[t'Samensprake van Philogamus en Sophroniscus (vervolg)]
Soph. Wat dunckt u, Philogame, is het niet een vreemde beweginge van een jonge deerne, een vryer af te seggen ten tijde hy in volle eer en goet fit, en den selven aen te nemen als hy beroyt, kael, en een yders spot is geworden?
Phil. Maer, lieve man, is het u onbekent dat'er oock een soorte van houwelick is dat uyt deerenis, uyt medelijden, uyt enckel medoogentheyt geschiet? en dat is meest te vinden ontrent de beste en buygsaemste zielen. My dunckt gehoort te hebben, dat ten tijde de stadt van Oostende by den Cardinael Albertus moedelick bevochten en by de Vereenigde landen kloeckelijck bescheimt wert, en dat de hooge schoole van den oorlogh van geheel Europa aldaer geplaetst was, dat seecker treffelick en my wel bekent Edelman, met grooten ernst, ten houwelick hadde versoght een schoone en geestige Hollantsche Jonck-vrouwe, sonder die tot sijn voornemen te konnen bewegen. 't Geviel dat de voorsz. Edelman, gedurende de gemelde belegeringe, in de voorsz. stadt sijnen dienst waernemende, het een ooge werde uyt-geschoten, en, alsoo gestelt zijnde, wederom in Hollandt quam te keeren, stellende nu gansch en al buyten hoope van oyt te mogen genieten (dus mismaeckt zijnde) een die hy, fris en gesont zijnde, niet en hadde konnen bekomen. Hy lijckewel gingh de selve begroeten in die gestalte, haer seggende onder andere, dat hy nu stondt in volle wan-hope van haer te behagen in die sijne verdrietige gelegentheyt, daer hy haer mishaeght hadde gehadt. Wat gebeurter? De saecke viel geheel anders uyt als hy sich hadde in-gebeelt. Want de voornoemde Jonck vrouwe, haer een weynigh bedacht hebbende, viel uyt in dese ofte diergelijcke woorden, soo my van geloof-waerdige lieden is verhaelt.
Hebt ghy my lief gehadt en dickmael aengebeden,
Ten tijd' uw wacker oogh en wel-gemackte leden
Bekoorden menigh hert, en datje waert bemindt
Alwaer men soete jeught en schoone maeghden vindt;
Ghy sult op heden zijn mijn lief en uyt-verkoren,
Schoon datj' uw rechter oogh ten vollen hebt verloren.
De wonde dieje draeght is my een waerdigh pant,
Ghy lietse t'uwer eer, en voor het vaderlant.
Soph. Plutarchus heeft, mijns oordeels, wel geseyt, dat de liefde 't klim gelijck is, om dat het selve kruyt, waer sich maer een hoogje, een diepje, een oneffentje vertoont, stracx sich weet vast te maken. Die gesint is te lieven, weet alle dingen tot sijn voordeel te trecken, en hem toe te eygenen. Dese Jonck-vrou geest haer geheel lichaem aen den Edelman, om dat hy sijn een ooge aen 't vaderlant hadde gegeven; ofte, om beter te seggen, hy wint haer herte in 't bysonder, om dat hy sijn ooge verloren hadde voor 't gemeen; maer my dunckt dat een Zeeusche vrijster wel soo veel reden hadde een Jongelingh (die sy en haer ouders te voren scherpelick en schamperlick hadden af-geseyt) aen te nemen, vermidts hy niet sijn ooge voor het gemeen, maer bynaest sijn leven voor haer ofte om harent wille verloren hadde. En dewijle ick dat geval hier oock onder de papieren van mijn jonckheyt beschreven vinde, soo voeght dat al mede by dese gelegentheyt van geschiedenissen; misschien wat nieuwe aenmerckinge daer uyt rijsen sal.
Phil. Wel aen, ick begin wederom te lesen, Sophronisce, en houde als noch op het bedencken, dat de vorige geschiedenisse in my heest verweckt, tot beter gelegentheyt.