Naar de Barbiesjes

[p. 103]

Hoofdstuk l6
Mombakka-ha!

Het zou overdreven zijn om te zeggen dat Axel daar boven in de boom lekker had geslapen. Hij had uitvoerig gerust en was zelfs wel een paar keer in slaap gevallen maar toen het licht werd, was hij er meteen op bedacht om weer beneden te komen. Het leek hem nu moeilijker dan de avond van de beklimming.

Langs een touw dat over een tak geslagen is, kun je afdalen door beide neerhangende delen tegelijkertijd in de vuisten te nemen - maar dan moeten ze wel dicht genoeg naast elkaar hangen. En ze hingen maar liefst twee voet uit elkaar doordat de zijtak nogal dik was. En als hij ze niet meteen tegelijk te pakken kreeg, zou hij als een steen omlaag donderen.

Hij begon te aarzelen. Het was verleidelijk om het touw gewoon aan de tak te knopen en zich te laten zakken. Dan kwam hij in elk geval veilig beneden. Maar dan was hij het touw kwijt. En dat kon in geen geval. Hoe kreeg hij die touwen dichter bij elkaar?

Opeens had hij het. Hij begon de beide einden touw tegen elkaar in te draaien, zodat ze zich om elkaar heen wikkelden. Op den duur lukte het hem het punt waarop de twee touwen zich verstrengelden vlak onder de zijtak te krijgen. Hij wist het zelfs nog iets naar zich toe te sjorren.

Nu durfde hij zich, met beide handen uitgestrekt, tegen het in elkaar gedraaide touw te laten vallen. Hij had het beet. Hij sloeg zijn dijen eromheen en zette het dubbele touw vast tussen zijn boven elkaar geplaatste voeten. Toen pas hoorde hij beneden zich zijn vrienden.

Zij hadden Axel al van verre bezig gezien. Maar ze hadden, terwijl ze naderbij slopen, geen kik durven geven uit vrees hun vriend aan het schrikken te maken. Nu de situatie niet kritiek meer was, weerklonken hun kreten: ‘Goed zo!’ ‘Wel alle-

[p. 104]

machtig!’ ‘Axel, ben jij gek geworden?!’ Ondertussen klom de geheimzinnige boommens kalm naar beneden. De begroeting was niet helemaal vriendelijk. ‘Jij hebt niet geschoten!’ brulde Monge boven alles uit, want hij had het geweer dat schoon op de vloer van het bos lag meteen bekeken. De anderen beperkten zich tot: ‘Hoe kwam jij in die boom?!’ ‘Gevaarlijke gek!’ en ‘Is mij dat schrikken!’

‘Jij zou na twee uren schoten lossen om ons de weg te wijzen!’ hield Monge met donderende stem aan.

Axel stond met gebogen hoofd te midden van zijn vrienden. Jullie zijn nou toch terug, jullie hebben de weg toch gevonden, wilde hij zeggen. Maar hij besefte dat het smoesjes waren. Hij bekende dus maar dat hij een boeket van die orchideeën voor Tania had willen plukken, daarbij wees hij omhoog. Zij keken allemaal de boom in. Toen vroeg Monge: ‘Nou en waar zijn ze?!’ waarop Axel het hoofd nog dieper moest buigen.

‘Ik heb het vergeten,’ zei hij bijna onhoorbaar.

Hierop barstten Tania en Mani in zo'n luid gelach uit dat Monge wel mee moest doen.

‘Hoe heb jij 'm dat geflikt?’ vroegen zij hem ten slotte. Hij wees op de vier kettingen die rondom op de grond lagen en legde de operatie uit. ‘Dat heeft me wel drie uur gekost, en toen heb ik er niet aan gedacht om even naar beneden te gaan om te schieten,’ zei hij. Daarop vertelde hij het verhaal van de vreemde ziek-achtige zwarte man die was komen kijken. ‘Volgens mij is het dezelfde man die 's nachts bij mijn hangmat stond toen Mani en ik ziek waren en alleen in het kamp,’ flapte hij er opeens uit.

Daar keken ze vreemd van op. Mani herinnerde zich nu dat zich in die nacht ook iemand over hem heen gebogen had. Ja, dat had hij toen aan niemand verteld omdat hij dacht te hebben gedroomd.

‘Had de man die jij nu zag witte verf op zijn hoofd?’ vroeg Mani.

‘Precies,’ zei Axel, die blij was dat de aandacht werd afgeleid van zijn strapatsen met de boom.

De club voelde zich niet lekker bij de gedachte aan die

[p. 105]

vreemde man. Zij waren het er over eens dat zij hier maar zo snel mogelijk vandaan moesten. Dichtbij hadden de drie een aardig strandje aan een niet te brede rivier gevonden. Ze pakten in en vertrokken erheen.

‘Hoe heet deze rivier, Axel?’

‘Ja, verroest, hoe moet ik dat weten?’

‘Het lijkt mij er overigens wel een voor piranha's,’ zei Tania nadenkend. ‘Ik stap er niet in. Ik was mijn gezicht wel aan de kant.’

De jongens hadden alle drie het gevoel dat er iets was met Tania. Ze gedroeg zich zo teruggetrokken. Zij gingen vissen. Ze hadden veel pech doordat roofvissen bijna onmiddellijk aas plus lijn kapot beten (dus inderdaad piranha's!), maar vingen toch genoeg voor een maal. Na het eten ging Tania, die erg moe was, in haar hangmat liggen.

Luid huilend werd zij wakker. De jongens schrokken hevig en kwamen dicht om haar heen staan. Het meisje, dat voelde dat zij een uitleg verschuldigd was, schreide:

‘Ach, wat ben ik slecht! Ik droomde dat ik mijn vader aanviel! Ik heb hem bijna zijn duim afgebeten! Toen hij zich in pijn over mij heen kromde, liet ik de hand vliegensvlug los en zette mijn tanden in zijn dikke neus! O, wat moet dat een pijn geweest zijn! Dat ik dat gedaan heb! O, ik heb zo'n medelijden met hem!’

Haar huilen ging over in luid klagen en geen van de drie jongens wist wat te zeggen. Het was ten slotte Mongelawo die een vraag stelde.

‘Had jij nooit broers?’

‘Nee!’ jammerde Tania. ‘En ik heb nog nooit gevochten! Met niemand! O, wat vreselijk! O mi Gado!’

‘Horen jullie dat? Neger-Engels! Mijn god, zegt ze. Nou ja, het is misschien maar goed dat deze vechtpartij nu achter de rug is,’ zei Monge alsof hij teleurgesteld was. Tania vroeg tussen het nasnikken door: ‘Wat bedoel je?’

Monge zei raadselachtig: ‘Ik heb opgemerkt dat mensen vaak vreemde dingen denken en doen. Dat zegt iets over de dingen die in hun hoofd zitten. Ik denk dat blanke dokters

[p. 106]

daar te weinig van begrijpen eerlijk gezegd.’

Tania scheen niet te luisteren. ‘Ik moet nog iets zeggen. Ik wil het niet langer voor me houden. Axel is ziek geworden doordat het slangevlees dat ik jullie die tweede keer gaf, al bedorven was. Hij is dus bijna gestorven door mijn schuld.’

‘Nou moet je niet overdrijven,’ riep Axel opgewekt, ‘een beetje buikpijn had ik, dat was alles!’

‘En die koortsen dan? En nog iets. Dat Monge en ik die nacht op de rots hebben geslapen, kwam doordat ik het niet heb volgehouden om sporen te maken! Het is gewoon een wonder dat wij elkaar nog teruggevonden hebben!’

‘Tania, alsjeblieft, nou is het genoeg. Het kappen van dat spoor was meer mijn plicht dan de jouwe. Ik ben ten slotte de neger en jij was de joffer.’

Tania huilde alweer. ‘Een mooie joffer, jawel, die met haar vader vecht en hem in zijn neus bijt. O! Wat ben ik een vreselijk wicht!’

De andere twee jongens schrokken wel even toen zij van de vergeten sporen hoorden. Monge leek wat betrokken te kijken, maar bij zijn gezicht kon je daar nooit helemaal zeker van zijn. In werkelijkheid dacht hij: ‘Voor het eerst heeft zij het woord ‘daddy’ niet gebruikt, ik denk dat zij daar door die droom van af is.’

De stemming was gedrukt, en het vreemde was dat ze nauwelijks reageerden toen er stroomafwaarts plotseling een korjaal aan kwam varen. Zelf waren ze al gezien voor ze er erg in hadden. Drie zwarte mannen en een vrouw met een kind. Naakt. Marrons dus, dat was in elk geval geruststellend. De opvarenden moeten zelf ook gek opgekeken hebben van de filosofenclub. Het kwam erop neer dat de mensen in de korjaal en die op het strand elkaar stilzwijgend en met verbazing bezagen.

Het duurde maar even of de korjaal kwam terug, nu dicht langs de andere oever en met zeer snelle slagen van de pagaaien. Ditmaal keken de bosnegers niet naar de overkant.

‘Die gaan terug om het dorp te waarschuwen,’ zei Monge. ‘Wij verstoppen het geweer en wachten rustig af.’

[p. 107]

Tania was nog steeds in de put. ‘Ik wil graag een vergadering, nu en hier,’ zei ze tegen haar verbaasde reisgenoten. ‘Ik maak me namelijk zorgen. We zitten hier ergens tussen de 6e en de 3e graad noorderbreedte. Over de grens, in het zuiden, ligt Brazilië. Heel ver weg, over de Marowijne, heb je in het oosten Frans Guyana, en in het westen, over de Corantijn, de Engelse Berbice.’

Ja, dat wisten de jongens ook wel. Waar wilde ze heen?

‘De eerste blanken die zich hier vestigden, waren Engelsen, in de zeventiende eeuw. Ze troffen alleen Indianen aan. Maar daar konden ze niets mee beginnen.’

‘Horen jullie dat?’ vroeg Mongelawo.

‘Ja, dat horen ze!’ zei Tania fel. ‘Indianen zijn niet geschikt als slaven.’

Mongelawo vond dat hij zijn opmerking beter voor zich had kunnen houden.

‘De Engelsen hebben zwarte mensen ingevoerd. Daarom is Monge hier. Hij en ik, Indiaanse, maken een wandeling door het oerwoud en houden als vanzelf op voor sporen te zorgen. Het is een wonder dat wij jullie teruggevonden hebben. Meteen doen we weer zoiets stoms! We zijn zo krankzinnig Axel bij zijn boom achter te laten. Hij zal schieten maar vergeet het. Ook dat loopt goed af, maar hoe lang blijft dat zo?’

Ze zwegen allemaal, totdat Monge het woord nam. Hij zei iets dat de anderen diep trof. ‘Ik ben bang dat je gelijk hebt. Hoort ieder van ons hier wel? Wij zijn geen familie. Wij zijn geen volk.’

‘De republiek waar we het altijd over gehad hebben, zijn we nog niet,’ viel Mani na een ogenblik in.

‘Maar wij geloven wel hetzelfde,’ wierp Axel tegen.

‘Wat geloof jij dan?’ vroeg Tania.

‘Nou ja,’ stotterde Axel, ‘dat we in de Berbice zullen komen.’

‘Ach,’ zuchtte Tania, ‘het echte geloof is dat je in jezelf gelooft, in je eigen mogelijkheden.’

‘Zou dat geloof niet groter worden als wij vieren tenminste

[p. 108]

in elkáár geloofden? Ik bedoel, als we elkaar beloven dat er van nu af aan op ieder van ons gerekend kan worden? Ik bedoel, wij hebben het altijd over de republiek, maar we zijn maar met zijn vieren. Als die kern sterker is, is dat een beter begin, dacht ik.’ Het was Mani die dit zei.

Monge stond op en riep vol enthousiasme: ‘Ja, wij moeten de kern van een volk zijn, inderdaad! Wij moeten elkaar trouw zweren, wat er ook gebeurt! Nu weet ik wat ons al die tijd ontbroken heeft! Ik wil een teken van onze trouw aan elkaar!’

‘Dat bedoel ik!’ Mani sprong op. ‘We snijden ons in de arm en vermengen ons bloed!’

Tania werd furieus. ‘Ik laat nog liever het bloed van een ander vloeien dan dat van mijzelf!’

‘Dood aan de tiran!’ zei Axel zwakjes, alsof hij zich afvroeg: ‘Waar is die tiran nu dan wel?’

Monge pakte op dat moment zijn houwer en begon daar, alsof hij door een geest bezeten was, schrikaanjagende danspassen mee te maken. Hij hield hem met zijn rechterhand omhoog en stampte met zijn rechtervoet op de zandgrond van het strandje. Daarbij schreeuwde hij: ‘Mombakka - ha! Mombakka - ha!’

Wat het betekende wist niemand, maar Mani stond als de weerlicht achter hem met zijn eigen houwer. Hij maakte dezelfde agressieve beweging en stootte dezelfde kreet uit.

‘Niks zeggen,’ zei Tania eerst nog tegen Axel. Maar even later greep zij de klewang van haar vader en danste achter Mani aan. Axel keek sprakeloos toe. Hij zag dat ze allemaal tegelijk hun linkervoet naar voren zetten, daarna hun rechter, in een naar rechts draaiende kring. Telkens als een voet vooruit ging, stak de rechterhand het wapen omhoog. Monge gaf de beweging en de maat aan. Ook Axel pakte zijn houwer en ging meedoen, aanvankelijk alleen maar verbaasd.

Het was een dans, stampend en stotend. Ze schreeuwden er nu alle vier bij: ‘Mombakka - ha! Mombakka - ha!’ Het allergekste was dat ze er niet goed mee konden ophouden. De krijgsdans en het geschreeuw bevredigden iets in hen.

[p. 109]

‘We zijn een klein volk!’ riep Monge, toen ze ten slotte moe en vrolijk in het zand tolden.

Ze legden een vuurtje aan op het strandje. Opgemerkt waren ze toch en ze wilden er wel voor uitkomen dat ze dat wisten. Ze wachtten. Maar er kwam niemand. Ze besloten dat Mani en Axel als eersten de wacht zouden houden, tot middernacht. Tania en Monge mochten gaan slapen. Maar niemand van de vier had slaap, dus praatten ze nog wat. Niet al te luid. Het is raar maar waar: het vuur bleef aan en toch fluisterden ze.