|
| |
| |
| |
Hovvvelick veroorsaeckt door droomen.
OF oyt een nacht-gesicht, of vvechgeruckte sinnen,
Den droom en syn gevolgh yet gelden in het minnen,
Yet brengē aen de trou, staet hier te zijn geseyt,
En daer is even nu mijn penne toe bereyt.
Een vvonder trou-geval, by niet een mensch verhandelt,
Die oyt Parnassus bergh voor desen heeft bevvandelt,
Staet hier verhaelt te zijn, ten goede van de jeught.
VVat nieu en selsaem is dat geeft de meeste vreught,
Dat geeft de meeste vrucht, bysonder als de reden
Het stuck vvil ondergaen tot in syn diepste leden.
VVel aen dan, geestigh volck, vvy komen tot de daet.
Ghy let, na dit verhael, vvat hier te leeren staet.
Tervvijl Hystaspes drough den schepter van de Meden,
VVas heerscher van het lant en al de rijcke steden,
En dat syn broeders heir (die Zariadres hiet)
Tot aen den gullen stroom van Tanaïs gebiet,
Doen vvas Omartes prins van al de groote rijcken,
Die van den snellen golf tot in het Oosten vvijcken.
Hy, schoon nu vvel bedaeght, had maer een eenigh kint,
Een maeght die geestigh vvas en over-al bemint,
| |
| |
Een blomtjen noyt gepluckt, een roosjen versch ontloken,
Van vviens vermaerde jeught vvert over-al gesproken.
Sy vvas naer hoofsche vvijs en geestigh op-gevoet,
Van adel vvonder hoogh, maer hooger van gemoet.
Daer vvas een hollen bergh in ouden tijt te vinden,
Gelegen in het kalm en buyten alle vvinden,
Men sagh hier geenen dagh of stralen van de son,
Vermits het duyster hol geen licht ontfangen kon.
De deur vvas sonder har om geen gerucht te maken,
En dat door haer gekir geen oogh en sou ontvvaken.
Daer vvas geen ambachts-man die met den hamer vvrocht,
Geen ongerustigh hooft dat op syn handel docht.
Daer quam geen hagel buy gevallen op de bergen,
Daer quam geen donder-slagh de stille velden tergen.
Daer vvas een soete beeck die over keytjens liep,
En door een sacht gesuys het oogh tot slapen riep.
Op't voor-hof vvas een tuyn gebogen naer het zuyden,
Beplant met mane-kop en duysent groene kruyden,
Vervveckers van den slaep. geen hont bast op het erf,
Geen gans of ander dier en queeckter op de vverf.
Daer vvas geen yver-sucht, geen ongeruste sorgen;
Maer niet als stage rust tot aen den lichten morgen.
Daer vvas geen haet bekent, geen druck, of svvarte nijt,
Geen nare dvveeperij, die in de sinnen bijt.
Daer quam een dicke vvolck ontrent het slot gesegen,
En maeckten vvieder quam tot sluymer-sucht genegen.
Siet daer een vreemt geheym, daer sigh de Slaep onthout,
Door vrou Natura selfs met eyger hant gebout.
Door al het stil vertreck zijn duysent ledekanten;
Daer liggen op een ry syn vveerde lijf-travvanten,
En vvat men droomen hiet, een vvonder vreemt gebroet,
Dat bijster selsaem spoockt en vreemde saken doet.
| |
| |
Een deel kan aen het volck een blijden geest vervvecken;
Maer vvatter omme-gaet en is maer om te gecken.
Eylaes! haer gansch vermaeck en is maer enckel vvaen.
VVant als de slaep verschiet, dan is de vreught gedaen.
Een deel kan yemants hert in bange droefheyt stellen,
En met een grooten schrick tot in de ziele quellen;
Een deel stort yemants hert als midden in den doot;
Maer als de slaep verloopt, soo is hy buyten noot.
Een deel is vvonder licht om op te zijn gedreven,
En leert een menschen kint gelijck een vogel svveven.
Een deel heeft syn vermaeck ontrent de vvoeste zee,
Een deel in 't groene vvout, en by het jonge vee.
Een deel doet yemants hert gelijck een steen verherden,
Een deel leert eenigh mensch een peert of ezel vverden.
Een deel, een machtigh vorst. en vvaerom meer verhaelt?
Het is een kluchtigh volck dat om de geesten dvvaelt.
Soo veel de dieren zijn, die op der aerden leven,
Soo veel de sterren zijn, die om den hemel svveven,
Soo veel het blom-gevvas is in een lustigh dal,
Soo groot is haer bedrijf, soo veel is haer getal.
De Slaep om desen tijt, de prinçe van de bende,
Iuyst als hy met gemack syn leden omme-vvende,
Sprack dus syn gasten aen: VVie sal op desen nacht
Gaen spoken door het lant, en toonen onse macht?
VVie sal den bulle-man, vvie sal den nicker maken?
VVie sal het slechte volck en vvie een prins genaken?
VVie sal een jonge maeght gaen storten in den sin
Het soetste van de jeught, de krachten van de min?
VVie sal een jongh gesel syn liefste doen genieten,
En met een gulden schicht hem in den boesem schieten?
VVie sal of dit bestaen, of grooter vvonders doen?
Op, mackers, uyt het bed, op, geeft u in het groen.
| |
| |
Op, svveeft ontrent de jeught, of om bedaeghde menschen,
Die eer, of machtigh goet, of groote staten vvenschen.
Gaet handelt yder een, na dat het u bevalt,
Tervvijl de vvijste man op synen leger malt.
Hier op quam Soet-bedrogh sigh toonen op de kamer,
En seyde tot den Slaep: Geen spoock en is bequamer
Te doen vvat ghy beveelt als ick en mijns gelijck;
Laet my te deser uyr gaen svveven door het rijck.
Ick sal al vvaer ick kom gaen drijven vreemde rancken;
De menschen even-vvel die sullen my bedancken.
VVant siet een slechten bloet, een klunten aen den dijck
Die stel ick uyren langh een grooten prins gelijck.
Ick hebbe lest een bloet geluckigh konnen maken,
Vermits ick maer alleen syn leden quam genaken.
Hy vvas Alexis vrient een klunten uyt het lant,
Soo rouvven harders kint als ick voor desen vant.
Noch gingh ick even-vvel my dese kracht vermeten,
Dat ick den kalen droes syn leet sou doen vergeten.
Hy lagh ontrent een seugh te midden in den stal
Out, schamel, overstolpt van enckel ongeval.
Ick quam hem door het oir tot in het breyn gesegen,
Ick sagh vvie dat hy vvas en vvaer hy vvas gelegen,
Ick blies hem in den kop een soete dvveeperij,
En stracx vvas hem de geest van alle kommer vry.
Ick gingh mijn vvonder-kunst noch vorder openbaren,
Ick nam hem uyt de kop de svvaerte van de jaren,
Ick gaf hem jeughdigh bloet, ten minsten na den schijn,
Ick maeckte dat hy meynd' een edelman te zijn,
Den stal een prachtigh hof. het loeyen van de beesten
Dat nam hy voor gesangh van al de fraeyste geesten.
Ick gaf dat hy de lucht als soet en lustigh prees,
Hoe-vvelder van het vee maer enckel stanck en rees.
| |
| |
Al vvas hy gansch begaet, en bijster vuyl bekroosen,
Hem dacht hy lagh gestreckt te midden in de roosen.
Ick gingh hem boven dat bestoken door de min.
Een sogh die by hem lagh die scheen een koningin,
Die scheen tot hem gesint, en quam tot hem genaken,
Hn vvou door soet onthael den harder vrolick maken.
Hy nam haer in den arm, sy biet hem haren mont,
Die hy gelijck een roos en noch al soeter vont.
Hy tast haer naerder aen, om volle lust te plegen,
En, naer het schijnen mocht, sy vvasser toe genegen;
Maer siet dien eygen stont soo kraeyder juyst een haen,
En stracx soo vvas de slaep en alle vreught gedaen.
Ach! Mopsus liet terstont syn rauvve vingers glippen.
VVant siet een vuyle sogh die lagh hem aen de lippen.
Daer vvenscht de rauvve quant door ongestuymigh bloet,
Dat noyt in syn bedrijf een hane vvoonen moet.
Hy vvenscht dat hy terstont den kraeyer mochte grijpen,
Om hem van stonden aen den roeper toe te nijpen.
Maer vvat de man bedrijft, 't en gaf hem anders niet,
Als dat hy des te meer syn eygen vvesen siet.
VVel, dit is mijn bedrijf, en door mijn soete grillen
Soo doe ick menighmael al vvat de menschen vvillen,
Iae meer als yemant vvenscht. Dus geeft my nu verlof,
Dat ick voor onsen bergh magh kiesen eenigh hof,
Magh svveven op een slot, of op een schoone vvooningh,
Of plegen mijn bedrijf ontrent een grooten koningh.
VVaer dat ick immer gae, of vvaer ick komen sal
Daer is mijn spokerij de menschen lief-getal.
Soo haest als Soet-bedrogh syn reden had gesproken,
Soo heeft hy vvederom syn oogen toe-geloken,
Vervvonnen van den slaep, soo dat hy suysebolt,
En in het sachte dons als eerstmael henen rolt.
| |
| |
Doch VVaer-droom nam het vvoort: O soetste van de goden,
Die al vvat adem blaest hebt onder u geboden,
Verquicker van de mensch, die bange zielen streelt,
En moede leden stijft, en siecke lieden heelt,
'T is eenmael langh genoegh een mallen aert gedreven,
En met den neus geleyt die op der aerden leven.
Ey, laet my gaen te vverck gelijck ick ben genaemt.
Draeght u van nu voortaen gelijck het u betaemt.
Ick vveet een jonge maeght in hoogen staet verheven,
Die aen een rustigh man is vveert te zijn gegeven,
Niet in een loosen schijn, maer in de vvare daet,
En, soo het u bevalt, ick vveet haer goeden raet.
Ick sal een vorsten hert tot hare liefde trecken,
Ick sal haer teere ziel tot syne gunst vervvecken,
En beyd' op eenen nacht; en vvat haer vorder schort
Dat sal haer in den schoot ten vollen zijn gestort.
Laet my slechts heden toe, dat ick magh henen vliegen;
'K en sal geen jongh gesel, geen teere maeght bedriegen,
Geen malle grillen doen, maer dat de goden vought,
En na den rechten eysch de menschen vergenought.
De slaep-god gaf een knick ontrent syn leste reden,
En VVaer-droom nam het aen, als of hy vvas te vreden.
Dies tijt hy op de reys, en gaf hem in de lucht,
En schoon hy dapper spoet, hy maeckte geen gerucht.
In 't holste van de nacht, doen al de dieren svvegen,
En gansch het hof-gesin in ruste vvas gelegen,
Genaeckt hy tot de koets, vvaer in Odatis lagh,
Daer hy geen kamer-maeght, geen licht ontrent en sagh.
Hier stelt hy in het vverck syn aldersoetste streken,
Hy deckt de gansche maeght met syn gesvvinde vleken,
Hy sprenght haer om het hooft een vvonder krachtigh nat,
Dat haer met vreemt gevvoel in al de leden sat.
| |
| |
Het vocht doorkruypt de maeght tot in haer diepste sinnen,
En roert haer geesten om, en leert de vrijster minnen,
En beelt haer dingen in die sy voor oogen siet,
En, soo het schijnen mocht, in volle daet geniet.
Sy vont haer aen een beeck die met gesvvinde stroomen
Gingh svvieren in een dal, en om de groene boomen;
Ter zijden lagh een bosch daer uyt een ridder quam,
Die met een bly gelaet tot haer de reyse nam.
En als de jonge vorst het vvater quam te naken,
Soo hiet hy syn gevolgh haer snelle gangen staken,
En gaf hem by de maeght, en boot naer goeden dagh,
Soo geestigh als hy kan, soo gunstigh als hy magh.
Prinçesse, met verlof, ick koom tot u getreden,
Bekoort in mijn gemoet door uvve frissche leden,
| |
| |
V beelt is my vertoont te midden inder nacht,
Daer ick in stilte vvas, en om geen vrijen dacht.
'T is (ick en vveet niet vvie) 't is yemant van de goden
Die heeft my in den droom uyt hooge macht geboden,
Te komen in het rijck daer ick op heden ben,
En daer ick niet een mensch als u alleen en ken.
V mont, u geestigh oogh, en u bevallick vvesen
Is my te geener tijt by menschen aen-gepresen,
Het is een diep geheym dat my de sinnen drijft,
En dat u soet gelaet in mijn gedachten schrijft.
Ick sagh u doen ick sliep, ick sagh u soete vvangen,
En kreegh van dat ick sagh een vvonder groot verlangen.
Ick sagh u sonder sien, en doen ick niet en sagh,
En doen ick in het bed en in het duyster lagh.
Nu doe ick inder daet dat my de goden rieden,
Ick kome, frissche blom, aen u mijn herte bieden.
Ick vvensch oock heden selfs, indien ick maer en kan,
Te vvesen uvven vrient, te vverden uvven man.
Maer eer ick vorder gae, soo dient het u gevveten
VVie dat ick vvesen magh, en vvaer ick ben geseten.
Godin, ick ben een vorst, oock van een machtigh rijck,
Soo dat ick even-selfs u vader niet en vvijck.
Siet daer een schoon juvveel, geçiert met rijcke steenen,
VVel duysent jaren out, gelijck de vaders meenen.
Het is vvel eer gevveest een pant van soete min
Aen Tambos deftigh vvijf die groote koningin.
Indien het u bevalt, ghy kont het nu ontfangen,
Ghy kont het, t' mijner eer, om uvve leden hangen;
En ick sal inder daet en op een vasten gront
V trouvven dienaer zijn, tot aen mijn lesten stont.
Met dat de jonge vorst het pant haer scheen te geven,
Soo quam een dicke lucht ontrent het hof gedreven,
| |
| |
Een lucht die enckel vier en fellen donder schoot,
Soo dat de soete slaep van alle menschen vloot.
Siet daer voer VVaer-droom vvech, en gingh dē vorst genakē,
Dien hy van dese maeght een man verstont te maken.
Hier doet hy even soo en mee het eygen beelt,
Gelijck hy met de maeght te voren had gespeelt.
Odatis gaf haer op, maer 't beelt dat is verdvvenen,
En vvat haer in de nacht te voren is verschenen.
Daer vvas de juffer gram en bijster ongesint,
Dat sy haer in het bed alleen gelaten vint.
Sy hadde vvel gevvenst een slaep van hondert uren,
Op dat het soet gesicht had langer mogen duren.
Maer siet het is gegaen, en vvaer Odatis keeck
Daer is geen lustigh velt, daer is geen reyne beeck.
Daer is geen jongen vorst. Sy vvou haer geesten stellen,
Maer siet een diep gepeys dat koomt haer sinnen quellen.
Het beelt, het aerdigh beelt, dat haer soo vvel beviel,
Dat maelt haer in het breyn, en speelt haer in de ziel,
En svviert haer om het hert. Den vorst syn deftigh vvesen,
Syn kloeck en schoon gestel dat is in haer te lesen.
Sy beelt haer seker in, en hout het voor gevvis,
Dat dit geen losse vvaen, maer vry vvat anders is.
Sy meynt dat inder nacht, als alle dieren svvijgen,
De goden in de ziel der menschen komen zijgen,
En maken dan bekent, vvat hun gebeuren sal,
Het zy dan bly geluck, of droevigh ongeval.
Sy meynt dat als een droom de menschen koomt bestoken,
VVanneer den dageraet alreed' is uyt-gebroken,
(Gelijck hier is gebeurt) dat jae het nacht-gesicht
Heeft dan een vasten gront, en vry een groot gevvicht.
Sy meynt dat haer de Slaep of een van syne knechten
Koomt, door een stil geheym, de sinnen onderrechten,
| |
| |
VVie dat haer schoonheyt acht, haer edel huys bemint,
En vvie tot hare jeught ter eeren is gesint.
Of dat een hooger God haer dus koomt openbaren,
Met vvien haer noodigh is, en hoese dient te paren,
En dat het eygen beelt, dat sy in 't duyster sagh,
Sigh eens vertoonen sal te midden op den dagh.
Maer naer een langh gepeys gaet sy hier tegen stellen,
VVat vreemder dvveeperij dat ons de sinnen quellen,
VVanneer men leyt en slaept, en dat op enckel vvaen
Noyt gront en dient geleyt, of vast en dient gestaen.
Dat jae den hemel selfs met harde donder-slagen
De nare spokerij heeft vvech bestaen te jagen,
En dat een meerder God, gesegen uyt de locht,
De slaep en syn bedrogh hier geensins lijden mocht.
En mits sy niet en vveet het rijck, en min de vvooningh,
Iae niet den blooten naem van dien gedroomden koningh,
Dat op het naer gespoock niet eens en dient gelet,
Maer voor een nacht-bedrogh gelaten in het bed.
Siet dus maelt haer de geest, tot dat haer maeghden quamen,
En door een ander vverck haer dit gepeys benamen.
Men seyt haet, dat het hof sal rijden op de jacht,
En dat de koningh selfs op hare komste vvacht.
Sy, schoon vvel eer gevvoon de bossen af te drijven,
Die vvenst in die geval, in huys te mogen blijven.
VVat eertijts haer beviel dat is haer heden pijn;
Sy vvou voor desen tijt vry liever eensaem zijn.
Sy vought haer even-vvel, en stelt haer om te jagen,
En bleef op dese reys vvel ses of seven dagen.
Daer vvas een deftigh slot getimmert in het vvout,
Daer sy met haer gevolgh by nachte sigh onthout.
'T geviel op desen tocht, dat sy met rassche schreden
Een hert, nu langh gejaeght, quam happigh na-gereden.
| |
| |
Haer maeghden zijn vermoeyt, en quamen achter aen,
En sy bleef even-selfs ontrent een heuvel staen,
En vvacht de jagers in. Doch eer de ridders quamen,
Die acht op haer gevolgh en op den koningh namen,
Ondeckt sigh op het velt een geestigh edelman,
Die, naer het schijnen mocht, niet langer rijden kan.
Hy gaf hem na de maeght, en boogh de gansche leden,
Hy groet het vrouvvelijn, en seyt haer dese reden:
Prinçesse, desen brief die koomt u van een vorst,
Die met syn gansche ziel na uvve schoonheyt dorst.
Ontvout het kleyn papier, het sal u kondigh maken
Den brant van syn gemoet, den gront van alle saken,
En vvat het vorder raeckt. ghy sult in korten sien,
VVat u den hemel verght, en vvatter sal geschien.
Hy gaf, flucx naer het vvoort, syn peert de volle sporen,
En heeft sigh vvech gemaeckt, en in het vvout verloren.
Odatis stont verbaest. den brief lagh in haer hant,
Daer sy in Griecsche tael aldus geschreven vant:
Den brief die ghy ontsluyt, ô blom van alle maeghden,
Die door een soet gelaet aen prinçen oyt behaeghden,
Koomt u van seker vorst, die noyt u schoonheyt sagh,
En sigh noch even-vvel u dienaer roemen magh.
V dienaer vvil ick zijn, en mochtet u behagen,
Ick vvil u zijn verplicht voor al mijn leven-dagen.
Soo dat de doot alleen, en anders geen geval,
Ons banden open doen, ons handen scheyden sal.
'T en is geen menschen vverck, dat ick u gae beschrijven;
Ghy moet in dit geval u sinnen hooger drijven.
'T en is geen aerdsche tocht, daer uyt mijn liefde vloeyt;
De goden even-selfs die zijnder in gemoeyt.
Het is op desen dagh by-naest een jaer geleden,
Dat al het hof-gesin, dat al de groote steden,
| |
| |
Dat schier geheel het rijck tot my in ootmoet quam,
En riet my tot behout van ons vermaerde stam.
Mijn Raden al gelijck, die by den handel vvaren,
Die hielden deftigh aen om my te mogen paren,
Men spracker van een feest, en van een jonge vrou,
Op dat het gansche rijck de vrucht genieten sou.
Mijn eerste kamerlingh, van yder een gepresen,
Heeft my nu menighmael prinçessen aen-gevvesen,
Prinçessen op-gespoort, prinçessen toe-gedacht,
En even metter daet prinçessen toe-gebracht.
Ick sagh de luyden aen, die my den handel rieden,
Maer dacht in mijn gemoet, 't en konde niet geschieden.
Ick vvas van mijner jeught genegen tot de jacht,
Soo dat ick nimmermeer op echte vrouvven dacht.
Noch seyd' ick even-vvel, ick vvilde my beraden,
En dencken om het stuck, daerom de Stenden baden.
Dan 't vvas maer om de sleur al vvat ick doen bestont;
VVant ick en had geen lust tot vrou of trou-verbont.
Ick bleef dan als ick vvas, ick bleef als noch genegen,
Om in het vvoeste bosch mijn vreught te mogen plegen;
En schier dien eygen stont, seyd' ick mijn ridders aen,
Dat ick den naesten dagh ter jacht verstont te gaen.
Daer stelt sigh yder schrap, en gaet hem toe-bereyden,
Om met een moedigh peert te rennen opder heyden,
Te svveven door het bosch, en met geheele macht
Het hof met syn gevolgh te leyden op de jacht.
De nacht quam onder dies sigh om den hemel strecken,
En met een duyster kleet het aertrijck over-trecken.
Ick gaf my naer het bed dat my tot slapen riet;
Maer, schoon het lichaem sliep, de sinnen rusten niet.
VVaer toe men is geneyght, vvanneer men plagh te vvaken,
Daer in gaet oock de ziel haer inder nacht vermaken.
| |
| |
Het schijnt dat ick gestaegh in nare bossen dvvael,
En menigh vluchtigh hert met rennen achterhael.
Daer vvas een lustigh dal te midden op den velde,
Dat sachtjens neder-schoot en naer een vvater helde,
Een vvater vvonder schoon, en klaer gelijck een glas,
Verlustight met een vvout vol aerdigh blom-gevvas.
De kanten als geboort met hooge myrte-boomen,
En met een hoogen bergh, die spiegelt in de stroomen.
In dit bevallick pleyn, ontrent de reyne beeck,
Daer stont een jonge maeght die in het vvater keeck.
Sy had een vvacker oogh, een bly, maer deftigh vvesen,
Het scheen Diana selfs die vvasser in te lesen;
VVant sy vvas langh en fris, en even soo geçiert
Gelijck de jacht-godin, als sy haer feesten viert.
Tervvijl ick naerder quam soo reesser uyt den velde
Een vvonder vreemde galm, die mijn gemoet ontstelde,
Een stemme sprack aldus: Siet hier een schoon juvveel,
Siet hier, geduchte vorst, dit is u echte deel.
Ick socht vvie datter sprack; maer die is niet te vinden,
De stem vvas, als het scheen, geboren uyt de vvinden,
Of uyt de lucht gedaelt. Ick stonter in beschroomt,
Het vvas een grooter stem als van een mensche koomt.
Doch ick voeld' onder dies mijn herte gansch beroeren,
En, ick en vveet niet hoe, mijn sinnen omme-voeren.
Ick vvert dien eygen tijt gelijck een ander mensch,
En ick verliet terstont mijn 's hertsens ouden vvensch.
Mijn geest vvert tot de maeght met alle kracht gedreven;
Dies scheen ick maer alleen in haer voortaen te leven.
Ick kreegh een groote lust, om haer te mogen sien,
En om mijn eygen hert haer aen te mogen bien.
'K en had voortaen geen lust, met hondert snelle bracken
Te rennen door het vvout, en door de dichte tacken.
| |
| |
Daer vvas geen oorlogh meer in al het naeste velt,
Geen haes, of hert, of vos, geen beir en is gequelt.
Ick voelde mijn gemoet tot haer gevveldigh drijven;
Dies hiet ick mijn gevolgh een vveynigh achter blijven.
Ick had een schoon juvveel, dat om mijn leden hingh,
Daer meed' ick aen de beeck en tot de nymphe gingh.
Maer t'vvijl ick besigh stae, en yet begon te seggen,
En meyn het aerdigh tuygh haer om den hals te leggen,
Doen hoord' ick inder haest een vvonder hart geluyt,
En stracx soo vvas mijn droom en al de blijdschap uyt.
Doch of al schoon de slaep van my vvas af-gevveken,
Noch bleef het soet gesicht in mijn gedachten steken,
Ick sagh het aerdigh beelt daer ick in 't duyster lagh,
Ick sagh het soo het is, oock doen ick niet en sagh.
De son rees onderdies, ick liet het jagen blijven,
En gingh van stonden aen den ganschen handel schrijven,
En hoe de nymphe stont, en hoese vvas geçiert,
En hoe het geestigh hair haer om de vvangen svviert.
In 't kort haer ganschen stant. Ick gingh het vvonder seggen
Aen hun die zijn gevvoon mijn droomen uyt te leggen,
Een diep-gesinnet volck, dat vreemde dingen vveet,
En (naer het schijnen magh) als met de goden eet,
Als in den hemel vvoont. dit gingh daer openbaren
Dat my den hemel verght om my te vvillen paren,
En dat ons Hymen selfs vertoont in dit geval,
VVaer dat my dient gegaen, en vvien ick kiesen sal.
Maer vvaer sy vvoonen magh, die my is aen-gevvesen,
En by de goden selfs ten hooghsten is gepresen,
VVaer (segh ick) dese maeght voor my te vinden staet,
Daer toe en vvist de kunst voor my geen nutten raet.
Hier op is my de geest door gramschap aen-gesteken,
Ick dreyghd' hun al gelijck den kop te laten breken,
| |
| |
Ten zy men even stracx de vrage my ontbint,
En vvijs' in vvat gevvest haer dese nymphe vint.
De lieden zijn verbaest, en vveten niet te seggen,
Haer ambacht streckt alleen om droomen uyt te leggen.
Maer vvaer sy vvesen magh, die ick niet noemen kan,
Daer vveet, gelijck het bleeck, geen sterre-kijcker van.
VVat raet in dit geval? Ick liet een schilder halen,
Die menschen is gevvoon ten besten afte malen,
Dien geef ick mijn geschrift, en segh hem boven dat,
Hoe ick haer soet gelaet voor desen heb gevat.
Ick segh hem, soo hy vveet haer vvangen na te maken,
En kan na rechten eysch haer edel vvesen raken,
Dat ick hem loonen sal soo vvel als eenigh mensch,
Oock boven synen eysch, jae boven synen vvensch.
De meester tijt te vverck. ick segh hem alle saken,
Die hare frissche vervv, en die haer vvesen raken,
En hoe dat haer de mont, haer oogh, en soet gelaet,
En hoe dat haer de borst, en al het lichaem staet;
Ick segge dat hy moet doen blosen hare kaken,
En dat hy als een gout haer vlechten heeft te maken;
Haer aensicht niet te vet, en even niet te schrael,
Haer tanden als yvoir, haer lippen als corael,
Haer oogh van schoonen glans gelijck de gulde stralen
Die uyt een klare lucht op aerden neder dalen,
Haer leden net gevought gelijck een jonge ree,
Haer mont gelijck een roos, haer borst gelijck een snee,
Haer kinne vvat geklooft, en putjens in de vvangen,
Haer vlechten als een net om herten in te vangen.
In 't korte vvat de slaep mijn hert had in-geprent,
Dat maeck ick, soo ick kan, den goeden man bekent.
De goede schilder vvrocht, als met de gansche sinnen,
Om prijs, maer boven al om gelt te mogen vvinnen.
| |
| |
Dan streeck hy vvacker toe, dan vreef hy vveder uyt,
Maer vvat hy pooght te doen, hy quam tot geen besluyt.
Ten lesten quam de man een soeten streeck te geven,
En siet! na dat my docht het beelt dat scheen te leven.
Dies riep ick: VVeerde vrient, bedvvinght u rap pinçeel,
Ick sie het aerdigh dier, ick sie het schoon juvveel,
Ick sie mijns herten vvensch, ick sie haer deftigh vvesen;
V kunste, geestigh man, is vveert te zijn gepresen.
Ick gaf hem lofs genoegh, en al met vollen mont;
Maer, dat hem beter vvas, ick schonck hem duysent pont,
En dan noch boven dat een vvonder schoone keten,
En macht om in het hof voortaen te komen eten.
Dit maeckt de man verblijt, hy gaf my grooten danck,
En vvou mijn dienaer zijn syn leven-dagen lanck.
Ick liet terstont het beelt, met vvonder groot verlangen,
In mijn verheven zael voor al de vverelt hangen,
Op dat al vvieder quam mocht brengen aen den dagh,
Of hy syn leven oyt dit vvesen elders sagh.
Hier steld' ick prijsen toe. voor eerst een gouden keten
Voor die het stuck ontdeckt, en my sou laten vveten.
Dies sagh ick dat het volck hier op gedurigh peyst.
Doch meest dat even-staegh in verre landen reyst.
Iuyst als de derde son quam uyt de zee geresen,
Verschijnt ons seker man, die kent haer eerbaer vvesen,
Die seyde met bescheyt, en met een vollen mont,
En na dat ick het greep, als op een vasten gront,
Die seyde, dat het beelt geleeck in volle leden
Een nymph, om hare deught van yder aen-gebeden,
Een dochter van een vorst, die hy Omartes noemt,
Van vviens doorluchtigh huys de gansche vverelt roemt.
Stracx koos ick een gesant, en stierd' hem na de landen,
Die Tanais omvanght in syn bemoste stranden.
| |
| |
Ick gaf hem last, te sien door al het gansche rijck,
VVie met het geestigh beelt in vvesen is gelijck.
De man die loopt te post met onvermoeyde leden,
Doorrent Omartis lant, en hondert groote steden,
Tot dat hy in het hof ten lesten eens belent,
Al vvaer hy sigh vertoont, maer hout hem onbekent.
En om van alle dingh den rechten gront te vveten,
Soo koomt hy op den noen, en sagh den koningh eten,
Hy sagh een jonge maeght, die aen de tafel quam,
En even hare plaets ontrent den koningh nam.
Dit vvaert ghy, schoone blom, ô peerel van de vrouvven;
Dies kon mijn af-gesant sigh geensins vvederhouvven,
Hy vveet niet vvat te doen, of vvat hy vorder vvil;
V vvesen en het beelt en hebben geen verschil.
Dit vint hy maer alleen, dat u bevallick spreken
Niet met het stomme beelt en dient te zijn geleken,
En dat noyt schildery en heeft het innigh soet,
Gelijck een vvare maeght, en als het leven doet.
Hy rent dan vvederom, om mijn syn vveder-varen
(Gelijck hem vvas gelast) te komen openbaren.
Hier door vvert ick verruckt, en uytter-maten bly,
En kuste duysent-mael u soete schildery.
VVat staet my nu te doen, ô vvensch van mijn gedachten,
Als troost in dit geval van u alleen te vvachten?
VVat ick u bidden magh vervult nu metter daet
Dat ons het diep geheym, dat ons den hemel raet.
De Slaep, gelijck ghy vveet, is eene van de goden,
En heeft in synen dienst vvel hondert snelle boden,
Die staen voor hem bereyt, die sent hy over-al,
En dvvinght met dit gespoock geheel het aerdsche dal.
Hy kan, vvanneer hy vvil, ons sinnen gansch verblijden,
En rucktse vvederom in vvonder bitter lijden,
| |
| |
Hy is een opper-vorst, een koningh van de nacht,
En heeft op alle vleesch gevvelt en volle macht.
Indiender yemant meynt sigh tegen hem te stellen,
Hy kan hem even-staegh met hondert spoken quellen,
Hy leyt hem, dien hy vvil, aen Charons svvarten boot,
En druckt in syn gemoet de prangen van de doot.
Ick bidde, schoone blom, koom doet syn vvel-behagen,
Ghy sult u jonckheyt sien in vvonder blijde dagen,
Ghy sult prinçesse zijn, en even mijns gelijck,
En plegen hooge macht door al mijn deftigh rijck.
Ick sal u boven dat, ick sal met al de sinnen,
Ick sal u tot het graf en na de doot beminnen.
Hoe kan het anders zijn. Ghy zijt een heyligh pant,
Dat op my neder daelt als uyt der goden hant.
Maer 't is, beroemde maeght, al langh genoegh geschreven,
Ick send' u mijn gesant, vvilt dien het oire geven.
Hy is mijn eerste Raet, mijn dienaer inder noot,
Hy sal mijn innigh hert u storten in den schoot.
Soo ras het vrouvvelijn den brief had over-lesen,
Soo is in haer gemoet een koude schrick geresen,
Sy vint dat haer de prins heeft in den droom gesien;
Maer vveet niet hoe het koomt, of hoe het kan geschien.
Sy vint dat haer de vorst juyst doen begon te minnen,
Als hem de soete slaep besat de gansche sinnen,
Sy vint dat haer de gunst, die sy den koningh draeght,
Met droomen is vervveckt en in de borst gejaeght;
Sy vint als dat de prins haer gunst heeft in-genomen,
Met dat het nacht-gesicht is over hem gekomen,
Sy vint als dat de slaep, gelijck een schilder doet,
Heeft met syn edel beelt geschildert haer gemoet;
Sy vint dat haer de vorst bemint uyt alle krachten,
En dat sy vvederom hem streelt in haer gedachten,
| |
| |
Sy vint dat hy versoeckt haer trou en rechter hant,
En dat haer ziel begeert het eygen minne-pant.
O goden, seyt de maeght, siet daer tvvee jonge menschen,
Die beyd' het eygen dingh van ganscher herten vvenschen.
O ghy die aen het vverck syn gront en vvesen gaeft,
Ick bidde vvat ick magh, dat ghy ons herten laeft.
Ick bidde datje vvilt het stuck alsoo beleyden,
Dat ons de bleecke doot alleen sal konnen scheyden.
Eer datse vorder sprack soo quam het gansche rot,
En leyt haer uyt het bosch en naer haers vaders slot.
Hier staet een yder stil, hier doet de koningh langen
Al vvatter met den hont of netten is gevangen;
Hy siet, hy tast het aen met vvonder groot vermaeck,
En geeft hem voorts tot rust vervvonnen van de vaeck.
Met dat de svvarte nacht ten lesten vvas verdvvenen,
Is in het naeste dorp een groote sleep verschenen,
Een sleep van deftigh volck, maer anders in gevvaet
Als yemant daer ontrent of in de steden gaet.
Haer kleet dat vvijstet uyt, en doet genoeghsaem blijcken,
Hen af te zijn gedaelt uyt verre koninghrijcken.
Een die het opper-hooft van dit geselschap vvas,
Die voed een langen baert, en vvit gelijck een vlas.
Eer dat hy vorder gaet, beschickt hy trouvve knechten
Die eerst, van vvaer hy quam, den koningh onderrechten.
Omartes, des versocht, bereyt een gunstigh oir,
En eer de middagh koomt soo krijght de man gehoor.
'K en vvil op syn gespreck niet lange blijven malen,
Oock vvatter omme gingh en sal ick niet verhalen;
Het stuck dat dient bekent. een vvoort is hier genough.
Odatis vvas de gront daer op syn rede slough.
Die is de frissche blom, de kroon van alle doucken,
Die hy voor synen heer ten echte komt versoucken,
| |
| |
Een heer die machtigh is, en al het rack bestiert,
Daer om dat Tanais met gulle stroomen svviert.
Omartes kent den vorst, en dat in volle leden;
Maer vvil syn eenigh kint soo verre niet besteden.
Hy spaert de schoone maeght voor soo een edelman,
Daer hyse dickmael sien en veel besoecken kan.
De vorst vvort dan ontseyt, en hy die vvas gesonden
Heeft sigh als buyten hoop en sonder troost gevonden;
En des al niet-te-min, nadien hy scheyden moet,
Soo vvert hem toe-gestaen, dat hy Odatis groet.
Hy dient hem van den tijt, hy seyt haer vveynigh reden,
Maer die noch even-vvel haer rillen door de leden.
Een poel die in haer selfs noyt sonder vvater stont
Krijgt, schoon het maer en mot, vvel haest eē vveeckē gront.
Omartes, nu bevvust dat ver-gesete vorsten
Op syn Odatis sien, en na haer schoonheyt dorsten,
Stelt vast in syn gemoet, dat sy daer in het lant
Is nut te zijn besteet en haest te zijn gemant.
Hy vvil haer niet-te-min in vryheyt laten kiesen
Door vvien sy in het rijck haer maeghdom vvil verliesen.
Hy seyt haer syn ontvvorp, en stelt een vasten dagh,
Soo kort in haer begrijp als immer vvesen magh.
Sy, die tot dese keus niet is gesint te komen,
Bidt dat de korte tijt magh langer zijn genomen,
Seyt dat haer teere ziel is svvack en gansch verbaest,
En dat soo grooten stuck toch niet en dient verhaest.
Omartes even-vvel, beducht op alle saken,
En vvil hoe dattet gae den tijt niet korter maken.
Hy geeft dan vorder last, dat alles zy bereyt;
En stracx soo gaet het vverck, na dat de koningh seyt.
Men liet door al het rijck aen yder openbaren,
Dat hy een dochter heeft van drie-mael seven jaren,
| |
| |
En dat hy haer vergunt, dat sy een bruylofs dagh,
Dat sy naer eygen sin een man verkiesen magh.
Daer maeckt sigh yder op als met de gansche leden,
En komt in volle glans en deftigh aen-getreden.
VVie vveter (meynt de jeught) aen vvien het bly geval,
Aen vvien de schoone kans ten deele vallen sal.
Odatis onder dies roept een van hare knechten,
En gaet hem van het stuck vvel grondigh onderrechten,
Seyt dat hy nachten langh en met een rassen spoet,
Seyt dat hy vvonder stil syn reyse snellen moet.
Sy geeft de post een brief met soeten inct geschreven,
En hy tijt op de reys, als van den vvint gedreven,
Hy rent met alle vlijt, soo ras hy immer magh,
Daer Zariadres heir als doen te velde lagh.
Het leger vvas gestreckt ontrent de gulde stranden,
Daer Tanais bespoeyt de vette koren-landen;
En mits de snelle post ontrent den koningh stont,
Ontsluyt hy met bescheyt aldus syn heuschen mont:
De schoonste, machtigh vorst, van die op aerden leven
Heeft my dit kleyn papier aen u gelast te geven.
Door-leest maer dit geschrift, ghy sult terstont verstaen,
VVaer toe Omartes tracht, en hoe de saken gaen.
De vorst ontvvint den brief, en vinter in te lesen,
Dat hem ontsteken doet in syn manhaftigh vvesen.
Hy vveeght het vreemt geval, hy siet een korten tijt,
Hy vint als dat het vverck geen uyt-stel meer en lijt.
Hy telt de dagen af, die hem noch over bleven;
Maer't schijnt te laet te zijn hem op den vvegh te geven,
Hem dunckt dat hy geen raet om daer te zijn en vveet,
Al had hy schoon het peert dat Perseus eens bereet.
Hy seyt des niet-te-min: VVat sal ick langer peysen?
Ick vvil van stonden aen my stellen om te reysen.
| |
| |
Op, op, svvaermoedigh hert, de kansse dient gevvaeght.
Ick sal doen vvat ick kan, en God vvat hem behaeght.
Tvvee dienaers sonder meer, die van den handel vveten,
Zijn met den jongen vorst in haesten op-geseten,
En spoeyen haren vvegh, en rennen door het vvout.
Van 't leger blijft de sorgh aen die het is betrout.
Den adel onder dies met al haer gansch vermogen
Quam na des koninghs slot in alle macht getogen.
Al is het schoon paleys van vvonder groot beslagh,
Noch vont men dat het volck niet in het hof en magh.
Omartes maeckt een vvet; die min als tvvintigh vvaren,
Of die nu zijn gegaen tot tvvee-en-dertigh jaren,
En vvert geen plaets vergunt. en, siet, op dit geval
Vermindert van den hoop al vry een groot getal.
Als nu de frissche jeught te samen is gekomen,
Soo heeft de groote vorst een kop ter hant genomen,
Een kop van enckel gout. hy sprack syn dochter aen,
En hietse voor het volck en om de kamer gaen:
Odatis (seyt de prins) siet, duysent edel-lieden
Zijn even nu gesint haer trou aen u te bieden,
En ghy zijt heden selfs door my een vrije maeght,
Verkiest de friste vorst, of dien het u behaeght.
En als ghy sult een prins, een graef, of ridder vinden,
Aen vvien ghy zijt geneyght u teere jeught te binden,
Soo geeft hem desen kop, en die ghy biet den vvijn
Die sal voor eerst u man, en daer na koningh zijn.
Odatis op het vvort die staet geheel verslagen;
Sy moet des niet-te-min, sy gaet de kansse vvagen,
Sy geeft haer tot het vverck, sy vvandelt door de zael
Niet slechts voor eene reys, maer ses of seven mael.
Al vvaerse maer een reys haer lieffelicke stralen
Laet op een jongen vorst of op een ridder dalen,
| |
| |
Die is terstont in hoop dat hem een schoone vrou,
Dat hem de kroone selfs ten deele vallen sou.
Maer als de jonge maeght de schaer heeft over-keken,
Soo isse vvederom tot hare plaets gevveken,
En sprack ten lesten dus: Mijn oogh is gansch verblint,
Om dattet over-al soo grooten keuse vint.
Schier yder die ick sie is vveert te zijn gekoren,
En, soo het schijnen magh, als tot een kroon geboren.
Voor my ick ben verdvvelmt in soo een rijcken glans,
In soo een schoonen hoop van uyt-gelese mans.
Daer is nu voor het rijck geen koningh op te rapen,
Ick moet noch dese nacht hier over my beslapen;
Het is een vvichtigh stuck voor al den ganschen staet.
Hier dient niet in gedaen als naer een diep beraet.
De vorsten al gelijck die by den koningh saten,
Die hebben nevens hem haer voorstel toe-gelaten.
Een yder prees de maeght, dat sy met oordeel gingh,
En niet in haest en koos een rauvven jongelingh.
Odatis vvas verblijt, sy had een dagh gevvonnen;
Maer siet het tvveede licht dat vvas alree begonnen,
En sy vernam geen post, en min den jongen vorst,
VViens beelt gedurigh speelt ontrent haer jonge borst.
Daer gaetet vveder aen. de koningh is geseten,
Die laet aen al het volck en al de ridders vveten,
Dat nu de soete tijt de blijde stont genaeckt,
Dat hem een edel vorst tot svvager zy gemaeckt.
Daer koomt het vrouvvelijn ter zalen in-getreden,
Van yder een gestreelt, van yder aen-gebeden;
Daer vvort haer vvederom de kop ter hant gedaen,
En sy is op een nieu de kamer om-gegaen.
Maer hoort een selsaem dingh, haer teere voeten glippen,
En dreygen haer een val, soo dat haer roode lippen
| |
| |
Verbleycken van den schrick, en dat de gulde schael
Verloor haer edel nat te midden op de zael.
Een priester daer ontrent, die gaet den koningh spreken,
Die gaet van stonden aen den ganschen handel breken.
Hy seyt, hoe dat de schrick, en 't storten van den vvijn,
Ontrent het deftigh vverck ongure teyckens zijn.
Hier op soo heeft de vorst van stonden aen geboden,
Een noodigh offer-vverck te brengen aen de goden,
En 't vvert terstont gedaen, en alle dingh gestaeckt;
Dat aen het vrouvvelijn een vrolick herte maeckt.
Men hiet van stonden aen een vvitten os te brengen,
Men liet het vveligh beest met rooden vvijn besprengen,
Men çierdet met een krans van edel blom-gevvas,
Dat uyt des koninghs huys een jonge vrijster las.
En, naer een vreemt gelol hier over uyt-gesproken,
Soo vvort stracx aen het dier het moedigh hooft gebroken,
En Hymen toe-gevvijt, en metter daet verbrant,
Ten goede van de maeght en van het gansche lant.
De priesters die met ernst het ingevvant besagen,
Voor-seggen groot verdriet en vvonder harde plagen,
En seggen, dat het vverck niet langer staen en magh,
Als tot het eerste licht en aen den naesten dagh.
Hier vvort de maeght versocht, en niet-te-min geboden
Te doen als dat behoort den vville van de goden,
Op dat geheel het rijck, en sy noch boven dat,
Met pest en haestigh vier niet vvegh en zy gevat.
De tijt doet haren loop, sy moet op heden kiesen,
Of moet haer vaders gunst en eygen heyl verliesen;
Hier gaetet aen de man, Odatis herte drilt,
Onseker vvatse doen of vvatse laten vvilt.
Sy vvort hier op versocht, sigh op de zael te vinden,
En door een soeten knoop haer vast te laten binden.
| |
| |
De koningh seyt haer aen: Dit is de laetste keer,
Kiest dochter, kiest een man, of nu, of nimmermeer.
De juffer op het vvoort begon eylaes te vveenen;
Maer geensins op den gront gelijck de lieden meenen.
'T is maer een eenigh point. dat maeckt haer dit verdriet,
Dat sy geen vreemden prins daer in den hoop en siet.
Sy gaet ten lesten voort, met grooten angst bevangen,
Met droefheyt in de ziel, met tranen op de vvangen.
Men let vvien sy den koop sal hebben aen te bien;
Maer die haer geest besit en isser niet te sien.
O goden, seyt de maeght, hebt ghy mijn hert bevvogen,
En uyt mijn eygen lant met krachten vvech-getogen.
Voltreckt het diep geheym, dat ick in't duyster sagh,
En geeft dat ick mijn ziel eens vveder vinden magh.
Tervvijlen datse sprack, de rond' is om gekomen,
En sy en heeft geen vorst of ridder aen-genomen.
Haer vader is verbaest, en vveet niet vvatter schort,
Dat sy niet anders doet als datse tranen stort.
Daer siet een yder toe, vvat datter sal geschieden,
Of vvat in dit geval de koningh sal gebieden.
Maer juyst dien eygen stont een jongh een vvacker helt
Heeft sigh ontrent den vorst en voor de maeght gestelt.
Syn kleet is niet gemaeckt, gelijck in onse dagen
De ridders van het rijck of als de prinçen dragen,
Maer op een vreemde vvijs; en des al niet te min
Daer stack een groote kost en rijcke steenen in.
'T gevest van syn gevveer dat is aen alle kanten
Gansch heerlick op-geçiert met groote diamanten,
En al syn ander tuygh dat blonck gelijck de son,
Soo datter niet een mensch den glans verdragen kon.
Hy sprack Odatis aen: Aensiet nu metter oogen
Hem die u in den droom de goden quamen toogen.
| |
| |
Ghy vveet, ô schoone maeght, al vvatter is geschiet;
Voltreckt dan nu het vverck dat u den hemel riet.
Sy slough haer oogen op, en sagh het edel vvesen,
Dat sy, oock sonder sien, te voren had gepresen.
Sy kent syn heusche tael, syn oogh en hupsen mont,
Gelijck sy aen de beeck te voren ondervont.
Sy kent syn gansch gestel van boven tot de voeten,
Iuyst als hy in den nacht haer eertijts scheen te groeten.
Sy treet dan naerder toe, en seyt hem: Edel vorst,
Ontfanght dit schoon juvveel, en lest hier uvven dorst.
Ontfanght oock boven dat een hert tot u genegen,
Ontfanght mijn reyne trou; vvant die is u verkregen
Ontfanght mijn die ghy siet, en soo ick heden ben;
En vveet, dat ick geen man als u, ô prins, en ken.
| |
| |
Hy nam het edel vat, en heeft terstont gedroncken,
En stracx is aen de jeught de moet geheel ontsoncken.
Een yder stont verbaest van dit beleeft onthael,
En siet, daer rees gevvoel door al de groote zael.
Een prinçe daer ontrent, die al voorseker stelde,
Dat hy dit aerdigh vvilt sou lichten uyt den velde,
Riep: 'T is een vreemdelingh die hier syn trouvve biet,
En dat en is voor al des koninghs vville niet.
T'sa rept u, frissche jeught, en vvilt het stuck beletten,
En stuert het deftigh vverck na luyt van onse vvetten,
En vveert den vreemdelingh. Op dit onrustigh vvoort
Soo rees een yder op, een yder is gestoort.
Een yder maeckt gevvoel, gelijck de bijen plegen,
VVanneerder in den korf een hommel koomt gesegen.
Daer rijst de koningh op, daer gaen de degens uyt,
Daer svviert het groote rot ontrent de jonge bruyt.
Als Zariadres sagh hoe dat de saken stonden,
En hoort het snar geroep van al de grage monden,
Hy nam de soete maeght, en leytse metter hant,
Tot hy die van de zael en in de ruymte vant.
Daer stont syn trou gevolgh met seven versche peerden,
Al snel gelijck de vvint, en al van grooter vveerden.
Het beste van den hoop dat vvert hem toe-gepast,
Hy veerdigh in de zael, en hout Odatis vast,
Hy veerdigh op den loop, al vvat de peerden mogen;
Het schijnt niet datse gaen, maer snellick henen vlogen.
Hy roept by vvijlen uyt: Pyrois, edel dier,
Ghy voert mijn beste pant, mijn ziel, mijn eerste vier,
Mijn troost, mijn herten lust. vvilt nu geen leden sparen,
Ick sal u naderhant mijn vrientschap openbaren,
Mijn gunste laten sien. Het scheen als of het vvoort
VVert by het peert verstaen, soo veerdigh gingh het voort.
| |
| |
VVat doet de ridder vlijts, om niet te zijn gekregen!
De peerels van de maeght die stroyen op de vvegen.
Haer snuyel, haer gespangh, en menigh aerdigh pant
Die rollen in het stof, en in het mulle zant.
Odatis roept: Eylaes, mijn beste dingen vallen.
De ridder vvederom: 'T is hier geen tijt te mallen,
Mijn rijck is rijck genoegh, vriendinne, vveest gerust,
Ghy sult haest vveder sien u vollen herten lust.
Soo haest als dese vlucht is in het hof gevveten,
Zijn flucx in grooten haest de ridders op-geseten,
Die rennen uyt de stadt, die svveven over-al,
En op den hooghsten bergh, en in het laeghste dal.
Men vonter in het lant en al de groene velden,
Die sigh tot strengh vervolgh en na te jagen stelden.
Dat had de gramme vorst aen al de jeught belast,
En daer op vvert terstont met alle vlijt gepast.
Odatis onder dies door staegh en haestigh rijden,
Heeft leet en ongemack, heeft pijn genoegh te lijden,
Tot dat de jonge vorst in seker vvout belent,
Daer hy geen uyt-komst siet en geenen vvegh en kent.
Hoe dat hy vorder rijt, hoe dat de dichte tacken
Hun dreygen meerder nacht, en grooter ongemacken.
De velden zijn bedeckt door ruyghte van den braem,
En stracx is al de pat tot rijden onbequaem.
En t'vvijl hy besigh is in dit ellendigh dvvalen,
Soo koomter van den bergh een bende ruyters dalen,
Die krijgen hem in't oogh, en door een enge baen
Soo quam het vinnigh rot op syn geselfchap aen.
Daer staet de prins verstelt, hy siet de gasten naken,
Hy kan niet uyt het vvout niet op den vvegh geraken.
Syn peerden zijn vermoeyt, Odatis gansch versaeght,
En spreeckt geen ander tael als datse byster klaeght.
| |
| |
Hy doet al syn gevolgh haer geven van de peerden,
Hy grijpt de jonge maeght en set haer opder eerden,
Hy set haer aen de vvegh, en in het groene kruyt,
En hy stracx na de vvegh, en flucx den sabel uyt.
Hy geeft syn knechten moet, en met den blooten degen
Soo treet hy voren uyt, en gaet de ridders tegen.
T' sa mannen (seyt de vorst) vvat ist dat ghy begeert?
En doet geen overlast een die u niet en deert.
Voor my, ick ben een prins, ick kan een vrient beloonen,
En die my gunstigh is die kan ick gunste toonen.
Ick bidde, vveest gerust, en hout u vvapens stil.
Heb ick het vrouvvelijn, het is haer eygen vvil.
Koomt stelt vry in het vverck dat sy u sal gebieden,
Ghy sult in korten sien vvat datter sal geschieden,
Ghy sult in korten sien vvat haer uyt dit geval,
VVat u oock even-selfs ten deele vvorden sal.
Koom doet mijn bruyt geley, ick sal u dienst vereeren,
Ick vvil u voordeel doen, en uvven staet vermeeren.
Ick sal u laten sien, hoe dat een edel hert
Door wel onthaelt te zijn tot gunst gedreven vvert.
En tot een vaste peyl dat ick vermagh te geven,
En dat ick heb geleert, hoe dat men dient te leven,
Soo neemt my dit geschenck, als tot een kleyn begin
Van mijn onfeylbaer hert en toe-genegen sin.
Te midden in het vvoort soo nam hy van den hoofde
Syn rijcken Tulibant, die hy met een beroofde
Van menigh schoon juvveel. hy trocker baggen af,
Die hy met volle gunst de grage quanten gaf.
Odatis quammer by, en met een gouden keten,
Die sy den hopman schonck, liet sy de gasten vveten,
Dat sy den vorst bemint. Siet daer het gansche rot
Ten dienste van den vorst, en dat op haer gebodt.
| |
| |
Iuyst uyt het naeste dorp een van de rouvve bende,
Die even daer ontrent een hupsen joncker kende,
Ontleend' hem syn karos, en al het gansch gespan,
Een gifte soo bequaem als yemant brengen kan
Ten dienste van de bruyt, vermits sy met den vvagen
Vry beter vvas gepast, en sachter vvert gedragen
Als met een vluchtigh peert. Noch vint hem daer ontrent
Een vorst die aen de bruyt ses kamer-maeghden sent,
Oock ander vrouvven-tuygh, gemaelt, genaeyt, gesteken,
En vvat haer op de reys noch vorder mocht ombreken.
Daer is de vorst gerust, daer reyst hy met gemack,
En daer is niet een mensch die hem den vrede brack.
Daer koomt hy metter tijt tot synen leger naken,
Daer hiet hy door een post, sigh yder veerdigh maken;
Daer koomt het machtigh heir, de ruyters voren uyt,
Ter eeren van den vorst, en van de jonge bruyt.
Daer siet men over-al veel duysent velt-banieren,
Veel vvimpels door het vvout en op de tenten svvieren,
Daer hoort men trommels gaen, en alle vreemt geluyt,
Ter eeren van den vorst, en van de jonge bruyt.
Daer siet men inder haest veel tenten op-geslagen,
Die van de nieuvve vreught de blijde teyckens dragen.
Daer siet men al het velt bestroyt met edel kruyt,
Ter eeren van den vorst, en van de jonge bruyt.
Daer riep men vvillekom door al de groene velden,
Daer hoort men 't soet gevry en al den handel melden;
Soo dat het aertrijck loeyt, en Echo vveder tuyt,
Ter eeren van den vorst, en van de jonge bruyt.
Daer loopt de rasse Faem door al de naeste landen,
En roept met volle mont van dese nieuvve banden.
Daer is het stuck geset; en tot een kort besluyt,
VVie dat het spijten magh, Odatis is de bruyt,
| |
| |
Odatis is gegaen. VVat sal de vader maken?
Sy is een koningin, hoe kanse beter raken?
Met oorlogh yet te doen is vry een harde kans,
En noyt rees uyt het svveert een nieuvve maeghde-krans.
Al vvat het bedde rooft door lust en vierigh minnen,
Is in het vlacke velt met oorlogh niet te vvinnen.
VVant als een jonge maeght verliest haer teere blom,
Sy krijghtse nimmermeer door vvapens vvederom.
De pays vvort dan gemaeckt. Omartes is te vreden,
Te laten soo het vvas al vvatter is geleden:
Odatis is gerust, sy krijght, en hout gelijck
Een man die haer bemint, een machtigh koninghrijck.
| |
Ondersoeck van vvat kracht droomen zijn in het stuck van't houvvelick.
Philogamvs.
WY zijn hier op droomen gevallen, ghelijck ghy siet, Sophronisçe; en om van alles wat te hebben, soo moet oock van dese stoffe wat gesproken worden, en des te meer vermits veel jonge lieden, die op haer trouwen staen, al dickmael met dese dweperije behebt zijn, de selve poogende uyt te leggen yder nae syn gelegentheyt. Wat hout ghy doch van desen handel?
Soph. Waer veel droomen zijn, daer is ydelheyt (seyt de Wijse-man Eccl. 5.6.) en droomen, seydt Syrach 34.2.3. en zijn niet anders dan beelden sonder vvesen, en vvie op droomen achtet die grijpt als naer een schaduvve. Derhalven soo wort dickmaels in Gods woort verboden, op droomen acht te nemen. Deut. 13.3. Levit. 19. &c.
Phi. Maer in tegendeel soo sie ick, dat in veel meer plaetsen van de heylige Schrift God de Heere syn wille door droomen heeft gheopenbaert gehadt; aen Abimelech, ten eynde hy Sara aen haren man weder soude geven. Genes. 20.6. aen twee mede gevangenen van Ioseph. Genes. 40.5. als d'een sterven, d'andere weder tot eere komen soude, aen den koningh Pharao, als hem de sevē vruchtbare ende seven onvruchtbare jaren werden kennelick ghemaeckt. Genes. 41.1. en daer te voren aen Ioseph, als sonne, mane, ensterren sigh voor hem neyghden. Genes. 37.5. en bovē alle dese en menighfuldige andere mede in het nieuwe Testament, als Ioseph, de man van de maget Maria, in den droom vermaent wert haer niet te verlaten, als, Herodes gestorven zijnde, hy vermaent wert met het kindeken in't lant Israels te keerē. Matth. 1.20. Matth. 2.20. en diergelijcke meer. Dese droomen en zijn immers niet ydel, en mitsdien oock niet te verwerpen gheweest. Van gelijcken soo sie ick dat Valerius Maximus, een heydens schrijver, in syn eerste boeck in 't sevende capittel seer veel exempelen by-brenght de droomen rakende, die voor waerachtigh gehouden en van grooten gevolge zijn geweest; ghelijck in andere historien mede nier en daer wert gesien. Hier op een woort tot berechtinge, weerde Sophronisçe.
Soph. Ick hebbe somwijlen mijn ghedachten over dese gelegentheyt van de droomen laten gaen, goede Philogame, om een
| |
| |
uyt-komste ende onderscheyt te vinden in dese en andere plaetsen der Schrifture en van andere schrijvers. En voor eerst soo is my te binnen gekomen op dese ghelegentheyt, dat God de Heere gelijck de prophetien also mede de droomen in oude tijden veel meer heeft laten gebruyckt werden, als in de volgende eeuwen. En dan vorder soo is het kennelick, datter veel droomen zijn, die uyt natuerlicke redenen voort-komen, onder andere als yemant saken voor komen die hy veel wakende is gewoon te doen of te dencken. Hoedanige droomen gelijck zijn een luyt ofte cyther, die, met de hant geroert ende neder-geleyt zijnde, noch soo eenigh geluyt plagh te geven, schoon niet soo bescheyden en helder als te voren. En van soodanige wil ick houdē dat Salomon spreeckt, en seyt die ydelheyt te wesen; gelijck 't gene de menschen wakende doen mede al meest is van die stoffe. Even-wel uyt eenige der selven (alsser natuerlicke redenē toe dienen) kan somwijlen yet getogen werden; behalven dat nae de gestalte van de lichamen veel droomen nu en dan de menschē voor-komē, daer van is te handelen. Daer is een tweede sorte van droomen die van de quade geesten de menschen in den slaep werden in-gestort, om snoode beweginghe, gramschap, haer vuyle lust of diergelijcke in de selve op te wecken, of tot ondersoeck van toe-komende dingē gaende te maken; ende van de selve meyne ick dat Syrach geseyt heeft: Droomen bedriegen veel lieden, ende die zijn bedrogen die daer op bouvven cap. 34. vers. 7. Daer is een derde geslachte van droomen die van God in de gedachtē der menschē werde in-gevoert, door middel van de goede Engelen, ofte andersins; hoedanige exempelē niet alleenlick vele in de Schrifture, maer oock in de historien werden ghevonden, daer van gesproken wert by Daniel in vougen als volght: God van den hemel kan verborgen dingen openbaren, en heeft den koningh kont gedaen vvat in toekemende tijden
geschieden sal. Dan. 2.27. Maer onder andere soo en is niet sonder bedenckinghe voor-by te gaen, dat Homerus, ertz-vader van de poëten, op het stuck van de droomen van outs heeft geseyt, gelijck sulcx by de geleerde is bemerckt. De selve, doende spreken dien oudē en wijsen Nestor op sekerē droom die de koningh Agamemnon was voor ghekomen, seyt, dat men in achtinge moet nemen de droomen van prinçen, soo wanneer de selve slaen op den Staet of op dē koningh selfs. Estiene Pasquir, hier op syn bedenckinghe voort-brengende, verhaelt verscheyde exempelen, die het seggen van den poëet Homerus waer hebbē gemaeckt, die ick hier, om kortheyts wille, niet en wil verhalen. Eene en kan ick even - wel niet voor - by gaen, als sonderlinge aenmerckelick wesende, Marguerite van Borogne, seydt hy, was, seer jongh zijnde, belooft aen Karel den achtsten, koningh van Vrancrijck, en was de selve over-gelevert in syne handen, om de selve op te voeden na wijse van 't rijck, ende van syn genegentheden, om de selve, tot bequamen ouderdom ghekomen zijnde, hem tot een vrouwe te mogen toe-eygenen. Gedurende welckē tijt, boodt sigh aen het houwelick van de prinçesse Anne eenige erfgename van den Staet van Bretagne, ende het stont tot verkiesinge van dē voorsz. koningh, d'eene ofte d'andere voor hem ten houwelicke te mogen nemen. Het is dienstiger bevonden gheweest voor het rijck, dat de koningh sigh soude versellen met de hertoginne Anne, ten eynde op dat, door dat houwelick het hertoghdom van Bretagne zijnde vereenight ende verheelt met de kroone van Vrancrijck, daer mede soude komen vernietight te werden verscheyde gheschillen, die men t'anderen tijden hadde meynen te vereffenen met den punt van den degen. Nu soo is te letten op sekerē droom, die de voorseyde prinçesse Marguerite voor quam, dewijle de selve haer woonplaetse was hebbende op het kasteel
d' Amboise, alwaer de selve voor den koningh wert op-gevoedt. De selve op een morgenstont wandelende in den hof van het selve slot, gevolght van veel edel-lieden ende edele jonckvrouwen, wert ghevonden swaerder van geest te wesen als naer gewoonte. Yemant van haer gevolgh nam de vrymoedigheyt, haer te vragen, van waer haer die swaermoedigheyt was her-komende. waer op de selve tot antwoorde gaf, dat sy dien voorleden nacht in groote ongerustheyt hadde deur-gebracht, uyt redenen dat haer docht in den slaep, datse was in sekeren schoonē hof, in 't midden van de welcke stont een schoone madelieve, in't Frans Marguerite gheseyt, van de welcke haer de bewaringe was op-geleyt, en besigh zijnde die wel gade te slaen, il y est arrivé vn Asne (seydt de Franschē text) die met duysent loose streken de voorsz. bloeme socht van daer te lich- | |
| |
ten, het welck sy met alle middelen hadde getracht te belettē ; maer dat dien niet tegenstaende ledict Asne eyntelick de voorsz. bloeme haer hadde weten van daer te gekrijgen. De voorsz. prinçesse voeghde hier by, dat desen droom haer in den slaep seer hadde ontstelt, en dat de selve ontsteltenisse, oock als sy wacker was geworden, haer niet en hadde verlaten. Ten tijde dit verhael by de jonge prinçesse wert ghedaen, en wasser niemant van het geselschap die daer op eenigh soodanigh bedencken hadde, als namaels daer op is gevolght; maer het houwelick dat Anne van Bretagne dede met den voorsz. koningh Karel den achtsten, tot nadeel van de voorsz. Marguerite van Borgogne, heeft wel uytgewesen, dat de dubbel-sinnigheyt ende gelijck-naminge, schuylende onder de woordē van Marguerite ende Asne, niet sonder werckinge en zijn geweest. Pasq. Recher. de France lib. 5. cap. 4.
Phi. De spreucke van Nestor by den poëet Homerus is van diepen insichte, ende het exempel daer op gepast is aenmerckens weerdigh; dan ick en wil daer op nu niet staen. Maer seght my doch, wat raet nu om goddelicke droomen, mitsgaders de ydele bedriegerijen van de boose geesten te onderscheyden?
Soph. De goede ofte quade werckinghe uyt de droomen volgende kan daer in al eenigh licht toe-brengen; Maer om ten vollen daer van te spreken soude ons al vry wat langer tijt van noode wesen, als die ons jegenwoordelick over is, en daerom sal icker alleen weynigh toe seggen, te weten, dat ick vast houde en sekerlick geloove, dat als van Gods wegen den mensche een droom toekomt, dat God met eene sodanigen mensche sekerheyt doet ghevoelen, dat de selve droomen hemels zijn, en van hem den vader der lichtē zijn herkomende. En als my sulcx voor quame, soo wilde ick des met de harders der zielen ofte andere godsalige luyden in bespreck komen, ende haren raet en bedenckinge daer op grondelick verstaen.
Phi. Onder wat soorte van droomē sult ghy nu stellen het exempel dat wy voor handen hebben? want, voor my, ick oordeele, dat soodanigen droom, ghelijck ons hier beschreven is is dese gheschiedenisse, uyt geen natuerlicke redenē en kan her-gekomen wesen. Soo moet dan de selve of van goede of van quade geesten syn oorspronck hebben. Wat is u gevoelen?
Soph. Voor eerst vast zijnde ghestelt, de sake alsoo geschiet te zijn als die hier is verhaelt (het vvelk voorwaer schijnelick kan werden op-genomē, dewijle beyde oude en nieuwe geloof-weerdige schrijvers daer van gewagen) soo soude geseyt mogen werden, nademael dese vertooninghe, in den droom gedaen, was streckende niet tot vuyle lust, maer tot een wettigh houwelick, dat mede dese sake voor-viel tusschen twee vorstelicke personen, en dat door haer lieder houwelick tvvee rijcken te samen stonden gebracht te werden, sonder bloet te storten, dat weynigh gebeurt: dat misschien hier in wat goddelicx magh hebben gescholen, niet tegenstaende dese lieden Heydenen waren; dewijle oock aen de Heydenen soodanigen openbaringe dickmaels zijn geschiet. Maer in soo oudē sake derhalven wat sekers te stellen en is ons dinghs niet. Vide Alex. ab. Alexand. lib. 1. cap. 24. Sard. de morib. lib. 1. cap. 4. Mart. Delrio disquis. mag. Tom. 2. lib. 4. cap. 3.
Phi. Ghy seght wel, goede Sophronisçe, en daer op verandere ick van propooste, en vrage u: Nademael oock het aldereerste houwelick door een diepen slaep is te wege gebracht en in't werck gestelt, gelijck ons Moyses dat getuyght, of u in een droom voor quam sulcx als Odatis en Omartes hier wert verhaelt gheschiet te zijn, of ghy niet vast en soudt stellen, dat u God soo een partuyr, als u in den droom soo-duydelick vertoont ware, hadde toe-geschickt?
Soph. Indien ick stont in pointen van een vrouwe voor my op te speuren, en daer op mijn sinnē krachtelick wrochtē, en vooral soo ick tot dien eynde door den gebede by God meer-malen hadde aen-gehouden, om my een gevougelick partuyr toe te schicken, en dat daer op quame te volgen, dat my soo een gestalte in den slaep quame voor-gestelt te worden, met soodanige omstandigheden als in dese geschiedenisse is verhaelt; sonderlinge datter een jongh vrou-mensch aen de ander zijde mijns persoons halven een diergelijck gesichte ware voor-gekomen, en dat ick daer over mijn genegenthedē soo geroert mochte vindē, als aen dese twee jonge lieden schijnt geschiet te zijn, soo woude ick ghevoelen, datter yet goets en goddelicx in vermenght ware; immers ick soude het de pijne waert achten sulcx in ernst bedencken te nemen, om goet ondersoeck te doen, hoe het
| |
| |
geheel werck sigh toe drough.
Phi. Ghy en soudt het dan noch al, soo ick hoore, op dat nacht-gesichte niet alleen laten aenkomē ; maer woudt noch al middelen en omsichtigheyt gebruycken.
Soph. Buyten twijffel, goede Philogame, sulcx behoort in alle soodanige ghewichtige saken also betracht te werdē. Want die op soo bedriegelicke, twijffelachtige, en onsekere grondē bouwen, achte ick geensins te wesen na de weerdigheyt van het werck.
Phi. Ick hebbe nu des u meyninge ten vollen verstaen. Maer hier doet sigh open een andere vrage, te weten. Wanneer verscheyde jonge lieden een jonge deerne ten houwelick versoecken, en de vader den eenen, de dochter eenen anderē wil verkiesen, wiens verkiesinge in dien gevalle plaetse behoort te grijpen?
Soph. Hier soude al wat veel op gheseyt konnen werden; Maer vermits wy in de dweperije van de droomē een deel tijts hebben versleten, soo wil ick hier kort zijn, en segge daerom, dat de dochter ernstelick vermaent zijnde haer nae den wille hares vaders te vougen, en daer toe goede vlijt ghedaen wesende, ende dat de selve bleve vast staen op hare verkiesinge, soo ben ick van gevoelen, Dat ingevalle de vader geen genoughsame redenen en hadde om den jongelingh, daer toe de dochter genegen is, te verwerpen (wel verstaende ingevalle de dochter is gekomen tot behoorlicke jaren van bescheydenheyt) de vrijster behoort te werden toegelaten, om haer keuse te mogen genieten. Vide Cyprae. qui post varias sententias relatas ita concludit Tract. de Sponsal. cap. 7. §. 8. num. 4.
Phi. Wat noemt ghy behoorlicke jaren van bescheydenheyt?
Soph. Deselve konnen by ons, volgens d'ordonnantien van dē lande, genomen worden op twintigh jaren voor eē jonge deerne, en op vijf-en-twintigh voor een jonghman.
Phi. Maer de vader, soo hy de sake gesint is hart te drijven, sal altijt konnen seggen genoeghsame redenē te hebbeē tegens dē persoon by de dochter verkosen, en sal daer op het werck gedurighlick konnen beletten.
Soph. Verstaet my wel, goede Philogame, ick hebbe voor desen gheseyt, en segge het noch, dat alle dochters in dusdanige bekommerlicke ghevallen, te weten, daer haer wille met haer vaders ofte ouders wille strijdigh is, gansch wijsselick hebben te gaen, God ernstelick voor een goede uytkomste te bidden, dewijle het vry veel in heeft sonder bewilginge van den vader een houwelick aen te gaen. Maer dit alles nae behooren gedaen zijnde, ende de vader volherdende in syn voor-nemen, soo soudē eyntelick de saken aen den rechter moeten werden ghebracht: de welcke alsdan met goede kennisse van saken soude hebben te letten, of des vaders redenen van soodanigen gewichte zijn, dat niet de sinnelickheyt vā syn dochter, maer de zijne plaetse behoorde te grijpen. Philip. Melant. loc. commun. tit. de conjugio, Ad officium judicum pertinet, considerare an parentes probabilem causam habeant refragandi. Et id in multis Germanię vrbibus fieri asserit.
Phi. Als de sake met soo veel ommeslagh en beleyts soude moeten gaen (als ghy verhaelt) soo ducht ick dat de deerne licht haer proçes soude komen te verliesen, dewijle dat d'ervarentheyt veeltijts leert, dat jonge lieden aen ick en weet niet wat dickwils haer sinnelickheyt zijn vast makende, en over het hooft sien saken die in 't houwelick van groot bedencken zijn; daer in tegendeel ouders en vriendē (die de sake recht meynen) op vaste gronden gaen, en niet als dingen van gewichte in bedencken plegen te nemen.
Soph. Ghy hebt wel geoordeelt, lieve Philogame. want jonge liedē (seyt tot dien propooste een wijs man) nae den aert en eygenschap van de jeught, hebben in't gemeen geen ander ooghmerck in 't verkiesen vā een man ofte vrouwe als haer soete vermakelickheyt; en wenschen daerom dat de gene, diese by de hant willen nemen, zy jonck, schoon, vrolick, en vriendelick, en dat naer haren sin. Maer ouders, die het stuck wat dieper insien, die wonden wel voor haer sonen ofte dochters een partuyr hebben daer wijsheyt en besetheyt by ware, oock een goet geslacht en goede middelen, de schoonheyt en het jeughdigh groentje, daer de jonckheyt soo sterlinghs op siet, koomt by hen lieden weynigh of niet in achtinge; en daerom 't vermoeden dat de rechten hebben is altijt voor de ouders, en dat die selve het wel meenen met haer kinderen. Sulcx dat het remedie daer van ick nu gewaeght hebbe, is alleenlick gevondē tegens eenige selsame hoofden van vaders, die uyt gierigheyt, of om andere redenen de houwelickē van haer dochter niet seer geerne gevordert en sagen, en also een knoop in de biesen soecken te brengen. Nu dit zy genoegh geseyt op de gelegentheyt van een houwelick, op eē droom gegront. Laet ons
| |
| |
nu scheyden, of yet anders ter hant nemen.
Phi. Voor my, Sophronisçe, ick houde dit trou-geval voor een van de selsaemste en bysonderste, daer ick oyt van gehoort of gelesen hebbe, en my dunckt dat men het selve soo licht niet en dient te verlaten, en van de hant te slaen.
Soph. Hoe! meynt ghy dan, Philogame, dat liefde ende houwelicken door droomen veroorsaeckt soo selsaem zijn in de werelt, en dat de selve soo weynigh onder ons ghevonden werden? Wat my aengaet, ick meyne datter naeuwelicx geen liefde, en weynigh houwelicken te vinden en zijn, die niet op droomen gegront, en door droomen zijn gevoedt geweest.
Phi. Hoe dat, weerde man?
Soph. Ick heb al lange een goet gevallen gehadt in het seggē van seker oudt Philosooph, die hout, dat, schoon datter veel menschen in een plaetse zijn, dat de selve efter al te samen maer eene werelt hebbē soo lange sy luydē wacker zijn; maer slapende en droomende, dat de selve dan elck een werelt in't bysonder heeft op syn selvē. want soo langh sy luyden wacker zijn, soo sien de selve in 't gemeen de gedaenten soo die zijn en voor oogen staen; maer slapende en door droomen vervoert wesende, soo siet een yder niet ons algemeene werelt, maer siet in 't bysonder lantschappen, bergen, dalen, revieren, toorens, gehuchten, na de inbeeldingen die hem dan in syn droomē zijn voor-komende. Op gelijcke wijse dunckt my geseyt te konnen werden, dat alle menschen noch in haer geheel en niet vervoert zijnde door liefde, aensiende een jonge deerne, de selve sien als met een gemeen ooge en op een en de selve wijse, ghesamentlick oordeelende van haer gedaente sulcx, als het inder daet is, dat is, wit voor wit, bruyn voor bruyn, bleyck voor bleyck, en soo vervolgens ghelijck de saken leggen; maer de gene die door de liefde alreede in slaep zijn gewieght, en in die soete droomen verdwelmt leggen, die sien en hooren dan yder in het bysonder, dat niemant in't gemeen sien of hooren en kan, en sy vernemen een ander gesichte, een andere sprake, en een geheel ander gelaet in de gene op de welcke haer droomen en gedachten zijn spelende, als oyt yemant met wakende oogen daer in heeft konnen sien.
- Ipsi sibi somnia fingit
Phi. 'T is wisselick alsoo, weerde Sophronisçe. want hoe weynigh ick van de voorsz. soete dweperije geraeckt bē geweest, soo vinde ick efter inder daet, dat uwe reden waerachtigh is, en uwe gelijckenisse wel te passe gebracht.
Soph. Maer het is scheydens tijt, Philogame, ick wensch u goeden dagh, en gae mijns weeghs, dewijle my sekere huysselicke saken elders roepen.
Phi. Ick en wil u niet op-houdē, weerde man, om u geen oorsake te gevē, namaels mijn huys te schouwen. Vaert wel tot uwe naeste gelegentheyt.
DE vrienden aldus in stant vvesende om te scheyden, soo viel Philogamus in de gedachten, dat het tvveede deel van het voor-genomen vverck (in sigh behelsende de trou-gevallē van de oude werelt) wel haest met lesen ten eynde mocht zijn gebracht: hy daerom sigh omme-keerende na Sophroniscus, vraeghde hem hoe veel trou-gevallen datter noch everigh waren te lesen in het voorsz. tweede deel. Niet meer als een (ant woorde Sophroniscus.) Tis wel waer (seyde hy vorder) dat in het werck noch een andere geschiedenisse van den ouden tijt te vinden is, doch niet in dese plaetse, maer in het leste deel: het welck by den Schrijver alsoo is gedaen om redenen die ick (en yder die met oordeel leest) vermoedelick soude kennen uytvinden. Hoe! seyde Philogamus, isser maer een geschiedenisse over van het jegenwoordigh deel? soo gunt my doch soo veel tijts, dat ick het selve nu mede magh aflesen, ick verhope dat sulcx geen ongelegentheyt over uwe saken en sal brengen. Kan ick een vrient soo vriendelicken bede ontseggen? (antwoorde Sophroniscus.) Begint, jongelingh, en ick wil u het oire leenen. Philogamus, op het woort hem weder settende, began te lesen als volght.
|
|
Auteursrechtvrij