Zedighe sinne-belden ghetrocken uyt den on-gheschreven boeck van den aerdt der schepselen

[p. 206]

67. Sinne-beldt.

VVat doen ick man, dat ghy my slaet?
Alleen, om dat ghy ledigh staet.

DAer man en vrouw te saem niet over-een en komen,
En daer den helschen twist sijn woon-plaets heeft genomen;

Dat is een houwelijck van een seer slecht bestel,

Waer in begraeven leyt den duyvel vande hel,

Ia is een hel gelijck; want vloecken, bannen, tieren:
Met vechten ende slaen zijn deughden die zy vieren,

En 't minnelijck ont-hael, van hun lief-koeserey;

Soo dat ick liever sat geboeyt op de geley,

Als soo in houwelijck altijdt in twist te leven:
Maer dat ick desen man sijn vrouw sien slaegen geven;

Dat was uyt boosheydt niet, maer wel tot een vermaen,

Om dat zy, soo geleert, niet meer sou lédigh staen,

[p. 207]

 

Waer van geen' baet en komt; maer eerder veel on-lusten;

 

Als op de ledigheydt de quaede duyvels rusten,

 

Het welck haer' man bestraft eer hy raeckt in'tverdriet;

 

Soo zy haer vadde le'en niet tot wercken biedt.

 

Dit wilt ons 't Sinne-beldt tot zedigheydt bewijsen.

 

Om ons de nerstigheydt tot voor-deel aen te prijsen;

 

Als ons verloopen is den kort-geleenden tijdt,

 

Dan is te laet beclaeght 't verlies met dobbel spijt;

 

Als wy door ledigheydt nu sitten inde schanden,

 

Gebreckich, kael, gesont, bedroeft met ijdel handen:

 

Daer by, die nerstich is, wint voor den ouden dach,

 

Waer med' hy rusten kan, en eer'lijck leven mach.

Breeder Aen-merckinghe.

DE ledigheydt is uyt haeren aerdt soo schaedelijcke quaedt, dat zy schier een moeder is van alle quaedt en daerom oock bestraffelijck eermen tot een meerder quaedt komt ghelijck dien man wel dede, die sijn vrouw ledigh sagh, tot verhoedingh van meerder quadt de leden wat af-smeerde. Soo dede eertijts Godt aen Adam, die hy geschaepen had, in het Paradijs vervoeren, tot geen ander eynde als om daer te wercken, ^(a) Vt operaretur ibi, om gheen ledigheydt te vieren, daer hy noch on-noosel was ende noch niet gesondicht hadde. En al was het dat het aerbeyden om het pijnelijck, meer een straffe scheen als vermaeck, waer mede hy naer zijn sonde oock bestraft is geweest, als hy sijn broodt in het sweet sijns aen-schijns moets winnen en eten: waerom dan wierdt hy gestraft eer hy ghesondight had? hier op antwoordt Chrysost: ^bPropterea &c. Daerom, seght hy, van het begintsel heeft Godt den

(a) Gen. 1.

b Hom. 2. ad opulum.

[p. 208]

mensch tot het wercken ghevoeght niet straffende maer leerende: Want als Adam begonst heeft de ledigheydt te vieren soo is hy tot quaedt vervallen, en uyt het Paradijs gebannen, ende verwesen tot den alder-swaersten aerbeydt tot het sweet sijns aen-schijns wilde hy broodt eten en leven, soo schaedelijck is de ledigheyt. Laet ons wat dieper haer quaedt in-sien: zy verkort en vernietight ons leven al waer het dat wy duysent jaeren leefden: want een ledigh leven, vermidts dat het van gheene verdiensten en is, soo en is het oock van geender weerde, om dat den tijdt in ledigheydt over-brengen, is den tijdt verquisten en verliesen. Hy verquist sijnen tijdt, die sich vervremt van alle werck, dat ons en andere tot eenighe deught oft baete kan dienen, hy leeft hier als een schip, dat in het midden van de zee gestelt is sonder stierman, sonder roer, sonder zeyl oft riemen sich laet drijven tot alles daer den drift van het traegh en vaddigh lichaem toe belust is, die met eenen swaeren geest niet goets en doet noch eerelijckx en betracht, geboren alleen om broodt te vertéren, verquistende den kostelijcken tijdt in jocken, clappen en rallen, en om als beesten, die van alle wercken ledigh in hun eyghen vuyligheydt verrotten. Dit zijn menschen die alles wat dat Godt oft de natuer tot baete hun gejont heeft, verkeeren 't al tot hun meerder verdoemenisse, den dranck tot dronckenschap, de spijs tot over-daedt, de gesontheydt tot wulpsheydt, de schoonheydt tot on-kuysheydt, de sterckheydt tot vermetenheydt &c. Doch men moet wéten datmen de beesten diemen ledigh doet op-voeden om vet te maecken, in het eynde niet en dienen als tot de slachbank.