[t'Samen-sprake van Philogamus en Sophroniscus (vervolg)]
Ick achte, waerde Philogame, dat ghy, dit trougeval gelesen hebbende, sult oordeelen het selve uyt de Italiaensche schrijvers ontleent, ofte immers na-gevolght te wesen: 't welck ick met al en wil ontkennen. Maer dat eenige het selve als onwaerschijnelick willen verwerpen, en kan ick met onwedersproken laten: en segge tot dien eynde, dat oock onse landen en tijden gelijck en misschien oock krachtiger en gevoelicker exempelen van die gelegentheyt konnen uyt brengen, als wel is het gene wy hier verhaelt hebben, daer van ick U.L. in 't korte een staeltjen wil voorstellen, misschien of uwe penne eens lust mocht krijgen daer op breeder te gaen weyen.
't Is dan sulcx, dat onlancx als de goede God oock ons Hollant, gelijck ghy weet, in veel gewesten met de besmettelicke sieckte swaerlick was besoeckende, onder anderen seker dorp in Zuyt-Hollant (soo men my heeft doen verstaen) van de selve is ontsteken geworden: en in het selve seker huys-gesin, bestaende uyt twee onlanghs getroude jonge lieden en eenige dienst-boden. Invoegen dat in weynigh dagen alle de selve dienst-boden haestelick van de voorsz. sieckte zijn wegh-geruckt; soo dat'er niemant over en bleef als alleenlick het voorsz. jongh-paer volcx; zijnde onder dies de vrouwe selfs met de eygen quale swaerlick behebt. De man, siende dat het in sijn huys en door het geheele dorp soo heet van den rooster gingh, vont goet de krancke vrouwe te laten onder het beleyt van een schrobster, en hem te begeven op seecker buyten huys, een goet stuck weeghs van daer. Seker jongelingh, in het selve dorp wonende, die de voorsz. jonge vrouwe, uyt sonderlinge genegentheyt, onder anderen mede, doch te vergeefs, ten houwelick hadde versocht, verstaen hebbende hoe dat het met het voorsz. jongh vrou-mensch was gelegen, liet hem dickmael daer ontrent vinden, om te weten wat van de selve soude geworden: en op een tijt, ontrent den avont, vindende de deure van 't voorsz. huys open, en hoorende seer deerlick kermen, en in soo fellen brant om drincken roepen, sonder dat haer iemant antwoorde ofte geriesde, nam de vrymoedigheyt binnen te treden, en niemant by der hant vindende, gingh tot in de kamer, daer de selve sieck was leggende en daer mede niemant siende, oock geen gelegentheyt wetende, om haer aen drincken te helpen, vraeghde aen de selve, ofse niet goet en sonde konnen vinden, nademael sy van yeder scheen verlaten te wesen, dat hyse brengen soude ter plaetse daerse beter gedient, en van alles geriest soude worden? Het welck by haer, na een heusche weygeringe, toe-gestaen zijnde, is deselve by den jonghlingh op-genomen, en met sijnen mantel ofte iet anders gedeckt, soo hy
best konde, van daer in sijn eygen woninge, met behulp van sijnen dienaer, gedragen, daer hy de selve soo wel en geluckelick dede onthalen, datse niet lange daer na, tot hare volle gesontheyt wiert gebracht. De schrobster, die hier of daer in de gebuerte haer met praten of iet anders hadde vergeten, eyndelick weder gekeert, en de krancke vrouwe nergens in huys vindende, oordeelde dat de selve, uyt lichthoofdigheyt, veroorsaeckt door het geweldigh vier, uyt den huyse geloopen, en ergens verdroncken ofte andersins verongeluckt moeste wesen, en liet daerom verluyden datse was overleden; en doende een dootkiste aldaer brengen, liet de selve, met steen of eenige andere stoffe gevult wesende, ter aerden dragen sonder lijck-gevolgh, als men in soodanigen sieckte wel gewoon is te doen. De voorsz. vrouwe gesont zijnde geworden, vant hem de jongelingh met menigerley bekommerlijcke gedachten omtrent dit werck; haer te behouden oordeelde hy van swaer bedencken en van sorgelijcke uyt-komste te wesen, en haer wederom haren man toe te laten komen, en konde hy van sijn gemoet niet verwerven. Maer siet, dit werck aldus staende, en hy met dese gedachten op het uyterste swanger wesende, quam'er juyst in het dorp een onverwachte tijdinge, die hem van alle bekommeringe verloste; want hem wiert sekerlick gebootschapt, dat de man van de voorsz. jonge vrouw van de haestige sieckte niet alleenlick geraeckt, maer dien voorleden nacht overleden was. Waer door de voorsz. jonge vrouwe, in haer vryheyt gestelt zijnde, en los wesende van de wet van dien man; al-vorens aen den overleden den behoorlijcken treur-tijt en trouwe gegeven hebbende; liet haer bewegen (soo uyt sake van de voorsz. toegenegentheyt, als tot bewijs van rechte danckbaerheyt) om eygen te worden aen de gene, die haer meer als haer eygen man hadde bemint, ten tijde hy aen de selve niet met allen eygens en hadde. Siet daer kortelijck een hedendaeghsche geschiedenisse, de welcke, indiense in haer volle leden met een soete penne,
naer eysch van saken, ware verhandelt, mijns oordeels, niet en soude hebben te wijcken de bedenckelijckste gevallen van de vorige eeuwen. Vaert wel, lieve Philogame, en hout my voor die ick ben,
UEd. gansch toegenegen
SOPHRONISCUS.
Auteursrechtvrij