Hoe bereidt men een ketter

5. Achtergronden.

Van de mensen hier is bijna iedereen kommunist. Ik zal nooit denken zoals zij en zij moeten mij als een vreemde vogel in deze bijt beschouwen. Een Einzelgänger noemde de duitse prokureur-generaal mij, zonder daar hoofdschuddend bij te glimlachen. Dat zou ik prettiger gevonden hebben. Als er geapplaudisseerd wordt, pleegt hij van de kleine afstand die zijn plaats van de mijne scheidt ernstig naar mij te kijken: klap ik mee, of niet. Soms moet hij zijn hoofd helemaal opzij brengen omdat er een Genosse in de weg zit.

Allemaal kommunisten de dato 1969, maar wie zijn hier de Goedharten, de De Kadten, waar zitten de Lou de Jong en de Karel van het Reve van over vijftien jaar? Zij zitten er ook tus-

[p. 13]

sen, daar kun je op rekenen, al weten zij zelf nog niet hoe zij over vijftien jaar te keer zullen gaan. Zij houden nu gereserveerd op met praten als ik in hun buurt kom, want ik ben niet een van hen. Maar over vijftien jaar als wij allemaal stokoude mannetjes zijn, zullen enkelen van deze nu zo gelovigen omgedraaid zijn en mij kraaiend denunciëren als een gevaarlijke kommunist. Toch gaat de zaak mij nu niet minder aan het hart dan hun. Ik memoreer dat de hoofdofficier van justitie Tegge in Hamburg in januari 1969 bekende: ‘De duitse justitie is tot op dit ogenblik niet in staat gebleken om de politieke en sociologiese achtergrond van de nazi-misdaden bloot te leggen.’ Misschien is de fout dat de duitse justitie niet begonnen is met het blootleggen van de psichologiese en sociaal-psichologiese achtergronden van het Deutschtum. Zoals de nederlandse en belgiese beoefenaars van de gedragswetenschappen nog maar op heel enkele punten de sociaal-psichologiese trekken van het fascistiese landverraad in hun gebieden hebben aangetoond. Geloof me, zolang dat niet gebeurd is, zal het fascisme de kop telkens blijven opsteken. Daarom blijven we aan de gang. Daarvoor hebben op 5 maart 1959 Polen en Sovjet-Oekraïne het voorstel van een resolutie gepresenteerd aan de United Commission of Human Rights die daarna opdracht gaf tot het maken van een speciale studie van het gevaar dat het nazisme en neo-nazisme voor de rechten van de mens levert.