Tussen mal en dwaas & Klein beginnen

[p. 179]

Vakantiedagen

Als ik 's ochtends de woning verlaat, stoot ik voor de deur meestal op mijn zoontje. Bezig zijn vakantie door te brengen, stoor ik hem nu eens bij het krassen op een muur, dan weer bij het wateren tegen ons huis, maar altijd zijn op dat uur zijn knieën reeds diepzwart en steeds voert hij een boomtak met zich mee, die hij ergens heeft afgerukt. Als hij mij ziet, neemt een stralende glimlach bezit van zijn bezwadderd gezichtje en even later staat hij voor mij en vraagt: ‘Mag ik een dubbeltje?’

Meestal geef ik het hem, om aan de vakantie luister bij te zetten, maar gistermorgen zei ik botweg: ‘Nee,’ want ik heb bemerkt dat hij, sinds enige dagen, met dat geld een levensgevaarlijke tocht naar Zuid onderneemt om een zak gepofte gort te kopen.

Boos stampvoetend bleef hij achter op de stoep, maar toen ik 's middags terugkeerde, kwam ik hem tegen, met een alpinopet vol van de droge lekkernij, die zijn wang deed zwellen of hij pruimde.

‘Hoe kom jij aan dat dubbeltje?’ vroeg ik streng.

‘Van een líéve meneer gekregen,’ sprak hij met een moeilijke gortmond. ‘Hij zit op een bankje.’

‘Dan heb je er zeker om gevraagd,’ veronderstelde ik.

‘Neu...’ Maar zijn ogen zeiden ja.

Wij samen naar dat bankje, want ik móét paal en perk stellen aan zijn gewoonte overal geld en consumpties los te converseren.

‘Welke meneer?’

‘Díé.’

Een mollig kereltje met een groene pet op en de contemplatieve blik welke de harmonische Amsterdammer de

[p. 180]

wereld inzendt. Hij zat met een navenante kennis langzaam te converseren en vond het zonnetje wel lekker. Geef vier van die mannen Berlijn te regeren en er komt nooit meer ruzie.

‘Meneer, dat jongetje heeft u een dubbeltje afgebedeld en dat kom ik u nu eventjes teruggeven,’ zei ik op bemiddelende toon.

Hij keek echt van me op. Toen daalde zijn blik naar mijn kind en werd milder.

‘Niks teruggeven,’ zei hij. ‘Denk ik niet aan. Man, haal het er toch niet uit, bij zo'n jongen. Hij staat later toch ook voor zijn mesomme? Hè Pietje? Ga jij maar fijn een bolus kopen van ome Willem.’

En zich tot zijn makker wendend vervolgde hij zijn gesprek door te verklaren: ‘Nee Frans - 't is het ouwe Mokum niet meer, de troef is d'r uit, jongen.’

The failure of a mission. Ik verzond nog een groet, die onvereffend bleef en stapte huistoe met mijn gortmalend zoontje, doch de volgende morgen was het lot mij gunstig. Op de Dam stond namelijk een pierement te pralen en in de man die mij het koperen bakje voorhield, herkende ik zonder moeite oom Willem. Haastig heb ik het dubbeltje erin gedaan.

‘Balleefd meneer,’ sprak hij nu en sloeg aan die groene pet.

*

Voor een zeer hard toetertje ruilde mijn zoontje vier boekjes. Kijk pap, er staan plaatjes in. En pap kéék en zag dat het van die Belgische misbaksels waren: louter manslagen en ontvoeringen, doorregen met boeventronies en zwoele dames. Nee, dán was het toetertje nog beter te dragen.

[p. 181]

Terwijl hij met zijn pas verworven schat in de leunstoel zat en welwillend kennis nam van alles wat de bedrijvige auteur bij elkaar had weten te knokken, vroeg ik mij achter de laatste aflevering van mijn dagblad af wat de vaderplicht thans gebood. Zeggen: ‘Dat mággie niet lezen’? Maar dan werd het begeerlijke verboden waar. Vragen: ‘Vin je dat nou móói, dat die mannetjes elkaar zo'n pijn doen?’ Maar dat klonk te halfzacht om vlot van de lippen te rollen.

Toen hij 's avonds naar bed ging, moesten de boekjes mee. Ik belegde een familieraad in de keuken en we kwamen overeen dat ik ze stilletjes zou wegpakken. Kom kom, zo'n kind vergeet gauw... Op de tenen sloop ik even later de kinderkamer in en strekte de hand naar zijn verderfelijke aanwinst uit.

‘Pappie gaat in de boekjes lezen,’ zei mijn zoontje, want hij sliep allerminst. Ik geloof dat ik een kleur kreeg, maar dat zag hij toch niet in de schemer van zijn slaapsalet.

‘Nou maar gauw de oogjes toe,’ ried ik nog en ging heen, zonder mij verder om zijn plaatjes te bekreunen. Later op de avond ging het trouwens makkelijker en des morgens kwam hij reeds tegen zevenen de vermissing luidruchtig aangeven.

‘Jéé, hoe zou dát nou komen!’ veinsde ik vals. ‘Enfin - huil maar niet, ik breng vanmiddag wel een paar andere boekjes voor je mee.’

‘En klapkauwgom?’ vroeg hij.

‘En klapkauwgom,’ zei ik.

Aldus geschiedde. Ik kwam om vijf uur thuis met een zakje lekkers en drie beeldige prentenboekjes, vol lammetjes en bloemetjes, met opvoedkundige onderstroom.

‘Fijn!’ vond hij, met een koon vol kauwgommi. ‘En pap - ik heb die andere boekjes ook terug. Weet je waar ze waren? Ze lagen in je bureau!’

[p. 182]

En hij keek mij zó vriendelijk aan, dat ik mij een bitter slecht mens voelde.

*

Zo in de vroege ochtend, terwijl ik nog slaap, lopen de kinderen reeds door het huis hun vakantie te vieren en er is al heel wat gebroken en verbogen als ik eindelijk in nachthemd naar het washok huiver. Op weg daarheen word ik niet graag aangesproken, maar vanmorgen doorkruiste mijn vrouw dit voorschrift op ruwe wijze, door op de gang tegen mij te roepen: ‘Zeg, je mag wel uitkijken...’

Verder hoorde ik het niet, want mijn stemming was nog te brak voor conversatie. Geeuwend zei ik ‘Straks...’ en deed de deur achter me dicht. Het bad stond vol water, het nachtgewaad was zó uit en daar zat ik dan, gelijk iedere morgen, met de hand al naar het zeepbakje uitgestrekt.

Toen zwom die vis naderbij. Het was een nog jonge voorn met een pretentieuze steekneus, waarmee hij ernstig aan mijn knie kwam ruiken. Ik stond meteen weer rechtop en riep verontwaardigd: ‘Er is een beest in het bad.’

‘Dat wou ik zeggen, maar je luisterde niet,’ riep mijn vrouw terug. ‘De kinderen hebben hem gevangen. Hij doet niks.’

‘Móét hij bepaald in het bad?’

‘Ach, die schapen hebben vakantie. Láát ze nou maar...’

De vis gaf juist een nummertje Nel van Vliet ten beste en dook naar mijn voet als een parelvisser. Ik legde de zeep maar weer in het bakje en stapte rillend uit de kuip, want een bad neem ik nu eenmaal het liefst alléén. Dan maar niet, vanmorgen.

Maar toen ik aan het begin van de avond thuiskwam, was de vis er nóg, dankzij mijn kroost thans in gezelschap

[p. 183]

geraakt van een scheepje en een gummi badbeest, waarmee hij vertrouwelijk omging.

‘Hij heet Jacob,’ zei mijn zoontje, toen ik de kinderkamer binnentrad. Een vol kwartier temens over de pa en de moe van dat visje, die nu zo bedroefd waren, bleek voldoende om die kabouters te doen toestemmen in de terugvoering van de logé naar de gracht. We gingen gezamenlijk. Ik droeg het emmertje en de kinderen volgden stemmig en wuifden hem lang gedag, toen hij in het groene grachtwater teruggedoken was.

Toen heb ik dat bad genomen - eindelijk alleen.

*

Mijn zoontje had bij de groenteboer een ruitje gebroken. Hij kwam het benepen vertellen en vernam: ‘Zo, dat moet je dan maar zélf betalen hè - uit je spaarpot. Tja, dat kómt ervan...’

Hij zag het in en zuchtte diep, maar mijn dochtertje sprong, gans onverwacht, voor hem in de bres door te zeggen: ‘Maar toen ík laatst dat aquarium kapotmaakte, hebben júllie het betaald.’

Het was waar.

‘Goed,’ antwoordde ik vagelijk. ‘Maar dat was dan ook voor de láátste keer. Als je weer wat kraakt, dan gaat het uit je eigen spaarpot.’

Ze dacht na.

‘Maar dan moet je déze keer nog voor hem betalen,’ sprak ze. ‘Anders heeft hij minder dan ik.’

‘In orde,’ besliste ik, onder de indruk van haar rechtvaardigheidsbehoefte. ‘Maar dat is dan óók voor de laatste keer.’

Mijn zoontje leefde helemaal op. Hij kwam iedereen een

[p. 184]

zoen geven en huppelde naar buiten. Maar een kwartier later was hij terug en deelde mede: ‘De groenteboer zegt dat het niet betaald hóéft te worden. Er zat al een barst in het ruitje...’

‘Nou, dat valt mee,’ zei ik.

Stilte. Er werd nagedacht.

‘Pap,’ sprak hij toen. ‘Nou mag ik nog één ding breken dat jij betaalt, hè?’

‘'t Is toch helemaal niet nodig om de boel kapot te maken,’ riep ik wanhopig.

‘Nee - maar als ik nou eens iets breek...’

‘Ja, áls...’ zei ik onwillig.

Hij zette zijn petje op.

‘Ik ga nog even buiten spelen.’

Maar ik kreeg de indruk dat hij ging uitzien naar een object om te breken.