Historisch denken
De inertia verleidt ons tot een zeer beperkt historisch denken. Wij leven, zei ik, in een tijd die tegelijk verleden, tegenwoordig en toekomend is. Een nieuw konsept van geschiedenis is, dat ‘history is in the making’ (als ik een uitspraak van William James mag variëren). Ik verwijs de geïnteresseerde lezer nog eens naar Heilbronners The future of history en noem enkele voorbeelden uit de vele die voor het grijpen liggen.
In de Observer lees ik van de mars die 150 engelsen in Wolverhampton ondernamen, gewapend met stokken en flessen en onder het uitroepen van ‘let's get at the blacks’. In dezelfde krant staat het verhaal van het rassenoproer in Los Angeles. Het kommentaar van de gouverneur van Californië, Pat Brown: ‘It is terrible... unbelievable... absolutely beyond my comprehension.’ Dat is het voor de heer Brown, omdat die kennelijk gewend is slechts op een beperkte manier historisch te denken. Het slagveld dat Zuid-Afrika zal worden zal straks ook ‘absolutely beyond’ veler voorstellingsvermogen zijn. Wij danken aan Van Randwijk in het jubileumnummer van Vrij Nederland de herinnering aan de rede van koningin Wilhelmina bij de eerste uitzending van Radio Oranje. De rede werd in het eerste nummer van dat blad, glorierijker dan welk vaandel ook van onze soldaten, op 31 augustus 1940 afgedrukt. De koningin zegt daar: ‘Het betreft een strijd - ik be-
Auteursrechtelijk beschermd