De pelgrimagie van het kindeken Jesus

[p. 428]

III. Capittel.
Jesus hout het leste Avont mael met syne Discipels.

ALs den eersten dag van Paesschen nu gecomen was, die begonst op Witten-donderdag 's avonts, soo heeft Jesus Petrus ende Joannes vooren gesonden naer Ierusalem, seggende: ^(a)Gaet maekt ons den Paesschen gereet, om te eten. Sy seyden: Waer wildy dat wy hem gereet maeken? Jesus seyde als gy in de Stadt komt, daer sal u tegen komen eenen mensch met een kruyke water, volgt hem tot in het huys daer hy henen gaet, ende segt aen den Vader des huysgesins: Onsen Meester seght: Mynen tyt is hier, ick come by u den Paesschen houden met myne Discipels: ende hy sal u toonen een groote eêt-zale gedeckt, maekt ons daer alle dingen gereet. Sy dan gaende in de Stadt hebben gevonden, gelyk Jesus geseyt hadde, ende hebben den Paesschen gereet gemaekt. Den avont aengecomen zynde, soo is Jesus met syne Discipels ter plaetse gecomen daer het Avont-mael gereet was; ende sittende met hun aen tafel, heeft geseyt: Ick hebbe met verlangen gewenscht desen Paesschen met u-lieden te eten, eer ick lyde.

O woort vol van affectie, vol van liefde, vol van soetigheyt! O minnelyk herte van dien soeten Heere, dien soeten Meester, dien soeten Jesu! O lieffelyk herte, uyt welk sulke vierige vonkxkens comen gevlogen, teeckens van een aldergrootste liefde. Wy hebben herten harder als diamanten, indien sy door sulcke schichten des liefden niet gewont en worden. Onse zielen zyn vervrosen ende doodt, indien sy door sulke vierige vlammen, comende uyt het forneys der liefde van Jesus borst, niet ontsteken en worden. Maer segt my eens, ô

(a) Matth. 26. Marc. 14. Luc. 22.

[p. 429]

mynen aldersoetsten Jesu, wat is't dat gy met sulke verlangen gewenscht hebt? O lief hebber der menschen, wat is u begreerte? Te weten, uwe wellusten zyn te wesen met de kinderen der menschen. Dit was uwen wensch dit was al u verlangen: niet om het Joodsch Paesch lam met u Discipels te eten, maer om het onbevlekt Lam Godts, te weten u selven ons voor een Testament achter te laeten, ende tot spyse te geven in het Alderheylighste Sacrament des Autaers, ende alsoo met ons te blyven tot het eynde des werelts.

Laet ons nu hooren den H. Bonaventura, die van dit Avond-mael des Heeren aldus mediteert: ^(a)Als nu den tyt der genaden ende bermhertigheden Jesu Christi aenstaende was, op welke hy geschickt hadde syn volk te rantsoeneren, niet met gout ende silver, maer met syn dierbaer Bloet, soo heeft hy willen houden met sijne Discipels een seer merkelijk Avont-mael; eer hy van hun vertrok, om hun eene memoriaele gedachtenisse achter te laeten, ende ook om de mysterien te volbrengen. Dit Avont-mael is seer magnifieck geweest, in welk den Heere Jesus veel groote ende treffelyke saeken gedaen heeft: om welke te aenschouwen moet gy u met aller aendagtigheyt tegenwoordig maeken: want indien gy dit wel ende neerstelyk doet, den goedertieren Heere en sal u niet ongetroeft ende met honger laeten weg gaen. Daer syn hier vier merkelyke saeken gedaen, die bysonderlyck zyn te bemerken. Ten eersten de nuttinge van het Paesch lam. Ten tweeden, de ootmoedigheyt Christi, met welcke hy de voeten van syne Discipels heeft gewasschen. Ten derden, de instellinge van het Alderheylighste Sacrament van syn Lichaem ende Bloet. Ten lesten, het schoon

(a) Medit. vit. Chr. cap. 73.

[p. 430]

Sermoon dat Jesus naer het Avont-mael tot syne Discipels dede dat vol vlammen was van liefde. [Van welke vier poincten in het tegenwoordig ende dry naervolgende Capittels gehandelt wort.]

Aengaende het eerste, aenmerkt dat Petrus ende Ioannes by laste van Jesus gegaen zyn naer eenen sekeren vrient op den Berg Sion (Op welken een deel van de Stadt Jerusalem stont) om aldaer den Paesschen gereet te maken, op eenen Donderdag: welke Jesus met d'andere Discipels gevolgt heeft, ontrent den avont binnen de Stadt komende, ende is tot de gesette plaetse gegaen, alwaer een groote eêt-zale gereet was. Aensiet hem nu aendachtelyck, hoe hy ergens staet in eenig deel van het huys sprekende met syne Discipels van Godtvruchtige saeken, terwylen dat sommige van de twee-en-seventig Discipels de tafel stelden in de eêt zale, ende den Paesschen gereet maekten. Want wy lesen in de legende van S. Martial, dat hy met sommige van de tweeen seventig Discipels, aldaer dien avont geweest is, ende den Heere Jesus gedient heeft, als hy de voeten wiesch der Apostelen. Als nu dan alle dingen in de eêt zale gereet waeren, den liefsten Discipel Ioannes [die seer sorgvuldig over en t' weer gink, om alles te beschicken] is by den Heere Jesus gecomen, seggende: Heere als't u belieft, alle saeken zyn gereet. Aensiet nu wel met een lancksaeme aendagtigheyt al dat hier gedaen ende geseyt wort, want het seer bewegelyke saeken zyn. Jae dit is een van de krachtighste Meditatien van den Heere Jesus, om de groote teekens van liefde, welke hy hier getoont heeft. Den Heere Jesus gaet dan met syne Discipels naer de eêt-zale, ende Ioannes blyvende aen syne zyde, en is van hem niet meer gescheyden geweest. Want niemant en heeft den Heere soo getrouwelyk en-

[p. 431]

de familierlyk aengehangen als Ioannes. Want als hy gevangen was, hy heeft hem gevolgt tot in het huys van den oppersten Priester, noch in syn kruyssinge, noch in syn doot, noch naer syn doot, tot dat hy begraven was, en heeft hy hem niet verlaeten. Ende in dit Avont-mael heeft hy by hem geseten, al was hy den jongsten van allen. Sy gaen dan altemael in de eêt-zale, ende wasschen hunne handen, ende gebenedyden seer devotelyk de tafel, staende rontom de selve. Aensiet wel aendachtelyk al dat hier geseyt wort.

Gy moet nu weten, dat volgens de ghewoonte der Joden, de tafel plat ter aerden lag, ende dat sy ter aerden saten aen tafel. De tafel was vierkant, welke ik te Roomen gesien hebbe in de Kerke van Lateranen, ende hebbe de zelve gemeten. Elcke zyde is ontrent een vaeme ende een palm breedt, soo dat aen elken kant dry Discipels kosten sitten alhoewel dichte by een, ende den Heere sat ergens ootmoedelyk aen een hoecksken soo dat sy altemael uyt een plateel conden eten. Ende daerom en verstonden hem de Discipels niet, als hy seyde: die met my de handt in het plateel steekt, sal my verraden, want sy staeken altemael de handt in het plateel. Als dan den Heere de tafel met syne rechter hant gebenedydt hadde, soo zyn sy altemael nedergeseten, ende het Paesch-lam is op tafel gebracht; 't welke sy staende hebben ge-eten.

Maer noteert dat gy dit op twee manieren kont mediteren. Ten eersten dat sy recht staen met stocken in de handen, etende het Paesch-lam met witte latuwe, gelyk in de Weth geboden staet. Ten tweeden: dat gy ook mediteert dat sy daer naer neergeseten zyn om iet te eten, het gene men uyt verscheyden plaetsen des Evangelie genoegh kan bevroeden, want hadden sy niet geseten, Io-

[p. 432]

annes en hadde niet konnen rusten op de borst van Jesus.

Zynde dan het gebraeden Paesch lam opgebrocht, den Heere Jesus, die het waerachtig ende onbevleckt Lam was, heeft het selve genomen, ende wesende in het midden zynder Disicpels, als den genen, die dient, heeft het in stucken gesneden, ende de Discipels met een blyde gelaet daer van gedient, hun moet gevende om te eten met blydschap. Doch sy aten, wel, maer sy en hadden geen herte om vrolijk te wesen, zijnde geduerigh in ancxt ende vreese, oft'er misschien eenige nieuwigheydt aengerecht wierde tegen den Heere. Maer doen Jesus opentlijck seyde: Een van u lieden sal my verraden; soo zijn sy uyt 'er maeten verslagen geweest, ende hebben opgehouden van eten, siende op malkander, ende seggende: Ben 't ik, Heere? Aensiet hun nu wel, ende hebt medelyden met den soeten Jesus, ende hun allen, want sy sijn in groote droefheyt gestelt. Hier-en tusschen den verrader en hiel niet op van eten, op dat het niet en soude schynen dat dese woorden hem aengingen.

Petrus zijnde begeerig om te weten wie den verrader was, gaf Ioannes eenen wenk, dat hy Jesus vraegen soude wie hy was Ioannes dan zynde by Jesus, heeft hem stillekens in de oore gevraeght: Heere wie is 't, dat u verraden sal? Jesus heeft hem het zelve familierlyk te kennen gegeven, als den genen die hy besonderlijk lief hadde. Welck Ioannes verstaende, was soo verbaest geweest, ende met het sweert der droefheyt doorsteken, dat hy vallende in onmacht met sijn hooft rustede op de borst van Jesus. Den Heere en heeft dit aen Petrus niet willen seggen, want naer het seggen van den H. Augustinus, hadde Petrus geweten, wie den

[p. 433]

verrader was, hy soude hem met syn tanden verscheurt hebben. Door Petrus worden beteeckent de active, ende door Joannes de contemplative, gelyk den H. Augustinus segt. Waer uyt wy leeren, dat de contemplative hun niet en moeten moeyen met uytwendige saecken, noch met anders gebreken (door welke Godt vergramt wort) te berispen oft te straffen, maer versuchten in hun herte, ende hun t'eenemael tot Godt keerende, ende in hem door een innige beschouwinge ende aenklevinge rustende, bevelen alle dingen aen sijne Goddelyke schickinge. Hoe wel sy oock somtyts, door eenen geweldigen iver tot de eere Godts, ende saligheyt der zielen, hun uytwaerts keeren. Voorts al hadde Joannes door Petrus versoek van den Heere gevraegt, wie den verrader was, hy en heeft het zelve nochtants aen Petrus niet geseyt: waer uyt wij leeren dat de contemplative 't secreet den Heeren niet en moeten veropenbaeren. Hier van lesen wy dat den H. Franciscus alle verborgen revelatien secreet hiel, 't en waere dat den iver der saligheyt ende geestelyk profyt der Broederen, ofte het ingeven Godts hem dwong de zelve te veropenbaeren.

Aensiet nu dan wel de minnelyke goedertierentheyt, van den soeten Jesus, die sijnen beminden met sulke Vaderlyke affectie op syne borst laet rusten. Och met wat een teere liefde beminnen sy malkander! Aensiet ook d'ander Discipels, die t'eenemael droevig ende perplext op malkander sien, sonder te konnen eten. Tot hier S. Bonventura.