Piramus en Thisbe. Twee rederijkersspelen uit de zestiende eeuw

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: S.NED. 44 8518

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Piramus en Thisbe. Twee rederijkersspelen uit de zestiende eeuw, een bronnenstudie en tekstuitgave door G.A. van Es, uit 1965. Deze editie bevat de (Historye van) Pyramus ende Thisbe van Matthijs de Castelein uit ca. 1515 en het anonieme spel Een spel van sinnen van de historie van Piramus en Thisbe genaempt de Sinnelijcke genegentheijt zoals overgeleverd in een handschrift van Goossen ten Berch, dat deel uitmaakt van het archief van de Haarlemse rederijkerskamer Trou moet blijcken uit ca. 1518.

 

redactionele ingrepen

p. 161: de kop ‘Pyramus ende Thisbe - Schoon Retorike amoreus bequame, es dit barblijcke van sulcken eersame’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 178, noot 264: een gedeelte van het tweede woord van de woordverklaring is weggevallen, met behulp van het Middelnederlands woordenboek is het woord aangevuld. De aanvulling is tussen vierkante haken geplaatst: wroeghen: verraad, aank[lacht]

p. 190, tekstkritische noot 386: II/III sy hebben elck andren oyt < opt → II/III sy hebben elck andren; oyt < opt

p. 224: in het origineel staat het regelnummer 830 voor regel 831; hier is het regelnummer op de juiste plaats gezet.

p. 293: het tweede deel van de kop ‘Bijlage II [Petrus Berchorius, Reductorium morale]’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 302: Bijlage IV Slotscéne uit de Moralité nouvelle → Bijlage IV Slotscène uit de Moralité nouvelle

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 8, 10, 12, 80, 82, 114, 116, 118, 158, 160, 276, 278, 292, 308, 310, 324, 328, 330 en 334) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina 1]

ZWOLSE DRUKKEN EN HERDRUKKEN VOOR DE MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSE LETTERKUNDE TE LEIDEN
Nr. 50

 

[pagina 2]

ZWOLSE DRUKKEN EN HERDRUKKEN VOOR DE MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSE LETTERKUNDE TE LEIDEN

 

REDACTIE:

 

Prof. Dr. W.J.M.A. ASSELBERGS

Prof. Dr. W. Gs. HELLINGA

Prof. Dr. G. KUIPER

Prof. Dr. P. MINDERAA

Prof. Dr. E. ROMBAUTS

Prof. Dr. W.A.P. SMIT

 

[pagina 3]

PIRAMUS EN THISBE

 

twee rederijkersspelen uit de zestiende eeuw

 

Bronnenstudie en tekstuitgave door

DR. G.A. VAN ES

 

[vignet]

 

n.v. uitgeversmaatschappij

w.e.j. tjeenk willink / zwolle / 1965

 

[pagina 4]

Deze uitgave is tot stand gekomen met subsidie van het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen

 

[pagina 5]

Inhoud

	Blz.
Voorwoord	7
DEEL I
Hoofdstuk I - Samenhang en bronnen van de twee rederijkersspelen over Piramus en Thisbe	13
1. Analyse der drama's	14
2. Hypothesen over de onderlinge samenhang	28
3. Verschillen en overeenkomsten	32
4. Voorhanden vergelijkingsmateriaal	40
5. Vergelijking van de allegorische interpretaties	43
6. Verband tussen de dramatische en epische teksten	50
a. Vergelijking van de Moralité Nouvelle met het drama van De Castelein	51
b. De Bible des Poètes als schakel tussen De Casteleins drama en de Ovide Moralisé	54
c. Directe relaties tussen Moralité Nouvelle en De Castelein?	57
d. Principiële verschillen tussen het Haarlemse spel en De Casteleins drama	63
e. De pseudo-ovidiaanse gedichten over Piramus en Thisbe	72
f. De zelfstandigheid van de dichter van het Haarlemse rederijkersspel	74
g. Eventuele relatie tussen het Haarlemse spel en de Moralité Nouvelle	75
7. Samenvattende conclusies	76
Hoofdstuk II - Handschrift en drukken	83
1. Het Haarlemse handschrift	83
2. De drukken van De Casteleins drama	92
a. Titelbeschrijving	92
b. Vergelijking van de teksten der drukken	94

 

 

[pagina 6]

c. Vergelijking van de prenten uit de Antwerpse en de Gentse druk	98
1e. Kleding en milieu op de Antwerpse prenten: eerste kwart 16e eeuw	99
2e. Verschillen in de Antwerpse prenten; de sinnekens-prenten	99
3e. Functieloze herhaling van de zevende prent	102
4e. Modernisering van de prenten in de Gentse druk; renaissance stijl	103
5e. De spiegelbeeld-verhouding	104
6e. Afwijkingen van de regel	104
7e. Vervanging van de herhaalde prenten uit de Antwerpse druk	106
8e. Herhaling van prenten in de Gentse druk	108
9e. De sinnekens-prenten in de Gentse druk	108
10e. De signaturen der Gentse prenten	109
11e. De prenten van de Rotterdamse drukken	110
12e. Samenvattende conclusies	110
3. Wijze van uitgeven	111
DEEL II
Tekst
A. Een spel van sinnen van de historie van Piramus en Thisbe genaempt de Sinnelycke genegentheijt (tekst naar het Haarlemse handschrift)	119
B. Pyramus ende Thisbe - Schoon Retorike amoreus bequame, es dit barblijcke van sulcken eersame (tekst en prenten naar de Antwerpse druk)	161
Alfabetische lijst van de onder de teksten verklaarde woorden	279
Bijlagen
1. Tekst over Piramus en Thisbe uit de Gesta Romanorum	293
2. Tekst uit het Reductorium morale van Petrus Berchorius (Ovidius Moralizatus)	293
3. Tekst uit de Bible des Poètes van Thomas Waleys	295
4. Slotscène uit de Moralité Nouvelle	302
Prenten uit de Gentse en Rotterdamse drukken	309
Literatuur	329
Lijst van illustraties	335