Herinneringen en ontmoetingen

[p. 45]

Van Helchteren naar Maastricht.

Om drie uur werden wij gewekt; vonden het ontbijt gereed, en eer de dorpsklok vier maal geslagen had, waren wij weder met ons rijtuig in de heide. Tot bij Maastricht zouden wij door de heide dwalen, en geen bekoorlijk oord, geen prachtig natuurtafereel verbeidde ons dan aan het einde der woestenij. -

‘Een frisschen morgen, mijne heeren! zeide onze reisgenoot, een slokje bitter is goed tegen de morgenlucht. Mag ik u het fleschje eens toereiken?’

Wij bedankten, en staken onze pijpen aan.

‘Het zou hier een heerlijk terrein zijn om een veldslag te leveren.’

‘Gij hebt altijd oorlog of staatkunde in het hoofd, Clemens.’

Och, neen, maar waartoe zou de heide al anders dienstig zijn. De bevolking is hier veel te klein, om eene ontginning van den grond te verwachten.’

‘Ik geloof, dat wij den vrede niet zullen behouden. In het Oosten zie ik, dunkt mij, het onweder opkomen, dat over het Westen zal uitbarsten.’

‘Het is mogelijk, maar wij zien bij ons zulke aardige dingen gebeuren, dat wij waarlijk niet naar het Oosten behoeven te kijken, om dáár een staatkundig onweder te zien opdagen.

[p. 46]

‘In Frankrijk b.v. is het ook nog niet pluis.’

‘Waar tan men zeggen, dat het rustig en zuiver is?’ -

Nu werden door ons keizers en koningen gewikt en gewogen; het verschil van opinie bragt dikwijls de hevigste debatten te weeg, zoodat François van tijd tot tijd omzag, of wij bezig waren elkander bij het hoofd te krijgen. Wanneer het rijtuig, door het ongelijke van den grond eene golvende beweging aannam, zwegen de diplomaten stil, en de staatkundige kwestie veranderde in een vrolijk gelach, wanneer de reizigers tegen elkander rolden, en de calèche bijna omver viel.

‘François! voorzigtig, jongen!’

‘Geen gevaar, mijne Heeren! zoo lang ik op den bok zit, staat mijn rijtuig nog op vier wielen.’

‘Dat begrijpen wij.’

De paarden gingen stapvoets voort; ik plaatste mij zoo gemakkelijk, als ik maar kon, in den hoek der calèche, haalde een boek voor den dag, en begon te lezen, om den tijd door te brengen.

‘Wat leest gij, Clemens?’

‘Een aardig stukje over de nationale schuld der Franschen.’

‘Laat hooren.’

‘De nationale schuld van Frankrijk is een schat en een last, die men zich niet kan voorstellen; laat ons beproeven, door vergelijkingen den lezer hiervan een denkbeeld te geven.

Vijftig millioen pond zou de zwaarte der schuld zijn, zoo zij in vijffrancs-stukken gewogen werd.

Om dien last per zee te vervoeren, zou men hon-

[p. 47]

derd en vier schepen, elk van twee honderd vijftig ton, noodig hebben; en per land niet minder, dan twee en vijftig duizend wagens, elk met duizend pond beladen, en met één paard bespannen.

Deze wagens zouden op weg, achter elkander, een trein vormen, van bijna vijftig uren lang.

Zoo men elk soldaat vijfduizend francs in eenen zak te dragen gaf, zou men daartoe een millioen krijgslieden behoeven, die, militairement, in drie rijen opmarcherende, eene colonne zouden formeren van zeventig uren lang.

Indien Frankrijk thans deze schuld moest voldoen, zou ieder bewoner honderd zestig francs moeten opbrengen; (Frankrijk telt ruim vier en dertig millioen inwoners.) Om in éénen dag de betaling te doen, zouden zes en twintig duizend ambtenaren, ieder twee honderd duizend francs tellende, vereischt worden.

Zoo één persoon hiermede belast werd, en dagelijks tweemaal honderd duizend francs telde, zou hij in zes en zeventig jaren dat werk eerst kunnen volbrengen.

De schuld, in bankbilletten van vijfhonderd francs, zou eene lijn vormen van meer dan vier honderd uren lang; en deze banknoten, op elkander gelegd, zouden eene hoogte uitmaken van duizend veertig Nederlandsche el. Hooger, dan al de torens van Frankrijk op elkander gezet, zou de kolom zijn van vijffrancs-stukken, die de Fransche schuld telt; en deze vijffrancs-stukken, op ééne lijn geschaard, zouden eenen gordel vormen, die langer is, dan men noodig heeft om de aarde te omvatten.

Zoo één werkman per minuut één vijffrancs-stuk

[p. 48]

kon maken, zou hij twee duizend jaren noodig hebben, om dien arbeid te volbrengen.’

‘Weet gij wel,’ zeide eens de generaal Foij tegen de Fransche afgevaardigden, ‘wat duizend millioen beteekent? 't Zijn meer minuten, dan er sedert de geboorte van de Zaligmaker verloopen zijn.’

De Fransche schuld bedraagt vijf duizend, tweemaal honderd millioen francs!

‘'t Is verbazend veel.’

‘Maar spoedig uitgesproken.’

‘Door evengenoemde vergelijkingen krijgt men eerst een denkbeeld der enorme staatsschuld.’ -

‘Wij zijn aan den Winterslag, mijne Heeren!’

‘'t Is maar goed, dat hier de menschen in de Fransche staatsschuld niet moeten deelen; het ziet er hier al zeer armzalig uit.’

Alle huizen waren van kleiaarde opgetrokken, en droegen, even als de bewoners, die wij zagen, de kenteekenen der diepste armoede. Wij vertoefden hier niet langer, dan hoog noodig was, en zetteden de reis voort, in het blijde vooruitzigt, dat wij spoedig Maastricht zouden binnenrijden.

In de diligence, die wij, niet verre van den Winterslag, ontmoetten, vonden wij geene vrienden, noch bekenden; de koetsiers wisselden eenige woorden; wij wenschten elkander eene goede reis.

‘Ho, François! hier moeten wij het rijtuig uit.’

Wij waren aan het einde der Bessemer-heide gekomen, en bevonden ons op een der verhevenste punten, van waar het oog eene onafzienbare ruimte heeft, en het hart de schoonste gewaarwordingen ontvangt. Wanneer men uren lang de heide heeft doorgereden,

[p. 49]

wordt eensklaps de eentoonige gordijn voor uwe blikken weggeschoven, en de natuur, in haar prachtigst hofgewaad, staat voor u geopend, in eenen onmetelijken halven cirkel, door de morgenzon luistervol bestraald, als eene schitterende parel, door de hand van den Almagtigen voortgebragt.

Op den voorgrond een dennenwoud en een holle zandweg, die langs den bergrug loopt; aan den voet des bergs rijke graanakkers en vruchtbare boomgaarden; verder de Maas, aan wier beide oevers de stad Maastricht zich uitstrekt; achter de vestingstad de wereldberoemde Sint Pietersberg, met zijne sombere, uitgestrekte galerijen en versterkte kruin; veelvuldige dorpen op de helling der bergen, of in diepe valeijen gelegen. Dit uitgestrekt golvend dal is door eenen bergketen omgeven, die, of in graanvelden, of in prachtige bosschen verdeeld is. Achter dezen bergketen ziet men nieuwe bergen oprijzen, wier grenslijnen zachtblaauwende wolken schijnen, die slechts flaauw tegen het doorschijnende azuur des hemels afsteken.

‘Welk een majestueus natuurtooneel!’ riepen mijne reisgenooten uit; ‘onmogelijk kan men al het verhevene, al het zuiver schoone van hetzelve omvatten.’

‘Ons wachten nog vele zulke tafereelen; België, en vooral de provincie, die wij zullen bezoeken, is rijk in zielverheffende schoonheden.’

Langzaam daalden wij den berg af, en hadden binnen korten tijd het Belgische grondgebied verlaten, en het Hollandsche betreden. Een wit bordje aan

[p. 50]

een roode paal gaf ons op eene heel koddige doch duidelijke wijze te kennen, dat wij weder in Nederland waren.

‘Raadt eens, mijne lezers! wat er op het bordje stond. Op het bordje stond: voorloopige grensscheiding. Wat drommel, lees ik wel? Reeds dagen en weken is men met meten en schrijven bezig geweest, om alles in orde te brengen; de palen zijn gezet; de grenslijn tusschen de Hollandsche en Belgische smokkelaars bepaald, en is dat alles nog maar voorloopig? Dan is de erkenning van koning Leopold en het aannemen der vier en twintig artikelen ook maar voorloopig? - Ik zou bijna denken van ja, want de bisschop van Bommel houdt zich nu als een Oranje-man, en de Potter wil België weder onder den schepter van koning Willem brengen.