Zy comt voor u alleen! voor u haer tranen storten!
betrauwende u, ô Prins! dat ghy wel zult verkorten
haer langh gheleden rau, die haer is aenghedaen
van u vyanden boos, ô clouck Italyaen!
Ach! hoogh verheven vorst! wilt dan de quade dwinghen,
op dat zy onder 't hoofdt mijn leden weder brynghen.
't Hoofdt, seg ick, Spaeyngen, 't hoofdt om volghen 't hoofdtsghehodt
en zoo 't gheloove wijst, het heyligh woordt van Godt.
Veel-weerdigh Nederlandt! hoe claeght ghy dus van lijden,
ter wilen het gheluck u vrienden doet verblijden?
Hoe meent ghy, dat ick u ghedaen heb uut mijn zin,
om dat ick bem gheweest wat langhsaem in 't begin?
om dat ick niet terstondt den vyandt heb bespronghen
met haesten ongheschikt, die anders dient ghedwonghen?
Meent ghy, dat ick hier door hem vreesd' en zeer ontsach,
of dat my, als vervaerdt, den moedt in d'asschen lach?
Neen, neen! den man, die yet met haesten wil beginnen,
't sal selden duren langh en cleen gheluck ghewinnen.
Ick heb aensien den tijdt eer dat ick yet began,
en waer dat mijn gheluck voor best mocht vallen an.
En hier-om was 't ghemoedt in 't minste niet verloren,
't welck in Italyën is t' uwer hulp gheboren,
die d'oorlogh met verstandt kan voeren, lief, het deert
den vyandt al veel meer dan 't snijden van het sweert.
Den vos bejaecht sijn aes al sonder hem te roeren,
hy lecht hem stil als doodt en blijft zoo ligghen loeren,
wanneer de craeye meent hem t' eten met ghemack
zy komt en wert ghevaet en vult hem self den sack.
| |
| |
Veel hebben oock ghemeent, dat ick lach als bedorven
en dat al mijnen moet deur vreese was ghestorven;
maer ick wacht op 't ghewin, en als 't ten nausten neep
heb ick ghegrepen vast en houde dat ick greep.
Dus heb ick my vertoocht ontrent de Vriessche kanten,
een onbevreesden Bergh voor Gulyck oock doen planten;
een Bergh, een edel graef, die zeer wel konst ghevroên,
wat quaet dat Gulyck sterck u vrienden koste doen.
Dus heeft hy 't vast beleydt; 't heeft Gulyck zeer verdroten,
dat hem duer desen Bergh de leeftocht was ghesloten,
en datter gheen ontset tot zijnen troost en dreef,
en dat den cloucken Bergh vast rondt sijn mueren bleef;
zoo dan den edel Bergh, daer sonder wijcken staende,
dwongh Gulyck, dat het selfs van overkomst vermaende,
hetwelck deur hongers noodt in 't eynd hem overgaf,
ansiend' ons groot ghemoedt, het welck hem viel te straf,
om datter ghcenen troost van Hollandt was gheschoncken,
(wiens hert tot inde schoen deur vreese licht ghesoncken),
gaf my de borgerie in handen al gheheel
de sleutels van hun stadt en sterckte van 't kasteel.
Nu dan, lief Belgica, verheughdt, wilt vreughdt ghenieten,
ter wilen 's vyandts oogh moet bitter tranen ghieten,
dit is 't ghewin voor eerst, hetwelck groot voordeel brynght,
tot mijn voornemen goedt, dus laet u weenen, synght!
Wel an, bedroefde Belgica,
loft nu den vromen Spinola,
die zeer verzoet heeft uwen druck
en noch vervoordert u gheluck.
| |
| |
Hy heeft, (dus is hy groot gheacht),
ghedwonghen Gulyck deur zijn macht;
al was het sterck, deur 's hongers noodt
wiert al zijn kracht ghesleghen doodt.
Zijn Bergh, die rondt hem staende bleef
en al zijn moedt in d'asschen dreef,
die docht de borgherie te straf,
dies elck hem in zijn handen gaf.
Het was voor 't rechte Belgis saet
een plaetse vol van roovers quaet;
maer al veel meer als 't dede pijn,
zal 't nu des vyandts quellyngh' zijn.
Ach, Hollandt, Seelandt, waert ghy vroedt
ghy zoudt oock keeren u ghemoedt,
u zelven geven, naer Gods woordt,
an hem, an wien ghy toebehoordt.
Wat windt ghy doch? u macht verflaudt,
en werdt noch langhs zoo meer benaudt;
ziet u ghemeent wordt uut-gheteerdt
deur gift, om voeren 't oorloghs sweerdt.
U borgherie steekt vol van twist
elck kijft om recht, en elcken mist
het rechte recht en oock de wet,
die elck in recht en vrede set.
| |
| |
Mist ghy in 't een, bedynckt u vry,
het tweede missen is u by,
ghy meendet my te doen verdriet,
maer al ghemist, 't is u gheschiet.
Ick sie veel hulp u afghestroomdt
en uwen rom oock neer ghetoomdt;
't scheen eertijdts al te zijn voor u,
maer 't is al voor mijn vrienden nu.
Ghy plocht te komen uut zeer prat,
belegghen schrans, kasteel of stadt;
nu licht ghy still' en zijt vervaerdt
u sterckten deur beleg beswaerdt.
Waer is u boffen, blasen al?
waer is hy, die 't al dwynghen zal?
waer sit hy, dat hy niet en comt
daer ghy zoo zeer op hebt gheromt?
Ick weet wel wien hem biedt den tandt
en cleen ghemoedt houdt binnen 't landt,
't is Spinola, den vromen heldt,
die u gheheel in vreese steldt.
Geen wonder is 't dat uwen gheest
voor zulcken vromen krijgher vreest,
die onverwinnelick bestrijdt
u mueren, en ter neder smijt.
| |
| |
't Is Hanybal in stoutigheydt,
Trajanus in gherechtigheydt,
een Cesar, die geen aerbeydt vliedt:
die Gulyck bryngt in zijn ghebiedt.
Bemerckt, ach! Hollandt, Seelandt beeft!
hoe dat hy nu de voorhandt heeft
voorspoedigh naer zijn will' en zin,
om 't eynd' te keeren als 't begin.
Dus loven wy den vromen man,
die t' uwer spijt u dwynghen kan,
met vieren schoon, want hy 't verdiendt,
omdat hy maeckt van vyandt vriendt.
Is zulcks van my gheschiedt, wel? wien zal dan verachten
dat mijn voorsichticheydt dit wilde wat verwachten.
Waer is 't my te vergifs? neen, my is tijdts ghenough,
den vyandt zal mijn slaên noch prouven al te vrough.
Ach! onverwinlick heldt, voorsichtighen, ô vromen!
ziet an mijn rechter aerm, 't welck ick moet Vlaender nomen;
mijn rechter aerm zoo clouck, wanneer die haer verheft,
zy koning-rijcken groot in 't slaên wel over-treft;
den aerm waervoor den hoop der Lelyën moet beven,
die dickwils hun uut veldt deur slaghen heeft ghedreven,
| |
| |
dien is my niet ter wil, want een bequamigh let
is haer noch afgescheên en doet haer groot belet;
mijn Vlamijnghen hier deur oock lijden grooten rauwe,
die, om des vijandts macht te krancken, zijn ghetrauwe.
ô Groot beschermer clouck! ghy weet, ghy kendt hun kruus,
het welck is, 't mijnder leet, de stercke stadt van Sluus.
Ick naem haer stercke stadt, maer is 't dat ghy wilt drijven
daer teghen uwe kracht, niet staend' en mach zy blijven,
maer voor u zijn te kranck; want als 't wel is bedocht
ghy hebt wel stercker slot in u gheweldt ghebrocht.
Zoo moecht den leeu dan staen met open claeu en tanden,
die elcken maeckt vervaerdt wanneer zijn ooghen branden.
Dus bid, ick, edel heldt! doet my noch dese deughdt,
welckin u krachten leydt, maeckt Vlaenderzoo verheughdt.
ô Nederlandt! mijn lief! waer heb ick oyt besweken
mijn anghebeden hulp van Vlaender afgheweken;
dees Vlamynghen ghetrau, zoo vroom, zoo clouck ghesindt,
u weerdigh lief-ghetal en van mij zeer bemindt,
heb ick hun niet verjaeghdt den vyandt wt Oostende,
alwaer den vyandt eerst mijn oorlooghs macht bekende.
Het sterck onwinbaer slot, dat zoo zeer had gherooft,
heb ick, tot vyandts spijt zeer wel ghebroken 't hoofdt.
't Is nu des vyandts pijn want zijn clouck oorlooghs schepen
alreedt heeft grooten roof den vyand afghegrepen.
Dus Nederlandt, mijn lief! dijnckt niet dat uwen heldt
de stercke stadt van Sluus zal laten onghequeldt;
maer hope met der tijdt de sluus zoo wel 't ontsluten
dat oock des vyandts macht al stroomen zal daer buten.
| |
| |
Dat ander lieten staen verschryckt door vreese zeer,
dat heb ick clouck volbrocht, en schick't te doen noch meer.
En heb ick niet bereydt gheweest voor u te slaven?
als Hollandt Blockers-dijck wel meenden deur te graven,
't welck zijnen veldtheer sandt met volck te Watervliet?
Hier teghen quam mijn macht, die hy zoo seer ontsiet;
hy meend' het schalck te doen, maer ick wist hem te spelen
een schalcker oorlooghs treek, en my van daer te stelen;
hem latende wat volckx, ick track met legher voort
den Rijnstroom over haest, en viel hem daer an boordt.
Daer lieb ick hem ontwerd' 't sterck Oldenseel en Lynghen,
en Lochem wild' ick oock mijn crachten t' onderbrynghen,
met sterck casteel Crakau en Wachtendonck en Grol;
dus stack ick 't vyandt heir van ancxt en vreese vol.
Noch wilde mijn ghemoedt een meerder eere draghen,
want Rijnsbergh heb ick oock ghewonnen daer zy 't saghen;
al lach den vijandt daer tot sijn ontsedt ghereedt,
de vreese van mijn kracht hun moet verloren smeet.
Zij meenden Grol terstondt my weder-om t' ontweren,
ter wijlen dat ick socht hem elders noch te deren.
Dus keerd' ick tot ontsedt, met mijnen legher straf,
het welck duer cleenen moedt, zoo my docht, my begaf;
dus bem ick, clouck ghemoedt, alleene voort ghetreden
tot half 't lijf in 't moras, niet sparende mijn leden,
wanneer mijn volck my sach dus angaen sonder vaer,
zy grepen eenen moed en volghden my dan naer.
Dus heb ick Grol ontset, 't welck my weer was ontnomen
en had ick niet gheweest alleene sonder schromen.
Zoo dan, lief Nederlandt! laet uwe droeve stem
dijnckt, dat ick, als te voor, noch dijn beschermer bem.
Terwijlen het bestandt noch deurde van twaelf jaren,
en heb ick niet verswimt mijn crachten t' openbaren.
| |
| |
want sijnde in 's Keysers dienst, veel steèn tot zijn ghewin,
en om u te verblièn, heb ick ghenomen in;
te weten: Grevenbrouck, met Caster, Duren, Aken
en Berchem, Wesel sterck, wild' ick u vrienden maeken;
en oock een Christen volck van 't Rooms gheloove goedt,
waer voren dat ick waegh mijn rijckdom en mijn bloedt.
En heb ick niet verkranckt wel zeer des ketters wonyngh
in 't landt des Palatijns, op Derthien avond konyngh?
Daer trock ick veer' en vreemd met eenen legher groot
in 't minste niet bevreesdt voor 's vyandt teghenstoot.
Al lach den Guesschen vorst daer met veel oorloghs gasten
hy was niet eens zoo stout mijn crijgs-volck an te tasten,
met eenen Papen bril, oft immers zoo ghenaemt,
meend' hy te derren my, en maken my beschaemdt;
maer ick heb, t' zijnder spijt, mijn anslach zoo begonnen
dat ick veel plaetsen sterck en steden heb ghewonnen.
Dus bem ick weder-om naer u, mijn lief! ghedaeldt
naer dien ick 's vyandts rom veel eer had afghehaeldt.
Naer u, seg ick, mijn lief! en heb alreê bewesen
mijn hulp, u zeer ghetrau, om u verdriets ghenesen,
als een goed medeeijn op 's menschens wonde ziet
gheswel oft eenigh quaet, dat die mocht doen verdriet,
zal hy, als werck-man goedt, het operst eerst verjaghen,
eer dat het rechte zeer verderft met meerder plaghen.
Zoo heb ick oock ghedaen, want ziende Gulyck quaedt
voor u, het welek u zeer nochtans niet an en gaet;
maer dat het maer daer op om quellen was gheseten,
ick hebbe zulck quaet vleesch hem selven doen uut eten.
't Wast noodt te zijn gheweerdt, opdat ick dan te bet
ghenesen mach u zeer van hem niet meer belet.
| |
| |
Ach! aldercloucksten Prins, al waert dat al mijn haren,
tot uwen lof en danck, bequame tonghen waren,
noch waert niet moghelick, dat zy, die voor u buught,
die recht zou spreken uut, ghelick haer hert betuught!
Nu dan, ghy leden goedt, verheughdt nu al te zamen!
den vijandt is bedroefdt, en moet hem voor my schamen.
En ghy, ô Vlamynghen! die u zoo clouck betoont
om krancken 's vijandts macht, en mijn gheweldt verschoont,
ick zal u loonen zulckx. En acht niet die u quellen,
ick sal om helpen u mijn bloedt te pande stellen.
Ick weet wel wat u deert, en zal eer langhen tijdt
- bem ick een vroom gheweest - u maken noch verblijdt.
Wat dier zal doch den leeu in sterckheydt over treffen?
Wat voghel boven cracht des arents hem verheffen?
Neen! wat haer teghen komt, eer hy daer scheyden of,
het werdt deur haer gheweldt ghemaeckt zoo cleen als stof;
ick bem dan als een leeu deur mijn zeer stercke daden,
als arent snel om zien, waer dat ick mach beschaden
mijn vyandt, t' zijnder spijt, wel an dan! zal hy my
noch konnen wederstaen en erghens wesen vry?
Neen, neen! den Oceaen en zal hem niet bewaren
in zijnen diepen grondt, oft onghetemde baren,
noch al het boose volck van Luther en Calvijn
tot duvels aes ghebroedt en tot hun groot ghepijn.
| |
| |
heb ick mijn vaderlandt, Italyën, verlaten,
om hier te zijn vereerdt deur crachten t' uwer baten,
en dynckt niet, dat ick zal mijn eere maken slecht,
deur 't wijcken van een saeck, van my eens aengherecht.
Zoo langh als mijn gheweldt in 't lichaem blijft besloten,
zoo langh als my het bloedt niet al en is vergoten,
zoo lang als 't sweerdt kan zijn ghedreghen van mijn handt,
en zal ick niet afgaen dijn hulp, ô Vlaender-landt!
Dus zijt al onbevreesdt en laet gheen moedt verflauwen,
wilt u op my, die u beschermen kan, betrauwen;
laet Gulyck u verbliên, en vieren mijn ghewin,
en dynckt, 't sal meer gheschiên, dit is maer een begin.
is dit cleen vertoogh ghedaen.
van den tijdt zijn Lichtghelaên.
van 't ghewin, dat u verheugdt,
om te vieren Gulyckx vreugdt.
| |
| |
naer mijn pen, die stelde licht
van ons veldtheer in mijn dicht.
cleen oock t' uwer vreughdt gheschiedt,
dynckt, den tijdt en hadt gy niet.
|
|
Auteursrechtvrij