Het leven van Nicolaas Beets

Voorbericht voor den tweeden druk.

Dankbaar en blijde zend ik dezen tweeden druk van mijn Leven van Nicolaas Beets in het licht. Veler groote belangstelling en warme sympathie heeft mijne verwachtingen verre overtroffen. Onverdeelde instemming: wie rekent er op of begeert ze zelfs? Stellig ik niet. Maar dat de familie Beets met welgevallen dit werk heeft ontvangen en dat

[p. IX]

velen het met ingenomenheid hebben gelezen is mij tot groote voldoening.

Daardoor was mij de welkome plicht opgelegd aan deze tweede uitgave bijzondere zorg te besteden. Wat mij in brieven zoowel van de familie als van vrienden, verder in recensies, welwillende en ook wel minder welwillende, ter overweging werd gegeven: ik heb het overwogen; tal van fouten verbeterd, uitdrukkingen gewijzigd, trekjes ingevoegd. Trouwens van vele aanmerkingen kon ik de juistheid niet inzien. Sommigen stelden mij eischen waaraan ik of niet kon of niet wilde voldoen. Men is met het schrijven van een boek, gelijk met elk werk, beperkt door de grenzen van wat men vermag en gebonden aan eigen inzicht. Het is mogelijk dat men talenten die men niet bezit als hoogere talenten erkent; maar on fait ce que l'on peut et non ce que l'on veut. En wat het inzicht betreft: ik zie in Beets niet voornamelijk den romantischen dichter zijner jeugd en Hildebrand; ik heb den geheelen Beets willen teekenen.

Zoo is mijn boek wat geest en inhoud betreft hetzelfde gebleven. Toch zijn niet slechts onbeduidende kleinigheden gewijzigd. Vooral de twee eerste hoofdstukken, waarvan ik ook wel de leemten zag, zijn duchtig herzien. Dat in het vijfde de predikant te Utrecht niet genoeg tot zijn recht kwam is mij terecht verweten; zonder in allerlei bijzonderheden te komen heb ik nu het beeld van den ‘herder en leeraar’ wat meer geteekend, daarbij dankbaar gebruik makende van wat mijn vriend Ds. L.C. Schuller tot Peursum te Amsterdam mij uit den schat van zijn zeldzaam trouw geheugen mededeelde.

Doch men verwacht niet dat ik hier in een voorbericht allerlei bijzonderheden toelicht. Op één punt moet ik toch even wijzen. Mijn eerste voorbericht schoof eenigszins de inedita op zijde. Niet zoo volstrekt als men daarin meende te lezen, want ik zelf had van inedita nogal gebruik gemaakt, misschien meer dan de oppervlakkige lezer opmerkt;

[p. X]

in dezen tweeden druk zijn nog een paar brieven van Bakhuizen van den Brink opgenomen. Ook met de door Dr. Dyserinck uitgegeven brieven aan Kneppelhout heb ik nu mijn voordeel gedaan; uit hetgeen ik daarvan zeg, blijkt dat ik er iets anders in lees dan Dr. Dyserinck. Verdere inedita zijn te wachten van den heer G. van Rijn te Rotterdam, wiens biographie van Beets stellig met belangstelling wordt tegemoet gezien. Wat hij reeds mededeelde (Onze Eeuw Februari 1906) heeft mij aanleiding gegeven over een probleem ten aanzien van Gwy de Vlaming een woordje te zeggen Dat trouwens het nieuwe niet alleen uit de inedita moet komen, blijkt wel uit het verdiende verwijt mij er van gemaakt dat ik het Maartsch Viooltje zooals het nu in de Dichtwerken staat als het vers van den jongeling had geciteerd. Ik vlei mij dat deze tweede druk van dergelijke feilen is gezuiverd. Dankbaar vermeld ik dat ook de bibliographie, alweder door de zorg welke Mejuffrouw A. Beets er aan besteedde, nog aan nauwkeurigheid en volledigheid heeft gewonnen.

Bij het verschijnen dezer tweede uitgaaf bezielt mij dezelfde wensch, dien ik uitte bij de eerste: stelle mijn boek het beeld van Beets levendig voor veler geest, en doe het menigeen naar zijn werken in proza en poëzy grijpen.

Maart 1906.