Hoe bereidt men een ketter

10. Een interview.

Enige jaren later kwam Martin op bezoek voor een vraaggesprek, dat werd afgedrukt in Vrij Nederland van 24 november 1973. Ik had er voor de herinnering aan Moskou een fles wodka bij gehaald. Het werd een geanimeerd gesprek. Martin heeft mij in zijn stuk erover geen woord laten zeggen dat ik niet zelf gesproken heb - laat het zijn dat ik ergens cluster gezegd heb waar hij duster schrijft - maar op mijn praatstoel heb ik wel vier keer zoveel gezegd als er op een bladzijde van vn kan, en dat heeft toch een kurieus effekt gehad, als ik het artikel nu lees. En anders hebben mijn vrienden en mijn vijanden mij dat wel verteld. Martin is genoodzaakt geweest de rozijnen uit een brood te verzamelen, maar

[p. 20]

dat brood was er, altans er moet een brood geweest zijn, altans er is een struktuur waar alles wat ik gezegd heb in past en ik heb er behoefte aan de struktuur nog ééns weer op te roepen. Waarschijnlijk zal het niet lukken, misschien moet ik mijn woorden, of ik ze vriendelijk gezegd heb of eruitgespuugd, in een andere volgorde zetten dan waarin de reeks van vragen ze geplaatst heeft. De gedachte aan dat werk boeit mij nu al. Ik voel dat ik er veel aan toe te voegen heb. Ik zal, nu ik alleen ben, mijn mond houd, maar de pen op papier zet, iets minder tieren, schelden en vloeken, maar wees van één ding verzekerd: ik trek niets terug.