Naar de Barbiesjes

[p. 123]

Hoofdstuk 19
De kroetoe

De kroetoe werd gehouden in de grote hut waar zij al eerder waren ontvangen. Het was er stampvol mannen en vrouwen; kinderen keken van buiten toe door de twee open zijden. Het Groot Opperhoofd, de Granman, zat op een mooi uitgesneden bank. Hij had een stok met zilveren knop in zijn hand. Er zaten drie kapiteins en tien basja's om hem heen. Blijkbaar waren er veel belangstellenden uit andere dorpen gekomen.

Het Groot Opperhoofd richtte het woord tot de kapitein van het dorp, waarop deze tot Mongelawo sprak: ‘Kom eens hier, man.’ De drie vrienden hielden hun adem in. De Granman en de kapitein hadden hun kameraad dus met ‘man’ aangesproken.

Wijzend op Mongelawo, wendde het Groot Opperhoofd zich tot de mannen van het dorp: ‘Kijk eens hoe groot hij is. Zestien jaar en zo groot als ik, bijna. En kijk eens naar zijn hoofd. Het is een ander hoofd dan wij hebben. Al verschillen wij ook nog zoveel van elkaar, dit is nog weer anders.’

Nu stelde hij een vraag aan Monge: ‘Wie heeft je opgevoed, man, je vader of je moeder?’

Via de kapitein antwoordde Monge: ‘Mijn vader. Mijn moeder stierf toen ik nog klein was.’

‘En je vader?’

‘Die zou op de vlucht gepakt zijn als hij zich niet doodgevochten had. Daarom ben ik nou hier.’

‘Wilde hij doen wat zijn vader niet is gelukt?’ liet het Groot Opperhoofd nu aan Axel en Mani vragen. Hij deed alsof Tania niet bij hen hoorde.

‘Dat denk ik,’ zei Mani met nogal hoge stem. ‘Jawel Granman,’ voegde Axel eraan toe.

Het Groot Opperhoofd deed alsof Mongelawo er niet stond en bleef via de kapitein met de beide andere jongens praten.

[p. 124]

‘Vraag hem eens wie hem de naam Mongelawo gegeven heeft,’ verzocht de Granman de kapitein, die het verzoek doorgaf aan de twee jongens.

‘Je hebt het gehoord, Mongelawo,’ zei Axel, terwijl Mani dralend voor zich heen bleef kijken.

‘Die naam heb ik mijzelf gegeven,’ antwoordde de zwarte jongen abusievelijk in de richting van Axel.

‘Hij is een groot naamgever,’ vulde Mani geestdriftig aan. ‘Hij heeft...’ De kapitein onderbrak hem. ‘Tot mij spreken.’

‘De naam komt niet van zijn vader en niet van zijn moeder?’ vroeg het Groot Opperhoofd weer.

‘Nee,’ antwoordde Mongelawo in de richting van Axel. Hij was de manieren van het dorp eventjes vergeten en wendde zich niet rechtstreeks tot de Granman maar ook niet tot de kapitein.

‘Ik heb mij die naam zelf gegeven toen ik altijd al Abonni genoemd werd. Want ik weet zeker dat mijn vader Mongelawo heette, al hield hij dat zorgvuldig verborgen!’

Het hele bosnegerdorp, voorzover aanwezig, brak na deze bijna profetisch uitgesproken woorden in een gemompel uit. Een oude kapitein die dicht bij het Groot Opperhoofd zat, begon tegen hem te fluisteren. Hij kreeg daarop kennelijk het recht de ondervraging voort te zetten.

De oude man die veel moeilijker te verstaan was dan het Groot Opperhoofd, stelde de vragen aan Axel, die de vragen herhaalde, Mongelawo gaf antwoord aan Axel, Axel beantwoordde de oude raadsman en die richtte zich tot de Granman.

‘Was zijn vader groot?’

‘Zijn vader was erg lang.’

‘Kon hij hard lopen?’

‘Ja, maar niet hard genoeg helaas.’

‘Wanneer wist hij dat hij niet Abonni maar Mongelawo heette?’

‘Toen hij wist: ik ben vrij!’

‘Bezat zijn vader iets dat van goud was?’

‘Dat zullen ze hem wel afgenomen hebben.’

[p. 125]

Om dit antwoord moesten de bosnegers allemaal lachen.

Monges antwoorden waren over het algemeen nogal gemelijk. Er werden ook zoveel schijnbaar onbenullige dingen gevraagd. Tot er een vraag kwam die hem deed opspringen: ‘Sprak zijn vader wel eens over de Grote Olifant?’

‘Ja! Ja! Mijn vader was zijn zoon! Hij was de zoon van de Grote Olifant! Nou herinner ik het mij!’ Monge maakte danspassen. Een naar links, waarbij hij zijn rechtervuist ver boven de schouder omhoog stak, daarna een pas schuin naar rechts, weer met de rechtervuist omhoog, en tot ontzetting van zijn vrienden riep hij daarbij: ‘Mombakka - ha! Mombakka - ha!’

Het Groot Opperhoofd stond van zijn zetel op. Er ontstond een ontspannen gemurmel onder de dorpsgenoten. De wijze oude man glimlachte Mongelawo toe. De ondervraging was afgelopen.

De dorpsgenoten verlieten de vergaderhut. Sommigen stapten gewoon door de open zijwanden naar buiten. Niemand wachtte tot de aanzienlijke personen vertrokken waren.

De filosofen wandelden nu wat door het dorp, een beetje onwennig, want straten waren er niet. Alle hutten stonden door elkaar. Het waren maar kleine huisjes, vijf passen lang en breed, met een lage deur en houten schotten tegen binnenstromend water en ongedierte. Ze hadden een zadeldak van palmbladeren.

Iedereen had zijn werk hervat. Veel mannen waren aan het vlechten. Vrouwen kamden elkaar het haar. Wel vijf mannen waren bezig een grote op de grond liggende boomstam van onderen te bewerken met vuur om hem van binnen hol te krijgen. Tegelijk waren anderen aan de buitenkant doende de stam een korjaalvorm te geven met houwers en een dissel (dat is een bijl met bladen aan twee kanten).

Mani dacht: als ze planken konden zagen, konden ze veel makkelijker boten maken en zou er niet zoveel houtverlies zijn.

Monge was neerslachtig omdat niemand hem iets over zijn vader had kunnen vertellen.

[p. 126]

Bevreemd bleven ze staan kijken naar een heel klein perkje, waar een laag omheininkje om heen stond. Er waren vlaggestokken in geplant met lappen en wimpels eraan, en er lagen een paar lege flessen op de grond. Axel leek het een soort heiligdom. Was het voor één god, of voor meerdere, of voor geesten? De mannen en vrouwen die er langs liepen, lieten niets blijken van verering. Was hun verering inwendig? Maar verering moet je toch tonen? Daarover stond Axel te denken.

De vrouwelijke basja kwam hun eten brengen. Op een palmblad kregen zij samen een groot stuk vlees. Ieder moest er met de vingers maar stukjes aftrekken, dat deed de basja zelf ook. Ze kregen elk een zoete aardappel en een brok cassavebrood met honing toe. Toen ze klaar waren, dronk de basja uit een kalebas, nadat ze eerst iets van de inhoud over de grond gestort had. Daarna gaf ze de kalebas door aan de filosofen. Monge stortte ook iets op de grond, wat de vrouw goedkeurend bezag. De een na de ander namen ze een teug. Een soort bier, dacht Tania, maar niet lekker. Niemand nam een tweede slok.

Hoe was dat heerlijke vlees gebraden, vroeg Tania. De vrouw antwoordde dat ze zulk mals apevlees meestal barbakotten. En opeens wisten de filosofen niet zo zeker meer of ze het nu eigenlijk wel lekker hadden gevonden. Het was hun eerste aap.

Na het eten hadden ze een gesprek met de basja van de korjalen waarmee ze naar het dorp waren gebracht.

‘Lijpelda heeft ons laten weten dat hij hem,’ hierbij wees de basja op Axel, ‘wel wilde houden. Voor de andere drie hadden ze geen eten genoeg volgens de vrouwen.’

Hier keken ze alle vier van op, Axel een beetje gevleid.

‘En wij dan?’ vroeg Tania.

‘Jou en hem,’ de basja wees naar Mani, ‘zullen we veilig tot aan de soela brengen met wat voedsel om daar te wachten op een handelaar of een patrouille.’

‘En Monge dan?’ Tania stelde de vraag nogal pinnig.

[p. 127]

‘O, de Granman wil hem wel meenemen naar zijn eigen dorp. Hij is tenslotte een van ons.’

De vier vrienden werden bestormd door allerlei gedachten en gevoelens, maar Monge had zijn hersens weer het snelst bij elkaar.

‘Hoe zit het nou met mijn vader?’

‘De Granman moet hem meegemaakt hebben, maar herinnert zich hem toch niet goed meer. Maar jij bent een van ons, en wáár de blanken hun slaven gekocht hebben, kan ons niet zo veel schelen.’

Ze zwegen, tot Tania vroeg: ‘Wat ga je doen, Monge?’

‘Mombakka! Ik blijf bij jullie!’

‘Ik ook,’ liet Axel daar meteen op volgen. ‘Wat moet ik bij die verklede oude joffers?’

‘Mombakka - ha!’ riepen Mani en Tania als uit één mond. ‘Leve de republiek! Weg met de tiran!

De basja schraapte uitvoerig zijn keel. ‘Ik zal jullie antwoord aan de Granman overbrengen’. Hij vroeg nog iets, waar hij zich een beetje voor leek te schamen: ‘Hebben jullie vuurwater bij jullie?’ Ze schudden niet begrijpend het hoofd. ‘Ach nee, anders had ik het zelf wel gezien bij het inladen van de korjalen. Dan is er nog iets. De Granman wil jullie geweer graag hebben. In ruil krijgen jullie een korjaal om jullie naar de Indianen te brengen. Als jullie tenminste echt verder willen.’

Met die ruil stemden ze geestdriftig in. Er was niets wat ze liever wilden dan samen verder gaan, naar de Berbice.

De basja zou een snelle boodschapper naar de Indianen sturen om hun komst aan te kondigen en hun te verzoeken de filosofen verder naar het westen te brengen.