De const van rhetoriken

[p. 236]

[Regheldicht; Comparatie; Endelveers; Sprake; Interrogatie; Epitaphie]

¶ Reghel dicht.

¶ Van als dat de weereld heeft in haer behaud,
Seluere es zeer goed, noch beter es tgaud:
Den Iaspere moetmen vuer tgaud wel louen,
De dueghd gaet den Iaspere verre te bouen.
Vvat passeerd de dueghd? vulcomd myn ghebod?
Vuer de dueghd en es niet beter dan God:
Dus wy snoode meinschen ter weereld binnen,
Laedt ons God bouen al beminnen.

¶ Comparatie.

¶ Ghelijck de Centauren, vroem bouen screuen,
De Thessaeilsche beerghen commen neder ghedreuen,
Ende zeer vast af gheloopen met vulder cracht
Tvroem ghegroeit haut, moet hem plaetse gheuen,
Alle ionghe spruten moeten wiken en sneuen,
Duer haerlieder onsprekelicke groote macht:
Zoo, wan Eneas Italien met vromer vacht,
Solliciterende, tsiinder baten, dagh ende nacht.

¶ Endelveers.

¶ O bitter morseel, vvreed bouen screuen!
Vvat hebbic bedreuen allendigh bloed?
Ic gheuoel wel ick en mach niet langher leuen,
Myn bloed vercruupt, myn aderen beuen,
Myn ziele ontvlieghd my metter spoed.
O God! die elcken ghenade doed,
Ends vrijdt de ziele vuer thelsch tempeest,
In dine handen beuelick minen gheest.

[p. 237]

¶ Sprake, op een Mespele.

¶ Den uppersten Heere diedt al doet groeien,
Vville u met zijnder gratien besproeien,
Eerweerdigh Cuenijngh van goederthieren aerd,
Met al dat rond omme u es vergaerd,
Ic brijnghe u uut ionsten, ghewerd elcks duchten,
Eene van tvoernoemds heeren vruchten,
De welcke groeid binnen haren saeisoene,
Inden zomere als alle dijngh staet groene.
Haer figuere (om blusschen elcks smerte)
Es de ghedaente van eender herte.
Vijf steenen heeft zu in, lustich en schoone,
En zoo veel tonghen heeft zu teender croone:
Vvadt es sal ick u lien doen bekent,
Siet daer Gods maecksel ende myn present.
Men zeid een prouerbie zomtijd te passe,
Vander mespele van den nieuwen wasse:
Maer dese en es van dier productie niet,
Haer groeissele es in den auden was gheschiet.
De vijf steenen daer ick eerst af gaepte,
Zyn zy, die Dauid in de Beke raepte:
Te wetene naer myn beste onthauwen.
Hope, Vulstandicheid, Vaste betrauwen,
Gods Vreese, ende Gods Liefde daer an:
Daer Dauid met ghewapend Goliath verwan,
Alzo in primo regum staet al claer.
Ende de viue, haer tonghen daer naer

[p. 238]

 

Zyn de vijf steden, ende tonghen naer myn verstand

 

Die den Gods lof swoeren in Egipten land,

 

Zoo Esaie xix. verclaerd scriftuere.

 

Ooc heeft zu van een herte de figuere,

 

Vvelc ghy heer conijngh moet trecken te beene,

 

Om dat alle meinschen, groot ende cleene,

 

An nemende de voorseide vijf steenen crachtich,

 

Bidden zoen den uppersten God almachtich,

 

Met vierighen tonghen en deuoter herten,

 

Dat wy ontgaen mueghen tviands perten:

 

Syn valsch bedrogh ende syn temtatie,

 

Ende om mueghen hauwen in zyn goede gratie,

 

Ghelijc Dauid sinen viand verwan, meer noch min

 

Peinst nu wat mysterien een mespel heeft in,

 

En wiesser schuuld onder haer officie.

 

Heer cuenijngh haudt u an dese expositie:

 

Diend den Heere, eer ghy vergaed als crancke lemen

 

Ende wild ons simple present in dancke nemen.

¶ Interrogatie oft vraghe.

¶ Of eenigh meinsche claerlick gheloofd,
Zoo Tullius doceerd, ende anderen cleercken,
Dat op den vechtenden Valerius hoofd,
Een raue sat, vul abuselicker weercken.
Die Gallum sinen viand coeste versneercken
Vechtende partiëlic als die haer crachtich pynde:
Hem duerslaende mond ende ooghen metten vleercken:
Seghd my iemend, oft u dijnct warachtich zynde?

[p. 239]

¶ Epithaphie.

¶ Niemend de drie zusters verbidden magh,
Zy hauwen haerlieder ghesteckten dagh,
Sonder incrempen, int tsweerelds vaste plein,
Tot eeuwighen tiden.
Ind iaer duust vijfhonderd met hand gheslagh,
Als men daer toe tsestich schriuen sagh,
O wy! o wagh! bleef heer Matthijs de Castelein,
God wille hem verbliden.
Screid Nymphen van Helicon! screid Pieriden!
Screid Oreaden! screid Libethriden!
Screid Pipleyden zonder beswiken!
Screid Mercuristen! screid Castaliden!
Bescreid den bemindere van Rethoriken!