Herinneringen en ontmoetingen

[p. 195]

De Kerk van Sint Gudula.

Lambertus Balderik, graaf van Leuven, liet de grondslagen dezer kerk leggen, en wijdde haar toe aan den heiligen Michiel, maar toen in 1047, zeven en dertig jaren na hare stichting, de beenderen van Sint Gudula in de kerk begraven werden, werd zij ook aan deze heilige toegewijd.

Veertig trappen leiden naar den hoofdingang, aan wiens beide zijden zich twee Gothische torens verheffen, die reeds meer dan zes eeuwen op hunne voltooijing wachten.

Het binnenste des tempels is schoon en indrukwekkend; zware zuilen, waartegen de beelden van Jezus, Maria en de twaalf Apostelen geplaatst zijn, schragen het gewelf, en verhoogen den indruk.

Het koor is zeer schoon; de beelden aan deszelfs ingang geplaatst, verdienen alle opmerking; ze zijn door den beitel van Laurent Delvaux voortgebragt, en bevonden zich weleer in de abdij van Afflighem. Ook vindt men daar het prachtige praalgraf van Jan II, hertog van Braband, in 1312 overleden, en van zijne echtgenoot Margaretha van Engeland, in 1318 gestorven. Het geheel is van zwart marmer en draagt een' koperen vergulden leeuw, die, zoo als de koster ons verzekerde, meer dan 6,000 pond

[p. 196]

weegt. Over het praalgraf van hertog Jan ziet men de tombe van den aartshertog Ernst, waarop het marmeren beeld van den vorst, geharnast, het hoofd op de hand leunende, in eene liggende houding is voorgesteld.

De voornaamste kapel dezer kerk is die van Onze Lieve Vrouw in den nood, waar een prachtig gedenkteeken voor den graaf Felix de Mérode, een der hoofden van de Belgische omwenteling, in 1830 gedood, opgerigt is. Het monument is van wit marmer, en stelt den graaf voor op het oogenblik, dat hij doodelijk gewond wordt, en nog eene poging aan wendt, om met den verlamden arm zijne pistool op te heffen, Het eenvoudige, maar waarheid ademende van het geheel doet den beeldhouwer Geefs eer aan. Waarlijk, het gedenkteeken van den graaf de Mérode trof mijne ziel. Ik stelde mijne nationaliteit zoo lang buiten de deur des tempels; bewonderde het verheven schoone der kunst; zag in het liggende beeld niet den graaf de Mérode, noch eene droevige bladzijde uit de duistere Belgische omwenteling, maar het kunstgewrocht van een genie, dat zich niet, hoe verheven romantisch zijn voortbrengsel ook was, buiten de grenzen der waarheid begeven had.

Minder schoon, minder smaakvol, welligt kunstiger, is de preekstoel der Sint Gudula-kerk, in het jaar 1699 door Hendrik Verbruggen voor de kerk der Jezuiten te Leuven vervaardigd; hij werd in 1776, op last van Maria Theresia, aan de hoofdkerk van Brussel ten geschenke gegeven. Onder de preekstoel ziet men Adam en Eva, die door den

[p. 197]

engel uit het Paradijs worden gedreven, vervolgd door den dood, die de arme zondaren door zijn allerakeligst figuur schrik aanjaagt. Boven dit tafereel is de Heilige Maagd, die den kop van eene slang vermorselt. Talrijke dieren omringen de hoofdpersonen van het tafereel, en kruipen langs de trappen, die aan beide zijden van den preekstoel geplaatst zijn. Men ziet, dat Verbruggen zijn best gedaan heeft, om den aanschouwer al het noodlottige van den val van Adam en Eva voor te stellen; maar het heeft den goeden man niet mogen gelukken: in plaats dat uwe ziel door de rampen der eerste zondaren geroerd wordt, lacht gij om het ensemble, zonder het geduld en de kunst van Verbruggen te miskennen.

Ik heb op mijne vroegere togtjes meer zulke zaken gezien, of liever voorwerpen, die met den preekstoel van Verbruggen op één lijntje kunnen gesteld worden. Het Prins-Maurits-Huis te 's Gravenhage en vele andere verzamelingen zijn rijk aan snuffelarijen, die sprekende beelden van het geduld des vervaardigers zijn, maar hiermede houdt ook alles op. Ik wil hebben, dat men geene knutselaars, futselaars, of zoo als men ze gelieft te noemen, den naam van kunstenaar geve.

Wij zouden van nog andere kerken kunnen spreken, waar zeer schoone schilderijen, gedenkteekenen, enz. te zien zijn, maar geen tempel evenaart in grootte en schoonheid de Sint Gudula-kerk; zon gij echter te Brussel komt, en uw hart met eerbied voor groote mannen bezield is, vergeet dan

[p. 198]

geene bedevaart naar het graf van den dichter Jean Baptiste Rousseau af te leggen.