Hier volgen eenige medicinale grondtregels uyt Hippocrates Aphorismen, de welcke als voor godts-sprake van outs zijn gehouden geweest.
Soo ghy, door loop van langen tijt,
Verswackt en gants verhongert zijt,
Soo leert de reden, lieve vrient,
Dat u geen spoedigh voetsel dient:
Maer leedje korts maer hongersnoot,
Soo bijt dan vaerdigh in het broot.
Uw maegh is best om metter spoet,
En niet met traegheyt zijn gevoet.
Leert hier den aert van alle kost:
Wat haest verteert, wordt haest gelost.
Een die, sijn jonge dagen lanck,
Is hart in sijnen kamer-ganck,
Die wordt ontrent den ouden dagh
Vry weecker als hy voortijts plagh;
En ghy, die jonck hartlijvigh waert,
Krijgt out gewis een sachten aert.
Ghy die een onreyn lichaem voet,
Weet, dat het u maer hinder doet.
Vraeght iemant, wat'er voor een man
Den honger best verdragen kan?
Vooreerst, die na sijn eynde gaet,
| |
Maer dan noch is in goeden staet;
Daer na een die niet meer en wast,
En schaet'et niet, schoon dat hy vast.
Maer iemant in sijn jeughdigh bloet,
Lijt hinder als hy vasten moet;
Doch kinders van een blijden geest
Die schaet'et vasten aldermeest.
Wanneer de slaep een mensch vermoeyt,
Dan schijnt'et dat de sieckte groeyt,
Maer soo de lust hem wel bekoomt,
Soo dient geen vorder leet geschroomt;
Met dranck verquickt veel eer het bloet,
Als het door vaste spijse doet.
Slaept ghy, of waeckt ghy boven maet,
De kunst die schat het beyde quaet.
Een out mensch tot verdriet gewent,
Die leet en sweet en moeyten kent,
Draegt vry al beter sijnen last,
Als doet een jonck en weeligh gast.
Ons tijt is kort, de kunste langh,
En kans neemt vaerdigh haren gangh;
Oock heeft het proeven sijn gevaer,
Al leeft'er iemant hondert jaer;
En schoon men iet met oordeel doet,
Noch vint men dickmael tegenspoet;
Dies moet niet slechts de medecijn
In all's geset en wacker zijn;
Maer oock de kranck' en sijnen vrient,
En wie hem in de sieckte dient,
Heeft staegh te letten op het stuck,
Of hem genaeckt groot ongeluck;
Dan noch al wat van buyten koomt
Is hier oock nut te zijn geschroomt.
Gesellen, als het wesen moet,
Dat ghy verswackte leden voet,
Of ledigh maeckt een vollen darm,
Of maeckt verkoude leden warm,
Of iemant na den eysch verkoelt,
Wanneer hy sich te brandigh voelt;
Ghy, doet uw dingen niet te ras,
Want dat noyt iemant goet en was:
Maer wat men met gemoede doet
Dat hout men voor den besten voet.
Een koorts ontsteken in den Herfst,
Maeckt dickmael dat een mensche sterft,
Maer sieckten in de Lentetijt,
Die wort men vry al lichter quijt.
Te luttel of te veel gevoet,
En dede noyt het lichaem goet
In alle sieckte, kort of langh,
Is best een sachte kamer-gangh.
Die spijse geeft een siecken vrient.
Die maer gesonde lieden dient,
Doet hinder aen den siecken man
Daer hy een kloecken baten kan.
Als aen een vrou die swanger gaet,
De borst in haest ter neder slaet,
Hout vast dat, om dit ongeval,
De vrucht haer niet belachen sal.
Die 's nachts veel nats te losen plagh,
Heeft weynigh afgangh op den dagh.
Noyt prees ick al te vetten bruyt,
Vermits het vet de moeder sluyt;
U dient een schraelder, lieve vrient
Wilt ghy van kinders zijn gedient.
Die van een soontje swanger gaet,
Heeft veel een schoon en bly gelaet;
Maer gaetse van een meysjen swaer,
Soo is haer wesen niet te klaer.
Veel te vreten, langh te vasten,
Is noyt goet voor jonge gasten;
Wilje sijn in goeden staet,
Hout in beyd' de middel-maet.
Als iemant eerst heeft bloedt gespout,
Soo hy dat namaels wederhout,
En dat'er daer na etter koomt,
Soo wort'er eenigh quaet geschroomt;
Ontrent het deel daer yemant sweet,
Daer spreeckt de kunst: hier is'et leet.
Een stage koorts ten derden dagh,
Niet sachter als'er voormaels plagh,
Sal naderhant niet stille staen,
Maer vry al harder wegen gaen;
Maer slijtse met dien eygen tijt,
Soo is'et quaet sijn angel quijt.
Dit is van outs een wijs besluyt:
Tot selle sieckten vinnigh kruyt.
|
|
Auteursrechtvrij