Zedighe sinne-belden ghetrocken uyt den on-gheschreven boeck van den aerdt der schepselen

[p. 257]

84. Sinne-beldt.

Het waeter dat men stil laet staen,
Verrot, en brenght fenijn ons aen.

DE Elementen zijn ons al te mael soo noodigh,
Dat alleen het gebrek van een dat waer ons doodigh

Waer uyt dat wy bestaen gemengelt op de maet,

Dat 't een het ander niet in kracht te boven-gaet,

Wy komen 't een niet meer, als 't ander geheel derven,
Oft wy zijn daedtelijck in noodt van soo te sterven.

Zy strijden tegen een, noyt zijn zy heel gerust,

In welcke werringe al hun verduren rust.

Nemt proef in 't waeter, dat ick hier heb voor-genomen;
Om uyt haer stille-staen, ons leeringh te bekomen.

Siet hoe dat ledigh nat dat geene werckingh heeft,

Bederft heel in sich self, verrot, en stanck ons geeft.

[p. 258]

 

Wat wilt dit Sinne-beldt ons zedighs hier vermaenen?

 

Als dat wy hier geleert, den wegh niet souden baenen

 

Tot gierigheydt als ons tot grooten over-vloedt,

 

Godts miltheydt zegen geeft tot rijckdom in het goedt:

 

Dat uwe schatten dan, niet ledigh op-gesloten

 

In cassen, oft gepot, eer gy die hebt genoten,

 

Oft oyt genieten sult; daer zy nu stille-staen,

 

Verrotten, en met stanck tot achter-deel vergaen.

 

Wat groeyt dan in 't verrot en stanck van vuyle poelen?

 

Als dat daer vuyl gewormt venijnigh in blijft woelen,

 

Daer moyt den eygenaer jet baetighs van geniet:

 

Maer wel dat sijne sorgh betaelt wordt met verdriet.

Vermeerderingh op 't selve.

DEn gierigen ende begheerelijcken mensch en sal noyt segghen 't is genoch oock hoe veel hy verkrijght, hy slecht de platte mussen, hoe dat gy meer in hunnen beck steckt, hoe dat sy noch meerder gaepen: soo dat den Poët van den aerdt der gierigaerts wel seght: Quo plus sunt pota, plus sitiuntur aqua: dat is: Het waeter van ons gelt en goedt; Noyt heel aen onsen dorst vol-doet: Niet sonder reden verghelijckt den Poët de rijckdommen aen het waeter, om dat zy den selven aerdt in-volghen, want gelijck het waeter altijdt moet wercken oft vloeyen en noyt stil-staen, wilt ghy niet dat het verrot en bederft ende niet een on-ghetal van venijnigh gedierte voort-brenght; alsoo oock de rijck-dommen, wilt die niet op-sluyten noch ledigh laeten, maer laetse voorts-vloeyen tot de behoeftighe, oft dat zy gebruyckt worden tot het gemeyn goedt, aen-ghesien zy gemeyn zijn uyt hunnen aerdt, van Godt, u in handen gestelt, dat gy niet meer recht toe en hebt, als den minsten van heel de werelt, dan alleen om daer mede uwen noodt te vol-doen, en u zaeligheydt te

[p. 259]

wercken; want anders zijn zy u gheleent tot u verdoemenisse. soo gyse laet verrotten: gelijck ons betuyght den H. Jacobus: ^(a) Divitia vestra putrefacta sunt: V-lieden rijckdommen zijn verrot, en siet eens wat venijnige monsters uyt den poel van dit verrot water voort-komen: Ick laet staen, dat hy door sijne middelen den toe-gangh heeft tot alle boosheyt daer de bedorve natuer ons toe aen-lockt, waer uyt de serpenten van hoogh-veerdigheydt, de slanghen van bedrieghelijckheydt, de rotte wormen van geyligheydt, en voorts van al dat quaet is, groeyen en voort-komen, maer boven allen dat; dat hy altijdt in sijn gheluck van den over-vloedt moet on-geluckigh en arm blijven. Laet hem veel hebben en soo veel als hy wenscht, ick en segh niet al, aen-ghesien den gierighen-rijcken noyt versaedt en is; isser noch jet dat hem on-breckt, dat hy niet en heeft? soo acht hy sich on-gheluckigh en arm. Nemt het exempel aen Aman, die naer dat hy sijne vrienden allen sijn voor-deelen, by den Koningh zijn macht, ^(b) sijn rijck-dommen eer en glorie hadde voor-gestelt, soo belyde hy, dat hy met allen dat niet en hadde; soo langh hy moest ghedooghen, dat eenen Mardochaeus sou sitten voor de dore des Koningh Paleys die niet op en stondt om eere hem te bewijsen: was dit niet wel een slechte saeck om soo eenen eer-gierighen trotsen rijcken van alles te ont-rooven en arm te maecken? in sijnen hooghsten over-vloet leydt den on-versaedelijcken gierigaert een dobbel gebreck; hem on-breckt al dat hy noch meer begheert, en leyt ghebreck by sijnen over-vloedt, daer de gierigheydt hem verbiedt te gebruycken oock sijn noodtsaeckelijckheyt: ô armen Rijcken!

(a) Iacobi 5.

(b) Hesther 5. c.