Zedighe sinne-belden ghetrocken uyt den on-gheschreven boeck van den aerdt der schepselen

[p. 191]

62. Sinne-beldt.

Met ijdel maegh men quaelijck slaept;
Een boos-wicht rust in sonden raept.

EEn' mensch arm, af-geteert, met re'en sich quaem beclagen
Dat hy soo slap en kranck, soo quaelijck kost verdragen,

Dat hy heel nachten door heel on-geduldich lach,

En nimmer sluyten mocht sijn oogen voor den dach,

En nouw'lijckx op-gestaen, oft moets soo we'er gaen wercken
Met op-gescheurste maegh; en daer hy kost bemercken,

Dat gasten boos en luy, die met den beck in 't nat,

Oft maecken goede-cier, tot dat zy vol en sat,

Heel nachten slaepen door, en roncken als de swijnen;
Daer ick on-lustich moet (sprack hy) met sorgh en pijnen,

Gaen slaeven om den kost, die ick niet winnen kan,

En blijf, gelijck ick ben, een arm gebreckelijc man.

[p. 192]

 

Wie siet niet wat on-breckt den armen man tot 't slaepen?

 

't Gebreck leyt inde maegh die ijdel niet kan gaepen

 

Om op te steygen naer de herssenen in 't hooft

 

De dompen vande spijs, die 't hersse-werck verdooft,

 

En over-dompelt heel met swaerte om te rusten:

 

Een maegh met met maeticheydt gevoedt, weckt vaeck met lusten

 

Maer wat dit Sinne-beldt hier zedichs ons aen-wijst?

 

Is niet de over-daedt, die zy tot slaepen prijst:

 

Maer dat een boos-wicht slaept en rust in al sijn sonden,

 

Als hy gevaerelijck verdompelt en verslonden

 

In sijn verstandt soo leyt, als seght den wijsen-man,

 

Dat sonder quaedt te doen hy niet wel slaepen kan.

Vermeerderingh op 't selve.

HEt is aen de boose het alder-booste in hun boosheydt gemackelijck te rusten en te slaepen,

het is een teecken dat zy in hun boosheydt soo versaet zijn, dat de dompen, de herssenen van hun verstandt soo beswaert maecken, dat, met de duysternisse, die den nacht maecken door het onder-gaen vande Sonne der recht-veerdigheydt, aen hun den slaep verweckt, die anders gelijck den Wijsen-man seght: ^(a) Non dormiunt &c. Sy en slaepen niet dan als zy quaedt ghedaen hebben: Want ghelijck de hervaerentheydt ons aen-dient, dat ijdele maegen, quaelijck konnen vaeck verwecken, soo bethoonen zy hun wel gevoedt te wesen ende bequaem tot den slaep, als zy wel ghebrast hebben, gelijck den Wijsen-man van dier-gelijcken vervolght: ^(b) Comediunt &c. Sy eten 't broodt der on-goddelijckheydt en drincken den wijn der boosheydt: Die dan in boosheydt soo wel getoeft zijn, is 't dan wonder dat zy soo wel konnen slaepen? De boosheydt en dient hun dan niet alleen tot spijs: maer oock tot eenen slaep-

(a) Prov. 4. v. 16.

(b) Suprav. 17.

[p. 193]

dranck. Dit bevestight ons eenen grooten van onse eeuw, die om dat hy tot zijn boos voor-nemen niet en konde komen om te mis-bruycken eene sekere gehoude Matroon, die tot dien eynde om te ont-komen den on-bethoomen lust van dien booswicht tot een ander landt gevlôden was; is hy soo on-stelt geweest dat hy dagh en nacht niet konnede rusten noch slaepen, sich beclaegende dat hy leefde, en roepende naer de doodt om te sterven, die ten lesten on-voorsiens op den hals viel, als hy vermoeyt wierdt ende inde helle begraeven daer hy nu slaept, die sonder boosheydt gedaen te hebben niet en konde slaepen. De goede menschen beclaeghen sich dat zy den dagh verloren hebben, die zy in goede wercken niet vruchtbaer ghemaeckt en hebben; soo datmen leest vande H. Theresia dat zy niet konde slaepen soo langh zy haeren even-naesten niet eenigen dienst van liefde bewesen hadde: Wanneer zy dat bespeurde in haer avondt recollectie, liep haestelijck boven soo het doncker wirdt om jeder sijn noodigh licht aen te dienen in den doncker, anders en had zy niet konnen rusten met een ijdel maegh van liefde-wercken: Ghelijck oock Iob dien tijdt oock ijdel en verloren achtede, die met gheen besondere deughde was over-gebrocht: ^(a) Ick heb, zeyde hy, lege maenden gehadt, ende der ellendiger nachten heb icker veel gerekent. Inde welcke hy quaelijck had konnen slaepen, Moeyelijck zijn die nachten inde welcke wy allen de uren tellen: Dan de deughdige menschen meer-tijds waecken des nachts in 't ghebedt ende herdencken van hunne sonden soo dat zy de maenden ende de daeghen quaelijck besteedt, met bitterheydt des herte beweenen, om tot eene gewenschte ruste eens te komen niet door spijs van boosheydt, maer door voedtsel van deughden.

(a) Iob. c. 17.