Alle de werken. Deel 1
(1862)–Jacob Cats– Auteursrechtvrij
[pagina t.o. 113]
| |
KINDER-SPEL
| |
[pagina 113]
| |
Kinder-spel geduyt tot sinne-beelden, ende leere der zeden.Als ghy aensiet dit Kinder-spel,
Ghy lachter om, en doet seer wel;
Maer, lieve vrient, en merckje niet,
Dat ghy u selfs hier med' in siet?
En datje, buyten u gedacht,
Uw eyghen dwaesheyt med' belacht?
Al schijntet spel, het is een beelt
Van al datm' in de werelt speelt;
Al 's menschen woelen en gerel
Is jock, is geck, is kinder-spel.
Niet een hier opter aerd' en leeft,
Die niet sijn kintsche grepen heeft:
Wie kenter doch soo wysen man,
Die niet gekoot heeft nu off dan?
Nu laet uw' ooghen omme gaen,
Uw kinder-spel sal oock hier staen;
En om te grijpen recht den sin,
Wel aen, ick wil u leyden in:
't Kint dat daer op een stockjen sit,
Hout, soo het meynt, 't peert by 't gebit.
Veel meynen, door haer hooghen moet,
Sy rijden, en gaen maer te voet.
Den jongen, die daer bobbels blaest,
Let eens, hoe seer hy staet verbaest
Om dat sijn spel koomt tot een val,
Alst wesen soud' op 't best van al.
Den bobbel, als die meest opswelt
Berst dan, en valt als quijl op 't velt:
Die haestlijck klimt tot grooten staet,
Op 't hooghst' hy dickwils t' onder gaet.
Die daer hun voeten steken op,
En staen op d' aerde metten kop,
Zijn wy, die, van ons sin berooft,
In d' aerde wroeten met het hooft;
En geven aen het hooghste goet
Schier niet, als 't hol van onsen voet.
Het Koten-spel seyt oock al wat,
Indien-men 't naer behooren vat.
De koot aen niemant vreucht en geeft,
Soo lange tijt den osse leeft;
Maer als den os sijn leven laet,
Dan wert de koot' een spel op straet.
Een karich mensch bewaert sijn goet,
Soo dat het niemant goet en doet,
't Leyt als begraven in sijn schoot,
Maer 't gaeter anders naer sijn doot;
Want dat den spaerder groef in d' eert,
Dat wort dan ruyterlijck verteert.
De kinders die op stilten gaen,
Dees zijn de menschen vol van waen,
Die geerne toonden hooger schijn
Als sy wel inder waerheyt zijn.
Den huysraet van dit poppe-goet,
Verheught der meyskens sacht gemoet,
Al is het best maer loot off eerd',
Sy achten 't al van grooter weerd';
| |
[pagina 114]
| |
Smaeckt u een duyf als een patrijs,
Eet ghy de grut soo lief als rijs,
Streckt u een eent voor een capoen,
Wat hebdy met veel goets te doen?
Al ist geringh', 't gunt datmen heeft,
Die sich vernoeght in vreuchde leeft.
Als 't knechjen met den knicker schiet,
Die liep, die blijft; die stont, die vliet;
Als eenigh prince, lant, off stadt,
Sijn tijt van wel-stant heeft gehadt,
Een ander koomter stooten aen,
En siet! dan ister me gedaen.
Dat stont, verdwijnt uyt ons gesicht,
En wert als uyt het spel gelicht:
Aldus gaet alle dinck int ront:
Het rijst, dat lagh; het valt, dat stont.
Let op de vliegher van papier,
Geresen tot den hemel schier,
Die, soo den jonghen lost de koordt,
Noch gaet geduerigh voort en voort.
Een die met eer-sucht is besmet,
Hoe hoogh dat hy oock wert geset,
Hy wil noch altijt verder gaen,
Sijn hert wert noyt genoegh gedaen;
Het windrich hooft klimt, draeyt, en went,
Tot dat'et, 'k weet niet waer, belent.
Den top draeyt omme knap en vlugh,
Soo langh' de sweep kleeft aen zijn rugh,
Maer nauw' en laet den geessel off,
Hy leyt, gelijck een block, int stoff:
Wy hebben God als by den voet,
Soo langh' wy zijn in tegen-spoet,
Maer als de roed' is van den eers,
Dan hout de Duyvel weer de keers.
Al is de musch los van den bant,
Sy keert weer nae de jongens hant,
En dit al om een weynigh aes:
Veel menschen zijn soo dom en dwaes,
Dats', om een schotel moes off kruyt,
Haer vryheyt geven als ten buyt.
Het koordespringen leert den vont,
Om wel te vatten tijt en stont:
Soo ghy kont springen op de maet,
Niet al te vroegh, niet al te laet,
Niet al te traegh, niet al te snel,
Soo sijdy meester van het spel.
Het kint dat mettet hoepken speelt,
Vertoont als van den tijt een beelt:
Den hoep loopt om, door nat en droogh,
Dat onder was, dat rijst om hoogh,
Dat boven was, valt weêr beneên,
Soo gaen de snelle jaren heen.
Wanneer de Winter is gheënt,
Dan koomt ons aen de soete Lent,
Den Somer volght, en dan den Herft,
Tot dat den mensch ten lesten sterft.
Maer off den hoep schijnt wel te gaen,
Den jonghen hout niet op van slaen.
Hoe wèl den tijt ons heeft geset,
Noch wil-men op een ander bedt.
Wanneer ghy siet de jeught, die daer,
Den eenen voor, den andren naer,
By beurten op de bane glijt,
Dat is te seggen: elck zijn tijt:
Den eenen koomt, den and'ren gaet,
Den eenen valt, den and'ren staet,
Den eenen daelt, den and'ren klimt:
Als dees verbetert, dien verslimt.
Den jongen, die daer spelen gaet,
En hout een musken by een draet,
Wanneer de musch te hooghe schiet,
Roept over-luyt: bey, hoogher niet!
En schoon de musch haer stelt ter weer,
Hy rucktse met den draet ter neêr:
Wat wil men vliegen verr' en hoogh,
't Is dwaes en ydel ons gepoogh,
Al staet ons open zee en velt,
Een yder is sijn pael gestelt;
En als ons lijntjen is ten end,
Dan ist om niet al watmen rent.
Nu 't is genoegh, dies ick besluyt;
Treckt, leser, selfs wat goets hier uyt,
Soo sal niet al verloren gaen
Den tijt, die ghy hier hebt gestaen;
Dan 't dunckt misschien u al te slecht,
Door kinders te zijn onder-recht;
Neen, neemt geen dingen soo verkeert,
Uyt zotheyt men wel wijsheyt leert.
De Kinder-spelen zijn wel eer,
By wyse liên gebruyekt tot leer;
En Christus selfs, heeft die niet wel,
In ernst gebruyckt het Kinder-spel?
Dan, opdat ick u niet belet,
Gaet uwes weeghs, en draeght wat met;
Acht niet te kints het Kinder-spel,
Maer denckt wat hoogher, en - vaert wel!
|
|