|
| |
| |
| |
Lof van Sorgh-vliet.
Dat'er was, en is noch heden,
En hier namaels wesen sal.
O, vermaerde menschen-kind'ren!
Hoe draeft ghy hier soo verwoet,
Om u selven te verhind'ren
Van het eenigh eeuwigh goet!
Waer toe dient dit noestigh woelen?
Wat is doch uw oogemerck?
't Raeckt geen wit, en mist de doelen;
En 't is al verloren werck.
Prinssen, die daer, hoogh verheven,
Wat kan u de staet-sucht geven,
Anders als gestaêgh verdriet?
't Veel en brenght u geen genoegen;
Trachtend' al na meer en meer;
Hooghmoet doet uw herten wroegen,
Tot ghy selfs eens stort ter neêr.
Vorsten, die het al doet beven,
Hoe ghy hier geduchter leeft,
Des t'onveylder is uw leven,
En ghy selfs meer vreest en beeft.
Wat betrout ghy op trauwanten,
Die ronts-om uw leger staen?
Sorgh en schrick, aen alle kanten,
Doen u steets den oorlogh aen.
Mannen, die het lant en steden,
Door uw hoogh gesagh, bestiert;
't Zijn de grootste ydelheden,
Die de meeste glans verciert.
's Morgens, na een weynigh slapen,
Klopt'er yemant, ghy moet voor;
Wie het is, 't zijn al uw schapen,
Die ghy neygen moet het oor.
's Middaghs, als ghy, om te eeten,
Nu van 't jock wat schijnt verlost,
Nauw'lijcx aen den dis geseten,
Krijght ghy weêrom post op post.
's Avondts, als ghy soeckt te rusten,
Door uw sorgen afgeslooft,
Dan zijt ghy noch vol onlusten,
Die u spelen door het hooft.
Heeft'er yemant wat gesproken,
Dat u raeckten op het zeer,
Staet-sucht seght: dat dient gewroken,
Anders achtmen u niet meer.
Is'er ergens eenigh voordeel,
Daer gaet uw gepeyns op aen,
Daer op scherpt ghy dan uw oordeel,
Tot dat ghy weer op moet staen.
Yd'le menschen! arme slaven,
Tot het woelen soo belust!
Verr' verseylt van reê en haven,
Daer de ziel op ancker rust.
Soo de drift van uw gedachten,
U maer soo veel kalmte geeft,
Neemt dit weerde boeck in achten;
Leert, hoe datm' op Sorgh-vliet leeft.
| |
| |
Siet, wat CATS u komt aenbieden,
Hoogh, maer noyt genoegh ge-eert,
Die u, hoe men sorgh moet vlieden,
Door sijn pen en voorbeelt leert.
Hy, die onlancx d'hooghste zuylen
Steunde van het vaderlant,
Gingh het al voor Sorgh-vliet ruylen,
Om te rusten hier in 't zant.
Leert soo uyt de werelt scheyden,
Als ghy hebt voldaen uw plicht;
Leert uw ziel tot God bereyden,
En uw doot-kist self oock sticht.
Leert in tijts uw staet-sucht toomen,
Eer ghy selfs wert voor-gekomen,
En uw kussen licht krijght t'huys.
'Daert uw onbedaerde sinnen,
Door uw meer als rijp vernuft,
Eer ghy niet weet wat beginnen,
Als het breyn heel is versuft.
Soo ghy, door de vloet en buyen,
Zijt gedreven om de Noort,
Went uw schip weêr na het Zuyen,
Daer de sorgh waeckt voor de poort.
Hier, hier is de rechte reede,
Daer ghy 't ancker werpen moet;
Hier is rust en soete vreede
Voor een afgeslooft gemoet.
Soo uw hert, door sorgh verslonden,
Soeckt een goede meesters raet;
Hier zijn kruyden voor uw wonden;
Hier is heylsaem Mithridaet.
O! wat is hier menigh banckje,
Daer wie oyt geseten heeft,
Vrolijck uyt riep: ‘Heer, ick danckje,
Dat ghy dese rust my geeft!’
O! wat zijn hier stille wegen,
Voelt een innerlijck bewegen,
En tot God getrocken wert!
't Zy in 't hout, op duyn, of velden,
Slaet ghy op 't gewas uw oogh;
Siet het al sijn Schepper melden;
Alles steeckt het hooft om hoogh.
Vint ghy onder 't dicht gewemel
Van den elsch een bloemtje staen,
't Wast te steylder na den Hemel,
En wijst u sijn yver aen.
Wilt ghy wijs zijn, grijse luyden,
Komt, begeeft u op het lant;
Leert hier van de stomme kruyden,
Daer is wijsheyt in geplant.
't Kleynste wietsel aen de beken
Heeft sijn sonderlinge kracht,
En sal wonderen uytspreken
Van Gods onbegrepen macht.
Hier is oeffeningh voor zeden,
Hier is voetsel voor 't verstant,
Hier is stoffe voor de reden,
Midden in het gulle zant.
d'Alderwijste zy getuygen,
Die 'er oyt op aerden was,
Hy, die wijsheyt wist te suygen
Uyt het ongeachtste gras.
Wel geluckig, die sijn acker
Met de ploegh en egge keert,
En van binnen even wacker,
Uyt sijn hert de sorgen weert.
Wegh dan, werelts ydelheden!
Sorgh-vliet is de rechte school,
Daer ick wil mijn tijt besteden,
En veel liever eensaem dool.
Als ick hier alleen magh wesen,
Ben ick alderminst alleen,
Om dat wonderboeck te lesen
Van Gods schepsels, een voor een.
Hoe gesegent is de mensche,
Die sijn selven soo besit!
Die in stilte leeft na wensche,
En Gods wil hout voor sijn wit.
Die toont, dat hy is geboren,
En gelooft te zijn verkoren
Tot een onverderflijck lot.
Die God bidt met reyne handen,
't Avonts spaed' en 's morgens vroegh,
Die niet hout als sond' voor schanden
En sijn erfdeel voor genoegh.
Die geen baet soeckt onrechtveerdigh,
Noyt op woecker neemt of geeft,
Aen den armen altijts veerdigh
Meê te deelen wat hy heeft.
Die niet gulsigh is noch gierigh,
By een vrient of voor een gast;
In 't beroep niet al te vierigh,
Maer wel op den handel past.
Die sijn tochten toomt en kluystert,
En sijn lusten staêgh in-bint,
Die na roem noch smaet en luystert,
Maer sich selven overwint.
Die bereyt is om te sterven,
Om de doot noyt wenscht, noch vrees
Die, om d'eeuwigheyt te erven,
Werckt geduerigh in den geest.
Die de werelt heeft verlaten,
En van nu af boven sweeft;
Hoe geluckigh uyttermaten
Is den mensch, die hier soo leeft!
Dit heeft Sorgh-vliet my doen leeren
En die Sorgh-vliet heeft gesticht,
Daerom sal mijn ziel hem eeren,
Wijl ick schep dit Hemels licht.
Als ick denck om Chelsy's Hoven,
Aen den rijcken Teems geplant,
Hoe soud' ick u gunst niet loven,
Weerden heer, geducht gesant?
Die my, door de Noortsche golven,
Gints en weder hebt geleyt,
Hebt beschut door uw beleyt.
Ach! hoe soet is my 't herdencken!
Trots al onlust en gekijf:
Trots al dat my socht te krencken,
Onder 't sware staets-bedrijf.
't Quade heeft den tijt gesleten,
En de leugentael ontbloot,
| |
| |
't Goede kan ick niet vergeten,
Dat ick kreegh uyt uwen schoot.
'k Weet, hoe dat ghy duysent werven
Na dit Sorgh-vliet hebt gehaeckt,
Om uw doot-kist, voor het sterven,
Door uw pen te sien volmaeckt.
God, verhoorend' 't vierigh smeken,
Heeft u van dat pack bevrijt;
En gaf dat, na dertigh weken,
Ghy hier uw selfs eygen zijt,
Hier bestaet ghy t' overpeynsen
Al het noestigh stee-bedrijf;
En bekent nu, sonder veynsen,
Dat het al niet heeft om 't lijf.
Liever soeckt ghy 't boomtjens-tellen,
Nemend' op uw eygen werck;
En doet door uw vonnis vellen
Menigh wraggel-eyck en berck.
's Winters gaet ghy selver snoeyen,
Met het bijltjen in de vuyst,
Of het uytschot vaeck uyt-roeyen,
Dat wel elders dient gehuyst.
Saligh! die uw eygen boomen
Soo bestraft, beheert, besnoeyt;
En van binnen, sonder schromen,
Uyt uw boesem 't onkruyt roeyt!
Noyt doorkruyst ghy 't velt of dreven,
Of ghy hebt daer yets gemerckt,
Dat u nut of troost kan geven,
En u innerlijck versterckt.
Noyt gaet ghy soo sorghloos dwalen,
Of krijght yetwes in 't gesicht,
Om uw Sorgh-vliet af te malen,
Door een honigh-soet gedicht.
Even als het neerstigh bietje
Vlieght door bloem en keuken-hof,
Hommelend' een vrolijck lietje,
Tot het vint sijn honigh-stof.
Daer me'e keert het na sijn dackje,
Met het kleyn, maer soet gewin,
En ontladen van sijn packje
Draeft al weder uyt en in.
't Bietjen heeft u dit doen mercken,
Altijts wat te brengen meê
Daerom letj' op al sijn wercken,
En versmaet oock niet sijn mee.
Is 't dan wonder, dat uw dichten
Vloeyen, als den honingh doet?
Laet vry Y en Amstel swichten,
Ghy menght ons het nut en soet.
Maer waer was ick daer vervlogen,
Met het bietjen buyten West?
't Swermen had my schier bedrogen,
'k Dael weêrom na uw gewest.
Hier vind' ick u met een boeckje,
Onder 't klater-loof-geruys;
Of met Kempis in een hoeckje,
Overdenckend' Christi-kruys.
‘Wat kan my de werelt deeren,
Roept ghy, als ick dit versta?
Laet vry 't onderst' opwaerts keeren,
Als ick 't Lam mach volgen na.’
's Morgens gaet ghy na de linde;
‘Ach! hoe soet is 't! seght ghy, hier,
Dat ick my soo wel hier vinde,
Brandend' door een innigh vier!’
Fluyt'er dan een nachtegaeltje
Met het kriecken van den dagh,
't Leert u door sijn schater-taeltje,
God te prijsen wat men magh.
Dan begint ghy God te singen,
Die het velt soo rijck bekleet:
En aen dese schrale klingen
Soo veel cierlijck loof besteet.
Hier uyt gaet ghy dan beseffen,
Hoe veel meer het Hemel-rijck
Sal in schoonheyt overtreffen
Al, wat hier wast uyt het slijck!
Heeft God soo veel kostlijckheden,
Voor ons lichaem, hier verstreckt;
Wat sal hy dan niet besteden,
Als de ziel sal zijn verweckt!
Daelt ghy na de rosen-kant,
Die sich spieg'len in de vyver,
En bedriegen oogh en hant.
‘Soo is 't, denckt ghy, met de menschen,
Meest genegen tot den schijn;
Die daer leven meer van wenschen,
Als van 't geen sy machtigh zijn.’
Gaende langhs het bloeme-streeckje,
Daer het water kunstigh speelt,
Komt ghy eyntlijck aen het beeckje,
Dat al ruysselende queelt.
't Vlietigh beeckje doet u peynsen,
Datm' in 't goet niet stil magh staen,
Datmen noyt te rugh moet deynsen,
Maer tot beter voorwaerts gaen.
'k Voel mijn swacke wiecken swichten,
'k Voel de vlucht is over 't hooghst',
Weerde Cats, wilt my verlichten;
't Is uw eygen werck en ooghst.
Hoe soud' ick het al uytleggen,
Dat het sin-rijck Sorgh-vliet teelt!
Yder plantjen heeft sijn seggen,
Yder bloemtj' een sinne-beelt.
'k Bid verlof, vermaerde Stichter
Van dit aertsche zielen-hof,
Dat ick, al t'onweerde dichter,
Heb verkleynt uw weerd' en lof.
Doch wie is'er oyt gevonden,
Soo uytnemende bespraeckt,
Die uw deughden sou volkonden,
Of in 't minst uw weerde naeckt?
Hoe soud' dit u oock behagen,
Die de needrigheyt bemint,
En verwaentheyts yd'le vlagen
Minder acht als enckel wint?
'k Sal mijn woorden dan besluyten,
Met een dienstelijck versoeck,
Dat 't verlangen my doet uyten,
Na uw langh verlanghde boeck:
Siet, uw hoogh-geklomme jaren,
Maken 't levens-draetje kort;
| |
| |
Siet, hoe Eurus Sorgh-vliet's blaren
Weer en weer ter nederstort.
Spaert de doot noch mens noch boomen,
Ah! hoe ras sal 't zijn gedaen,
Als die uur sal zijn gekomen,
Ghy met Sorgh-vliet sult vergaen.
Wilt ons dan een asbeelt geven
Dat van eeuw tot eeuw mach leven,
Tot de werelt valt in stof:
Dat uw Sorgh-vliet magh doen bloeyen,
In onsterffelijcke jeught,
En uw dreven dicht begroeyen,
Tot een schole van de deught.
Dat heel Nederlant mach loven,
En al waer men boecken prent,
Dat uw zeden-rijcke hoven,
Duuren tot des werelts end.
|
|
Auteursrechtvrij