De const van rhetoriken

[3. Theoriestrofen 207-217]

☞ De const.

¶ Nu hebbic vulcommen met ripen aduise
Mine entreprise, tot cleender gage.
Vald dancbaer, ghy ionghers, doet als de wise:
Ick hebbe u ghegheuen tot eender spise,
Sneden tot twintigh ende dauantage.
Leest vueren, ende achter, ghy vindter rage.
Duermuusterd, veruerscht, besouckt dees eesters wijd:
En wies ghy doet, kend u leerlijngh en page.
Laedt u hier met ghenoughen, tot dat ghi meesters zijd.

¶ Niet voorder en willick my onderwinden,
Met dit ontbinden, stellic hier af silentie.
Ghy ziet wel dat wy dese const beminden,
Dies zuld ghy meer bescheeds mueghen vinden
In menigh voluum van deser scientie.
Als en vindt ghy hier niet al uwe intentie,
Tgrosse sal van tselfs naer u aduijs naken.
Tgheent dat ghy hier siet in hu presentie
Zal u van gheliken claer ende wijs maken.

[p. 219]

209.

 

¶ Ic rade u lieden vuer dalder eerbaerste,

 

Ende ooc vuer dnaerste, om gheen vervallen,

 

Die subtijl gheingiend zijd, anueerdt het zwaerste:

 

Die plomp zijd, tsimpelste ende tclaerste,

 

Zo en zullen dijn zinnen niet haest verwallen.

 

Dits cause dat ic stelle van allen,

 

Om dat ghy niet en saudt van vulder sommen falen.

 

Diueersch peerd, moet diueerschelic stallen.

 

De bie moet haer voedsel an diueersche blommen halen.

¶ Stelt ghy in d'eerste vander clause twee ghelike
Vseerd practike, als de ghemannierde,
Oft in dien ghy cruust uwe rethorike,
Zo hebdy twee sneden zonder swike,
Ghelijc hy die Cyllenis obedierde:
Of stelter twee ghelijc: en tderde, en tvierde
Onghelijc, zo volghd ghy tslot van minen clappe.
Naer de patroonen die ic vueren versierde.
Voughd dan u termen, van trappe te trappe.

¶ Dichtt wel, leerd stranghe, dats myn versouc,
Vald vroem ende clouc, in dijn bedriuen.
Zonder al tdicht dat staet in desen bouc,
Vind ghy mijn rethorike an elcken houc,
By groote menichten om tsconsts verstiuen.
Om dat hem de zomighe anders weerck toe scriuen
Saudick om een cleen zake dmine onder zonderen:
Vvant ick darf segghen ende willer by bliuen,
Saeghdy den hoop ghy zaudes verwonderen.

[p. 220]

212.

 

¶ Ick hebbe ghedichtt met bliden talenten,

 

In Mercurius tenten, van minen beghinne,

 

Onder vueren en naer, sesse en dertigh esbatementen.

 

Achte en dertigh tafle spelen, zom in prenten.

 

Ende twaleue staende spelen van zinne.

 

Voort hebbic ghemaect (met paeis en minne),

 

Dertigh waghen spelen, ick moedt vermanen,

 

Als ick Facteur was te cleenen ghewinne,

 

Vanden Kerssauwieren, ende Paxvobianen.

¶ Nochtans en mueghd ghy dijns niet vergheten,
Maer moedt wel weten, bee versaeghd en staut,
Dat ick my metten auders wille vermeten:
Ende niet ghemaeckt en hebbe alle dees secreten,
Op eenen dagh: maer maecktet, zom iongh, zom aut.
Dus mueghdy ouerdijncken menigh vaut,
Die scoonen boomgaerd gheerd, moet menigh scuetkin coopen
De const vloeid ghelijck tsoet huenighmael daut:
Het en mach niet altoos al duer een guetkin loopen.

¶ Hier vueren daer wy dees conste verhieuen,
Vvildick u ghelieuen, in myn compositie,
Van Charten, Louen, Vutroupen, Minnebrieuen:
Om dat ghy schuwen saudt des aerbeids grieuen,
Als ghy tdichten anueerdt vuer u officie.
Hier met ghecrijghd ghy goe exercitie,
In dees edel const, waer of ick de keerne voe.
Onbedwonghen (ghebeen nochtans) zonder malicie,
Tgheent dat ick besta, weedt dat ickt gheerne doe.

[p. 221]

215.

 

¶ Nu zullen gaen volghen om tslots vulbrijnghen,

 

Alle vremde dijnghen, intricaet van verstanden.

 

Daer met latick deze materie sprijnghen,

 

Myn zinnen moeten wat anders ghehijnghen:

 

Naer ditte zo esser wat el op handen,

 

Rethorike es quaed om hauwen in banden,

 

Diese mind, het blijckt dat hy an haer ter stond heltt.

 

Ick en salse niet laten als ghijnght my an myn panden,

 

Alzo langhe als my botere inden mond smeltt.

¶ Hier zuldy gaen lesen dan vry zonder swichten,
Om aerbeids verlichten, of God maeghd beletten,
Intricate baladen, die menighen ontslichten,
Dobbel steerten, ende Keten dichten,
Vremde Sneden, Scaeckberd, vry van smetten,
Veersen in dichte, Simpletten, Dobbletten,
Ricqueracken, Baguenauden, als qua iuweelen,
Met twee stocken, al dichten hart om setten,
Limen, of Deffianchen, ende Aude Rondeelen.

¶ Dbeghin ende hende van zomighen spelen,
Benedicite, zal ick quelen, metter Gratien,
Superflue dicht, en sal u niet veruelen,
Parabolen, Cocorullen en magh ick niet helen,
Moralen, Regheldicht, noch Comparatien.
Endel-veers, Spraken, ende Interrogatien,
Epitaphien, Prouerbien ick verclare,
Gheraedsels, ende Eed der rethorijcscher natien
Ende dit heete ic Rethorike extraordinare.