Clementine

XII.

Het is zaterdagavond. Het vriest zacht. Mijnheerke Parmentier zit in zijn zetel, en in het licht van de lamp naast hem, probeert hij iets te lezen in de Fransche gazet van dezen ochtend. Op het tafeltje, naast de lamp, staat een wit bord, met een mes er naast, niets anders. Het licht, onder het groene scherm, valt op den vloer, tot op een

[p. 71]

deel van de witte sprei over het bed. De kachel ronkt. Hij heeft het deurtje even open gezet om het vuur wat te temperen. De hooge staande klok, tegen den muur naast het bed, tikt gedempt in de donkere kast, en bij iederen tik en iederen tak komt er een dof bijgeluidje, bijna als een na-snikje, zoo: tik(hè).... tak(hè).... tik(hè).... tak(hè).... zooals oude klokken, die vermoeid van jaren zijn, dat wel meer doen. Achter zijn zetel is het verlichte raam van de keukendeur.

In de keuken zitten Clementine en Rikus. Hij is tegen zes uur aangekomen met een konijn, hij heeft dat naast den pompbak op het rek gelegd, en is gaan zitten bij de plattebuiskachel, met de armen op de roede. Zoo rookt hij zijn pijp, en kijkt naar den muur voor hem. Nu en dan spuwt hij in den koolbak onder de kachelbuis.

- ‘Het vriest,’ heeft hij gezegd bij het binnenkomen.

- ‘Ge zoudt het zeggen,’ heeft Clementine geantwoord, en daarna spreken ze niet meer.

Clementine heeft gedaan met haar huiswerk, zij gaat even kijken bij mijnheerke of de kachel daar in orde is, zij neemt het bord en het mes mee, zonder een woord te zeggen, en zet zich nu aan de andere zijde van de keukenkachel met een mandje naaiwerk. Ook in de keu-

[p. 72]

ken tikt op den schoorsteen een klok, een wekker is het hier, nerveus rap: tik-tik-tik-tik-tik-tik.... Boven den wekker hangt tegen den schoorsteen een kruisbeeld. In den spiegel vlak tegenover ziet men dat kruisbeeld nogmaals. Er hangt een Heilige Familie tegen den muur waar Rikus zit. Op den pompsteen staan wat potten en pannen, boven de aanrechtbank wat koperwerk. Alles luistert naar het tikken van den wekker. Buiten vriest het, onder een kouden maanhemel. Hier binnen leeft er iets onwezenlijks, daar zijn geesten in dat huis. Als Rikus even indut schiet hij plots weer wakker met een bonzend hart. In de gang kraakt er iets lichtjes. Werd daarboven niet een deur gesloten?.... Als er nu iemand over den steenweg zou voorbijgaan kan men dat hier niet hooren.

Zoo zitten ze daar dan, deze drie menschen, mijnheerke Parmentier, Clementine, Rikus, in hetzelfde huis, ieder besloten in het geheim van zijn eigen gedachten, ieder bouwend zijn eigen droomen, met een afgrond tusschen elkaar. En toch verbonden, door iets dat de eene van den andere raadt en weet. Drie menschen, die in en om elkaar leven, elkaar haten.

Door den wand, die hem van de keuken afscheidt, wriemelt mijnheerke met onzichtbare voelhorens in de

[p. 74]

[p. 75]

geesten van de twee in de keuken, en grinnikt nu en dan over zijn krant heen.

De twee in de keuken zitten roerloos, als hyena's, die wachten op een lijk. Als Rikus de lippen over zijn pijpesteel schuift is het juist of hij maakt zich gereed om aan iets te likken.

Twee spinnen zijn ze, die in hun webbe zitten te loeren op de vlieg, om haar het bloed uit het lijf te zuigen.

Soms klinkt in de andere kamer een korte droge hoest. Telkens schiet dan hun kop eventjes omhoog, zooals een kat, die met al haar spieren en zenuwen samengebald te loeren zit op een argeloozen vogel, plots opschrikt van een geluid achter haar. Zij hooren dat hoesten, zij denken beiden hetzelfde, en zien elkaar niet in de oogen. Rikus verschuift even den voet.

Mijnheerke Parmentier, het lijk van de hyena's, de vlieg van de spinnen, de vogel van de kat, denkt aan de twee, zooals zij aan hem denken. Hij heeft de krant op de knieën laten zakken, zijn kaal hoofdje rust tegen de zetelleuning, in de schaduw van het lampescherm. Is hij moe, het leepe, schriele mijnheerke Parmentier? Slaapt hij? Zijn beenderige handen rusten op de zetelleuningen, hij roert niet. Maar zijn oogen zijn open, hij staart in de schemering voor zich, hij luistert naar den

[p. 76]

regelmatigen tik.... tak.... in de lange kast, en hij glimlacht, zijn hatelijk valsch glimlachje, dat op zijn bleeke smoeltje zit als het grijnzen van een doodskop. Lijkt het witte hoofdje van mijnheerke nu niet een beetje op een doodskop? Hij glimlacht. Ja.... Want hij hoort, hij hoort precies wat de twee daar in de keuken peinzen, inde beslotenheid van hun zwijgen, hardnekkig, immerdoor peinzen....

‘Waarom blijft hij nog leven, denkt Clementine, terwijl zij zorgzaam naait. Ja, waarom leeft hij nog altijd, het uitgedroogde scharminkel.... Hij moest lang dood zijn.... Na de begrafenis blijf ik hier alleen, geen mensch mag bij me komen, ze willen allemaal mijn geld.... Niemand krijgt een cent, niemand..... Onze Rikus moet wachten..... Waarom gaat hij nu niet dood, de oude pezewever, de vrek..... Hij doet het om mij te judassen.... Ik koop een bontmantel, zoo schoon als die van madame Claessens..... Ik laat me van 's morgens tot 's avonds dienen.... Ik doe niks meer..... Oui madame!.... Certainement madame!... Ik rijd naar Brussel als ik wil..... Ik drink wijn..... Nu is het tijd dat hij dood gaat, de judas, ik heb er lang genoeg op gewacht.....

Peinst Clementine.

[p. 77]

‘Als hij dood is, droomt Rikus, verkoop ik ginder mijn gedoe..... Ik kom hier wonen, op het kasteel..... Clementine kan hier toch niet alleen blijven..... Ik moet niet meer werken, een beetje hovenieren, ja..... Onze Jef moet voor pastoor leeren..... Als hij vannacht wilde verrekken was ik morgen een gelukkig mensch.... Mijn schuld afbetaald.... Sigaren.... Bier.... Elken dag vleesch..... Ze moet niet probeeren de baas over me te spelen, de venijnige tang.... Dat die oude zottin maar zoo gauw mogelijk optrekt, te gelijk met den andere. Heur testament zal wel gemaakt zijn....’

Droomt Rikus.

Het is heel stil, in de keuken, in de zitkamer, in het heele huis. Het vriest buiten.

Mijnheerke hoort wat ze denken, en grijnst met zijn doodskoppengezichtje....’ Hi-hi-hi!!.... Ze zitten te wachten op mijn dood, die twee daar!.... Hi-hi-hi!!.. Op mijn centjes!.... Ik zou moeten kreveeren.... hi-hi-hi!!.... (Het klotst door zijn dun keeltje als in een buisje).... Wat zullen we lachen! Wat zullen we lachen!....’

Grijnst mijnheerke Parmentier.

Hij moet ervan hoesten. Twee koppen in de keuken schieten luisterend op.

[p. 78]

Ze zijn met vier nu. Eén zit te wachten op den dood van één. Eén zit te wachten op den dood van twee. En de derde, mijnheerke, grijnslacht op den dood. En de dood zelf mummelt tandeloos in den wekker op den schoorsteen: rap-rap-rap-rap-rap-rap-rap-rap-...... of monkelt rustig in de donkere muurklok: ....tik(hè)... tak(hè).... tik(geld).... tak(geld).... tik(geld).... tak(geld)....

In het dorp luidt de klok. Het is morgen zondag. Clementine blikt op naar den wekker, en zegt:

- ‘'t Is negen uur.... ik moet mijn voeten nog wasschen.’

Rikus scharrelt zijn holleblokken over den vloer, spuwt in den koolbak, staat recht, en als hij de deur opentrekt en naar buiten kijkt, zegt hij:

- ‘Het vriest.’

- ‘Ge zoudt het zeggen,’ antwoordt Clementine.