Martjie

[p. 71]

XIV.

Die dag daarna as Roelf
sy kamer uitstap en
die woonhuis nader, om sy oggendmaal
te gaan gebruik,
staan voor die stoep die kapkar,
ingespan en klaar
om weg te gaan.
Martjie kom die voordeur haastig uit
en tref hom by die treedjies aan.
Blykbaar het sy nie verwag
hom nog te sien of spreek.
Sy's wrewelig, en voel
dat op haar wang
'n kleurtjie haar verraai;
terwyl sy moeite doen
haar laggie tot 'n aldags-plooi te dwing.
Sy groet hom,

[p. 72]

 

met 'n uitleg, haastig-weg

 

dat sy gaan kuier by tant' Hannie Ras.

 

 

 

Sy was al op van-môre vroeg

 

en het haar ma vertel hoe sy reeds lang

 

tant' Hannie 'n kuier het beloof,

 

en gister by die bruilof het

 

tant' Hannie haar gevra

 

tog nou nie langer uit te stel.

 

So kom sy dan van-môre tot die plan

 

om daad'lik maar te gaan;

 

en om die perde nie te veel

 

die warmte te laat voel,

 

sou sy maar vroeg vertrek:

 

Op Uitkyk is dit heeltemal die reël

 

dat Martjie so die perde en die kar

 

tot haar beskikking het.

 

En Roelof voel net dankbaar dat hy haar

 

van-môre nie aan tafel reg-oor hom

 

sal sien soos elke dag.

 

 

 

Martjie het die plan bedenk,

 

om gras eers te laat groei

 

oor daardie oom se aanspraak by

 

die fees van gister.

 

Roelof ken sy al genoeg

 

om wel te weet

 

dat dit nie al te lang sal hoef te duur,

 

dewyl hy nie meer voel as dat

 

onwaarheid is gevoed,

[p. 73]

 

waar tussen hom en haar tog niks bestaan.

 

Maar hoe dit haar getref het, nee,

 

dit, voel sy, sal hy nooit besef of weet.

 

 

 

Veertien dae sou haar kuier duur,

 

maar nou'liks is 'n week verby

 

of Martjie is op Uitkyk weer terug.

 

Tant' Mieta vra haar,

 

eers van al,

 

of ou tant' Hannie haar

 

dan nooit te ete het gegee -

 

so maer het sy geworre.

 

 

 

Roelof druk haar handjie

 

hartelik;

 

‘welkom tuis, ou sus,

 

maar, alla wêreld, ons het jou gemis!’

 

Waar en gul en openhartig nog,

 

soos altyd,

 

is sy woorde en manier, -

 

maar haat'lik byna tog vir haar:

 

bewysend hoe sy, onbegrepe nog,

 

'n vreemd'ling in sy boesem bly.

 

En tog, met vlugtig opslag,

 

blits haar oog

 

in syne,

 

asof, teën alle hoop en wete in,

[p. 74]

 

'n dieper sin sig daar sou laat gewaar

 

van wat hy sê.

 

Maar ag, 'n halwe oënblik is genoeg

 

vir haar om te verstaan

 

dat sy vir hom

 

‘ou sus’ net is gebly,

 

en niks as dit alleen.

 

 

 

Martjie weet nie waarom sy

 

'n stil verwagting had

 

dat daardie kuier by tant' Hannie tog

 

verligting of verandering aan sou bring.

 

Maar alles is soos altyd nog:

 

die vrae is nog daar,

 

en knaend nog die ou verlange na

 

'n skoon besit

 

wat hare nie mag wees.

 

 

 

En tog kom af en toe

 

'n glimlag haar verras

 

in weemoeds-uur,

 

en vra sy aan haarself of pa en ma

 

wel ooit die rykdom het geken

 

wat haar besitting is.

 

Dan weer, meteens, bevind sy haar

 

op boodskap weg, na Roelf,

 

maar keer terug op halfpad, omdat sy

 

nie weet wat sy hom eintlik het te sê -

 

en voel haar dan soos een

 

verstote in haar armoed, en verlaat.

[p. 75]

 

Martjie het nog nooit haarself gevra

 

of Roelofs aansien by die mense haar

 

bewoge het om hom te eer

 

en lief te hê.

 

Dat hy die eer

 

en aansien moet gewin

 

en dat sy, baie-maal,

 

nou hier

 

dan daar,

 

'n woord van lof moet hoor

 

op hom -

 

sy voel maar net

 

dat alles so moet wees,

 

dat net so goed die son

 

op middernag kan skyn

 

as dat 't anders is;

 

en in haar oë lê 'n kalme blik wat sê:

 

‘Ek weet dit al;

 

is dit maar al wat julle het te sê

 

van hom?

 

O, myne is hy,

 

en meer as een van julle s'n,

 

hy's myne alleen!’