Zedighe sinne-belden ghetrocken uyt den on-gheschreven boeck van den aerdt der schepselen
(1694)–Joannes à Castro–
Auteursrechtvrij
[pagina 7]
| |
III. Sinne-beldt. Ghy leert de Beest met veel te slaen,
Haer' eygen aerdt te Buyten gaen.
IS 't niet een vremde saeck, dat wy de beesten dwinghen,
Om konst en door het slaen met kracht hun in te dringen,
En sy sich voegen naer een teghen-aerdtsche wet;
Die d'in-geborentheydt hun niet en heeft geset?
Daer ghy, ô slechten mensch! die siet wat groot vermògen
De vrees van straffen heeft: en wordt ghy niet bewògen,
Als gy 't on-red'lijck dier van sijnen aerdt vervremt,
En self, dat red'lijck is, de deught niet aen en nemt?
Is dan der menschen aerdt soo buyten réen verschoven,
Dat hem 't on-redelijck gedierte gaet te boven,
'Twelck tegen sijnen aerdt, doet dat het niet en moet,
En ghy dat red'lijck is, gedwongen niet en doet?
| |
[pagina 8]
| |
Het zédigh-eerelijck, door d'ijdelheydt bedorven,
Is by de menschen schier gebannen oft gestorven,
Waer door de Deughden al geraecken onder voet,
En als dat godd'lijck is, aen boosheydt wijcken moet.
Daer baet nu geen vermaen door smeecken noch door drijgen
Daer is geen beternis door plaegh en straf te krijgen:
Al sien wy 't Vader-landt in vier en vlam gestelt,
En alles nu verwoest, door 't vyandtlijck gewelt.
En daer wy noch Godts straf ons over 't hooft sien hangen,
Dat en beweeght ons niet, wy gaen ons oude gangen,
En nu ons Godt vermaent door teeckens sonder spraeck;
Sal jemandt stoutelijck af-wachten Godes vraeck?
| |
Aen-merckinge op 't selve.DEn mensch, die door de Redelijckheydt, vande Beesten af-scheydt, is dickmaels vande rède soo vervremt, dat hy niet alleen teghen-staet den drift van sijn in-gheborentheydt, daer de on-bezielde Schepsels selver niet als met groot gewelt af-getrocken worden, hy daer toe noch door goedtheydt oft straffen quaelijck kan bewoghen worden. Waer het saecken dat gy saeght eenen grooten steen, die het begintsel van sijn beweginge die hy in-wendigh heeft, en alleen door de kracht die hem van buyten in-gedruckt wordt, op-waerts vliegen, sout gy 't niet de tooverije toe-schrijven, dat hy aldaer bleef hanghen en swieren als een vogeltje, soo dat het noodigh sou moeten sijn, middelen te vindenoft konstwercken op te rechten, om dien daer af te trecken? Sulckx siet men daegelijckx inden mensch, die sijn in-geboren begintsel heeft van beweginghe tot sijn rustplaets hemel-waerts, ende en wordt niet alleen met | |
[pagina 9]
| |
soetheydt van Christus selver daer toe aengelockt; seggen: Ga naar voetnoot(a) Komt allen tot my, die aerbeyt en beladen zijt, en ick sal u vermaecken. En elders Ga naar voetnoot(b): niemandt en komt tot my, 't en sy mijnen Vader die my ghesonden heeft hem getrocken heeft: En seght eens waer toe dienen ons de H. Sacramenten met soo veel vermaeninghen en straffen? Is het niet om den mensch af-te-trecken van de schepselen daer hy tegenaerdt soo aen-ghehecht is, en hem van d'aerde ten hemel op te dwinghen, om sijn rust-plaets in Godt te nemen daer hy toe-gheschaepen is, ghelijck het vier sijnen drift natuerelijck om hoogh heeft naer sijnen centrum oft rust-plaets, dat het vierigh gewest is? Dit wonder, is soo gemeyn dat het nu niet meer te verwonderen en is: En al schrijft hy dat de swaerte van sijn lichaem toe: Ick soude hem ont-schuldigen, dat hy redelijck sijnde, gheene ghenochsaeme behulp-middelen hadde vande gratie Godts, om alle beletselen wegh te nemen. Te meer, daer hem de beesten beschaemen en lesse gheven: dat hy, die deselve over-heert, wetten stelt, ende konsten leert doen buyten hunnen aerdt met soeticheydt en met slaeghen, selver sijne boosheydt, die hem tegen aerdt is, niet en kan uyt-roeyen, om daer in te planten de deught die hem soo natuerelijck is, ja selver daer toe door goedtheydt oft straffen van sijnen opper-heer Godt quaelijck te dwingen is. En seght gy Mensch, 'twelck gy de beesten tegen aerdt in druckt, zy dat haest vergèten, gelijck den Poët singht: Iaeght ghy den aerdt met Gaffels uyt; Noch keert hy wed'rom door de huyt; 'tWaer goedt dat ons bedorventheydt met slaegen uyt-gedreven soo haest niet weder-keerde tot ons meerder schande. |
|