|
| |
| |
| |
De Reden spreeckt
VRaeght yemant wie ick ben? Ick hiet de wijse Reden,
Een breydel van de lust, een regel van de seden,
Een voester van den geest, een moeder van de deught,
En, soo ick hier verschijn, een leytster van de jeught,
Door mijn ist dat een vorst sijn wijt-ghestrecte landen
Hout onder sijn ghebiet, en onder soete banden,
Door my is dat het volck gherust daer henen gaet,
Door my dat yder huys op vaste gronden staet,
Ick stuer het roer alleen van alle groote saken,
Die sonder mijn beleyt niet aen en sijn te raken,
| |
| |
In't korte wat de mensch gaet nemen by der hant
Daer dient hem myn behulp tot noodigh onderstant,
Doch waerder yemant is ghenegen om te trouwen,
Die moet voor alle dingh myn wetten onderhouwen,
Wie oyt in dit geval mijn regels niet en acht,
Die wandelt sonder licht, en midden in der nacht.
Waer Sichem maer een reys in myn vertreck gheweken,
Als hy met heeten brant op Dina was optsteken,
Syn stadt en burgerij en ware noyt ghestoort,
En hy met syn gesin en lage niet vermoort.
Had Ammon my besocht, als hy uyt enckel weelde
Op Thamar was verhit, en om haer sat en queelde,
Ick had hem even doen van beter ract ghedient
Als Ionadab, een loos maer geen voorsichtigh vrient.
Had Potiphaers ghemael, de grootste van de lande,
Als sy tot inde ziel op haeren loseph brande,
Tot my haer oyt gekeert, en my om raet gevraeght,
Sy hadde sonder gront haer eere noyt ghewaeght.
| |
| |
Had Simri maer ghewilt op myne soete wetten,
Op myn bevelen sien, op myne woorden letten,
Had Casbi my besocht, en mynen raet gelooft,
Sy ware van haer lief en leven niet berooft.
Had Iephta maer bestaen tot myn paleys te vluchten,
Sijn dochter had een man, en hy de soete vruchten;
Maer, mits hy my verstiet, soo wert de soete maeght.
Van eenen man ghodoot, van alle man beklaeght.
Had Sampson eens esocht in my geheym te komen,
Hy ware van de doot niet haestigh wech genomen,
Hy hadde met ghemack en buyten alle pyn
Een rechter in het lant, en vader konnen syn.
Had oyt de jonge maeght, die met haer luchte sprongen
Den koningh heeft vervoert en onder haer ghedwongen,
Ghenoten myn bericht, sy ware buyten haet,
Sy ware sonder bloet, en vry in beter staet,
Maer treet aen d'ander sy, en siet de wijse maeghden
Die noyt op eygen raet haer teere leden waeghden,
| |
| |
Die sijn, door goet beleyt van mijnen wijsen raet,
Ghebleven in de tucht en buyten alle smaet.
Al die haer teere jeught nae mijnen aert ghewennen,
Die leer ick nutten tijdt en rechte stonden kennen,
En of yet dient gedaen, of noch te sijn versint,
En offer dient ghemyt, en offer dient ghemint.
Als Hester haere jeught aen my quam over-geven,
Soo isse groot gemaeckt, en wonder hoogh verheven;
Sy was een slechte maeght die op geen rijck en dacht,
En is door mijn beleyt tot aen de kroon gebracht.
Abigel, door het spoor van myn bescheyde wegen,
Die heeft een deftigh vorst voor haeren dwaes gekregen;
Het woort het deftigh woort datsy tot David sprack,
Was dat den jongen vorst in haere liefd'ontstack.
Susanna reyne blom (schoon dat de loose boeven
Door alderhande list haer edel herte proeven)
Behielt noch evenwel behielt haer eerbaer root
En wert door mijn beleyt ghetogen uyt den noot.
| |
| |
Wat dienter meer gheseyt? die mynen wegh betreden
En geven met bescheyt haer sinnen tot de reden,
Die syn in haere jeught, die syn tot aller tijt,
Van leet en ongeluck, van alle quaet bevryt.
Laet vry den swarten nyt, en quade tongen keffen,
Die sich nae reden voegt en kan geen hinder treffen,
Of schoon hy wert gevelt in eenigh hart gevecht,
Hy wort van stonden aen al weder op-gerecht.
Schoon al het slim vergif is over u verbolgen,
Die staeg ten goede poogt geen quaet en kan hem volgen
Dat voor-recht, dat geluck, dat wonder hoogh verbont
Is aen een reyne siel van ouden tijt gejont.
Voelt daerom eenigh mensch syn innigh hert bevechten
Die kom in myn vertreck, en laet hem onder-rechten;
Maer doe het met bescheyt, en eer het vinnigh quaet
De sinnen over-loopt, en vast ghewortelt staet.
In qualen van den geest, in sieckten van de leden,
Daerwijst de staege daet, daer eyft de vaste reden,
| |
| |
Als datter raet behoeft, en dat te rechter tijt,
Al eer het slim bejagh tot in het herte glyt.
Daer synder onder u van soo verdraeyde sinnen
Die sonder voor-gepeys een wichtigh stuck beginnen,
En als in volle daet het onheyl is gedaen,
Soo spreecktmen eerst om hulp de beste vrienden aen.
Dit syn, o soete jeught, dit syn verkeerde slagen,
Ghy dient te rechter tijt om raet te komen vragen;
Het is van oudts geseyt: Het licht dat voren gaet
Dat geeft oock even hier, voor al de meeste baet,
Wel aen, ick wil het volck een korten regel geven,
Bequaem voor d'eerste jeught, en al het vorder leven;
Soo wie die recht begrypt, en neerstigh onder-hout,
Het sal haer dienstigh syn oock als sy is ghetrout.
Wilt staegh u leersaem hert tot goede dingen pynen,
Het goet blyft alle tyt, de moeyte sal verdwynen;
Maer sooje vuyl bejagh tot uwen lust bedrijft,
De lust is stracx gedaen, en uwe schande blijft.
Ioncheyt, letter op, en vaert wel.
|
|
Auteursrechtvrij