De pelgrimagie van het kindeken Jesus

XXII. Capittel.
Jesus wort van het Cruys gedaen ende begraven.

TErwylen onse L. Vrouwe (seght S. Bonaventura)^(a) ende dandere saten onder het Cruys vol droefheyt, ende ancxt, ende smolten in bittere traenen, soo sien sy wederom veel mannen uyt de Stadt komen met leeren, ende andere instrumenten, welck waeren Joseph van Arimathia eenen,

(a) Medit. vit. Chr. cap. 81.

[p. 522]

Edelman, ende Discipel van Christus, die syn Lichaem van Pilatus gevraeght hadde, ende Nicodemus eenen Prince der Joden, maer eenen Discipel Christi. Dese quamen met veel kostelycke speceryen om den Heere te salven, ende te begraven. Maer eer sy toe quamen, de Moeder met d' andere stonden wederom op, met groote vreese, niet wetende wie die waeren, oft wat sy quamen doen. Och Godt, hoe seer ende hoe dickwils worden uwe vriendekens heden benauwt ende beancxt! En lesten Joannes opsiende, seyde: En vreest niet Moeder, het zyn goede mannen, ick herkenne onder hun Joseph ende Nicodemus. Alsdan onse L. Vrouwe eenigen moet scheppende, seyde: Gebenedyt moet onsen Godt zyn, die ons bystant seynt, hy heeft ons gedaghtigh geweest, ende en heeft ons niet verlaeten. Gaet Sone, gaet hun in 't gemoet. Joannes gaet hun dan vlytigh tegen, ende by-een-comende omhelsen malcanderen met groot geschrey, zynde een groote poose tyts sonder malcander een woort te konnen spreken, door een teere compassie ende overvloedigheyt van traenen: daer naer komen sy naer het Cruys Joseph vraeghde wie dat daer by onse L. Vrouwe is, ende hoe het is met de andere Discipels. Joannes seght hem wie daer is by onse L. Vrouwe, maer van de Discipels seght hy, dat hy niet en weet, ende dat heden daer niemant van hun geweest en is. Joseph vraeghde oock wat'er al ontrent den Heere geschiet is, ende Joannes vertelle 't hem al in 't besonder. Komende dan ter plaetse, vallen allegader op hunne knien, ende weenende aenbidden hunnen dooden Meester: daer naer by onse L. Vrouwe gaende, zynde van haere ende haere medegesellinnen met eerbiedinge ontfangen, met geboogde knien, ende sluypende tot'er aerden. Sy desge-

[p. 523]

lycks vallende op hunne knien, hebben aldus altemael een groote wyle tyts seer bitterlyck geweent. Ten lesten heeft onse L. Vrouwe geseyt: Ghy doet wel, uwen lieven meester ghedachtigh zynde, want hy heeft u seer lief gehadt. Het heeft my seker gedocht dat 'er met uwe komste een nieuw licht op rees: want wy en wisten niet wat maecken: den Heere moet het u vergelden, Alsdan seyden zy: Wy zyn uyt'er herten bedroeft van al het gene tegen onsen lieven Meester gedaen is. Wy souden hem geerne verlost hebben van sulke onrechtveerdigheyt, hadden wy geconnen, maer de boose waeren te machtig, en hebben den rechtveerdigen overompelt. Ten minsten hebben wy desen kleynen dienst aen onsen L. Heere ende Meester willen bewysen. Ende opstaende hebben hun gereet gemaekt om het Lichaem Christi van 't Cruys te doen. Let, ô ziele op alle dese dingen met groote aendaghtigheyt, gelyck ick u op ander plaetsen dickwils geseyt hebbe, ende slaet nu neerstelyck gaede de maniere, op welcke Jesus van het Cruys gedaen wiert. Sy stellen twee leeren tegen beyde de zyden van het Cruys. Joseph gaet op de leere van de rechte zyde, ende begint syn beste te doen op den nagel van de rechtehant uyt te trecken. Maer dit is hem moeyelyck; want den nagel is grof ende lanck,ende diep in het hout geslagen; ende daerom en kan het niet wel geschieden sonder de Hant eenigsints te verpletteren. Hy doet het nochtans getrouwelyck soo hy best kan, ende den Heere neme 't in 't goet. Zynde desen nagel uytgetrocken, Joannes winckt op Joseph, dat hy hem den nagel geven soude, op dat onse L. Vrouwe niet en soude sien. Nicodemus treckt oock den nagel van de slincker handt uyt, ende geeft hem desgelycks aen Joannes. Nicodemus daelt om

[p. 524]

den nagel van de voeten uyt te trecken, terwylen Joseph het Lichaem des Heeren van boven vast hiel. Geluckigh was dien Ioseph, die dat Alderheylighste Lichaem alsoo mochte omhelsen. Als dan onse L. Vrouwe nemende met eerbiedinge de rechter-hant die nederwaerts hinck, doet die teghen haer aensicht, sy aensiet ende kust die met overvloedighe traenen, ende ancxtige versuchtingen. Den nagel van de Voeten uytgetrocken zynde, Ioseph daelt allenskens, ende sy nemen allegader het Lichaem des Heeren vast, ende leggen het neder ter aerden Onse L. Vrouwe neemt het Hooft met de Schouders op haeren schoot; ende Magdalena voeght haer by de Voeten, by de welcke sy eertyts, soo groote genaede gevonden heeft. d' Andere knielen rontom het Lichaem, ende beginnen altemael te lamenteren, ende den Heere als eenen eenigh gebooren seer bitterlyck te beweenen.

^[a]Daer naer beginnende den nacht aen te komen, Ioseph bidt onse L. Vrouwe, dat haer believe toe te laeten, dat men het Lichaem winde in den doeck, ende begrave. Maer sy hiel het vast, seggende: Myne vrienden, en weirt toch soo haest mynen Sone niet van my, ofte begraeft my met hem. Ondertusschen weende sy sonder ophouden, aensiende de Wonden van de Handen, ende de Zyde. Sy aensagh d'een Wonde voor ende d'ander naer met bitterheyt haers herten. Sy aensagh nu syn Hooft, ende de gaten der doornen, nu syn Aensicht vervuylt met speeksel ende Bloet, nu sijnen Baert uyt geruckt, nu syn Oogen verduystert, en syn Lippen blauw, ende sy en konde haer niet verzaeden van te sien, ende te weenen. Men leest dat den Heere aen eene van syne bevote dienaers veropenbaert heeft dat syn hooft geschoren wirt,

[a] S. Bonav. Medit. vit. Chr. c. 71.

[p. 525]

ende synen baert uyt-geruckt; maer de Evangelisten en hebben 't niet al geschreven. Aengaende dat hy soude geschoren zyn geweest, dat en kan ik niet bewysen uyt de H. Schriftuere: maer de uyt-ruckinge des baerts kan geprobeert worden door den Propheet Isaias, die in den persoon des Heeren seght: ^(a)Ick hebbe myn lichaem gegeven aen de slaenders, ende myne kaecken aen de uyt-ruckers. Daerom wilde onse L. Vrouwe alle dese dingen met moeyte aenschouwen, ende beweenen. Maer soo het spaede wiert, Ioannes seyde: Lieve Moeder, laet ons Ioseph, ende Nicodemus laeten gewerden, ende het Lichaem des Heeren laeten schicken ende begraven: want sy mochten hier lange vertoeven, peryckel lyden van den haat der Joden. Onse L. Vrouwe dit hoorende, als dankbaer, ende discreest, ende peysende dat sy van den Heere aen Ioannes bevolen was, en heeft niet meer willen teghenstryden, ende haren Sone zegenende, heeft hem laten schicken, ende winden. Doen hebben Ioannes, ende Nicodemus, met de andere begonst het Lichaem te winden in den doeck: maer onse L. Vrouwe hiel altyts het Hooft in haeren schoot 't gene sy selve wilde schicken ende winden: ende Magdalena hiel de Voeten, seggende: Ick bidde u laet my de Voeten schicken, by de welke ick bermhertigheyt verworven hebbe: ende terwylen sy haer lieten gewerden, sy hiel de Voeten vast, ende scheen te beswycken van droefheyt, ende die sy te vooren besproeyt hadde met traenen van berouw, die heeftse nu met overvloedige wateren van droefheydt, ende medelyden afghewasschen. Sy aensag die voeten soo gewont, soo doorboort, soo uyt gedroogt, soo bebloet, ende weende over de selve seer bitterlyck. Want gelyck Christus

(a) Isai. 50.

[p. 526]

van haer getuygenisse gaf, sy beminde veel, ende daerom weende sy oock veel, namentlyck in desen lesten dienst, welcken sy dede aen haeren lieven Meester, ende Heere, die soo verdruckt, soo gegeesselt, soo gewont, ende soo miserabelyck gestorven was. Sy scheen haer herte verloren te hebben van droefheyt: ende men magh wel peysen, dat sy geerne daer soude aen de voeten van haeren Alderliefsten haeren geest gegeven hebben. Sy en sagh geen remedie voor haere droefheyt; namentlyck in desen dienst, welcken sy niet gewent en was hem te doen. Dit is eenen nieuwen ende vremden, maer lesten dienst, welcken sy hem bewyst, in welcke haere ziele noch meer verbittert wort, om dat sy die niet doen en kan soo sy wenscht, ende soo het wel soude betaemen. Want sy soude wel willen geheel het Lichaem wasschen, salven, ende fraey schicken: maer den tyt, ende plaetse en laet het niet toe. Sy en konde niet anders, noch meer doen, sy doet dat sy kan, sy wascht ten minsten de Voeten met traenen, sy vaeght die af, sy omhelst die, sy kust die, sy wint ende schickt die soo sy best kan, met alle devotie ende eerbiedinge.

Soo dan het Lichaem geschickt zynde, sy sien naer onse L. Vrouwe, op dat sy met het Hooft soude gedaen maecken, ende hernemen daer en-tusschen het kermen en weenen. Alsdan sy siende datse niet langer uytstellen en konde, sy leght haer aensicht op het Aenschyn van haeren alderliefsten Sone, ende seght: Mynen Sone, ick houde u nu doodt op mynen schoot, uwe doodt maeckt een bittere scheydinge tusschen ons, wy hebben t'samen een soete ende aengenaeme conversatie gehadt, ende tusschen andere hebben wy geleeft sonder leedt ofte klachte, hoe wel ghy nu mynen al-

[p. 527]

derliefsten Sone als eenen misdadighen zyt ghedoodt.

Ick heb u, mynen Sone, getrouwelyck gedient, ende gy my; maer in desen uwen bloedigen stryt, noch uwen Vader en heeft u willen helpen, noch ick en hebbe niet gekonnen. Ghy hebt u zelven verlaeten om de liefde van het menschelyck geslachte, dat ghy hebt willen verlosschen. Dese verlossinge is hardt, ende boven maeten pynelyk, van welcke ik wel blyde ben om de saligheyt der menschen, maer om uwe droefheden, ancxten, pynen, ende doodt, worde ick geweldelyck bedroeft, om dat ick weet dat gy noyt misdaen en hebt, ende sonder reden sulcke een bittere, ende schandelycke doodt hebt moeten onderstaen. Nu dan mynen Sone, is ons soet geselschap gebroken, ende nu moet ick van u scheyden. Ick sal u nu gaen begraven, uwe bedruckte Moeder, maer daer naer, waer sal ick henen gaen? Waer sal ick nu gaen woonen mynen Sone? Hoe sal ick sonder u konnen leven? Ick soude veel liever met u begraven worden, op dat ick alsoo alomme met u soude wesen. Maer aengesien ick niet en kan met u begraven wesen met den lichaeme, ick sal myne ziele met den lichaeme begraven, en myn herte in u graf laeten. O mynen Sone, hoe ancxtigh is dese onse scheydinge! doen heeft sy met eenen regen van traenen het aensicht van haeren Sone beter gewasschen, als Magdalena de Voeten. Sy vaeght dan syn aenschyn af, ende synen Mont ende Oogen gekust hebbende, wint het Hooft in eenen reynen doeck, ende schickt het behoorlyck. Ende ten lesten heeft sy hem wederom gezegent.

Doen hebben sy allegader knielende den Heere aenbeden, ende syne Voeten gekust hebbende, namen syn Lichaem op, ende droegen het naer het

[p. 528]

graf, dat niet verre van daer in eenen hof was, nieuw gehouwen uyt een steen-rotse, in welck noch niemandt gelegen en hadde. Onse L. Vrouwe hiel het Lichaem vast aen de Schouderen, ende het Hooft ende Magdalena aen de Voeten, ende d'andere in het midden, ende soo droeghen sy het al weenende naer het graf, ende leyden 't daer in al knielende met eerbiedinge, storten de traenen sonder eynde, met menigh versucht ende beklag. Van dit graf seght den Eerw. Beda, dat het was een ront huysken, ofte hol, gehouwen in een steen rotse, dat soo hoogh was, dat een man daer in staende, met opgereckte ermen het gewelfsel nauwelycks konde raecken, hebbende den inganck aen de Oost-zyde, ende van binnen aen de Noort-zyde was een steene kiste gehouwen uyt de selve steen-rotse, seven voeten lanck, in welcke sy het Lichaem des Heeren hebben geleyt. Doen heeft de Moeder haeren Beminden Sone wederom omhelst, liggende op de doodt kiste, tot dat de andere haer hebben opgeheven, ende uyt het graf gaende, stelden voor den inganck eenen grooten steen. Aldus S. Bonaventura.

Alle dese dingen syn seer bewegelyck, daerom moet gy, ô Ziele, met alle aendaghtigheyt, ende devotie u hier tegenwoordig makende, niet alleen de selve aenschouwen, maer oock het doodt Lichaem van uwen alderliefsten Jesus eenigen dienst doen, gelyck Magdalena, ende de andere, ende syne Handen en Voeten, ende de wonde van syne Zyde dickwils kussen, ende besproeyen met uwe traenen.