Tussen mal en dwaas & Klein beginnen

[p. 150]

Een zéér klein kereltje

Soms kan een mens het toch zo wezenloos druk hebben. Op straat had ik mijn bezigheden over de rest van de dag lopen uitsmeren en toen ik de sleutel in de deur stiet, berekende ik: nu eerst even dit, dan even dát en ten slotte...

Maar in de gang vind je alleen een klein jongetje met een trekwagentje, dat beminnelijk zegt: ‘Dag pap.’

En vervolgens wil dat je meegaat naar zijn hoek, om alle omgevallen mannetjes in de kijkdoos met lijm overeind te helpen.

‘Nee, nou niet,’ zeg ik in het belang van mijn programma en wil vluchten, maar hij grijpt me bij de arm en vraagt: ‘Waaróm nou niet?’

‘Omdat ik werken moet,’ zeg ik.

‘En je hébt al gewerkt.’

‘Ja, maar ik moet nog een heleboel méér doen.’

Hij kijkt me aan.

‘Is dat leuk?’ vraagt hij.

Mijn blik is niet overtuigend, want hij zegt: ‘Dóé 't dan niet.’

Daar zit iets in. Doch ik stel: ‘Maar ik moet toch geld verdienen. Om alles te betalen. Het eten. En de melk. En schoenen voor jou. Of een nieuw broekje...’

Terwijl hij zwijgt om het te overdenken, knijp ik uit. Maar als ik even later nijver aan mijn schrijfbureau zit, opent hij de deur op een kier en zegt bitter: ‘En ik heb helemaal geen nieuw broekje gehád.’

*

[p. 151]

Op zondag heeft hij bij kinderen van kennissen in de tuin gespeeld - tegen zessen kom ik hem halen. Ze hebben een gat gedolven en daar zit hij in, met rode konen van genot, zodat het moeilijk is hem mee te krijgen. Als we eindelijk buiten lopen, moeten we weer terug, omdat hij een blikken busje heeft vergeten, maar eindelijk zijn we toch definitief op pad.

‘Waren het aardige kinderen?’ vraag ik.

‘Ja,’ zegt hij, ‘maar dat kleine meisje niet. Ze wou aldoor met het schepje scheppen als ik het juist nodig had.’ Dat zijn natuurlijk beroerde dingen. Maar ik zeg: ‘Dan kon je toch wel wat anders spelen?’

Hij knikt.

‘Er was een auto,’ zegt hij.

‘Mocht je daar aankomen?’ informeer ik.

Weer een knik en een verzaligde lach bij de herinnering aan dat speeltuig. Maar verdere mededelingen blijven uit.

‘Je hebt er toch niks aan kapotgemaakt?’ probeer ik, want ik ken zijn gewoonte, de hem toevertrouwde voorwerpen te ontleden en te slechten.

‘Nee,’ zegt hij dromerig.

We lopen zwijgend verder.

‘De auto was van hout,’ vermeldt hij dan.

‘O,’ zeg ik.

Stilte.

‘Dat kun je doorzagen,’ verklaart hij en kijkt beminnelijk naar mij op.

‘Ja, ja,’ bevestig ik sceptisch.

Maar dan zegt hij opeens, met een kleine spijtige zucht: ‘Maar ik had mijn zaagje niet bij me.’

*

[p. 152]

Met het bedremmelde mineur van een Europeaan die pas zijn krantje gelezen heeft, liep ik door de donkere straat met mijn zoontje aan de hand, want hij was extra laat, vanwege Fransjes verjaarsfeest.

‘Was het leuk?’ vroeg ik, een beetje plichtmatig.

‘Ik heb twee dingen gehad,’ zei hij statistisch. ‘Een taartje met zo'n balletje erop en limonade. Róde limonade. Het was maar een klein taartje. Er wáren wel grote...’

Als het een weerbericht was, zou je zeggen: druilerig. Ik kon er ook niets meer aan verbeteren en kneep maar eens bemoedigend in zijn hand, maar toen we de bocht namen, botsten we, vlak onder de booglamp, tegen een man op.

‘We gaan allemaal onder,’ sprak de man, zonder vermelding van het voorafgaande. Hij ademde welriekend uit. Neus en wangen waren overtogen met het craquelé van paarse aderbreukjes, waarmee de Schiedamse weduwe haar trouwste minnaars merkt en zijn ogen stonden zó bedroefd, dat ik mijn schouder al klaarhield voor het uithuilen.

‘Onder!’ zei de man nog eens en wees illustratief bodemwaarts. Hij knikte verscheidene malen zeer beslist met het gemarmerd hoofd en verstrengelde zich vervolgens gesticulerend met het duister. Toen zijn we ook maar doorgelopen.

‘Dat was een oud mannetje,’ stelde mijn zoontje vast. ‘Die hebben altijd een zak op hun rug.’

‘Ja,’ zei ik afwezig, want ik knaagde nog even geestelijk verder aan onze ondergang.

‘Kennen alle oude mannetjes elkaar?’ vroeg hij daarop.

‘Nee, niet allemaal,’ antwoordde ik.

Zwijgen. Onze voetstappen tiktakten over de lege stoep.

‘Als die mannetjes nou allemaal dood zijn,’ sprak hij. ‘En

[p. 153]

jij ook. En mama. En iedereen.’ Hij bleef opeens stilstaan. Toen vroeg hij benepen: ‘Wie zorgen er dan voor de kleine kindertjes?’

Mijn antwoord klonk een beetje mat.

*

Op een zonnige vrijdagmorgen werd mijn zoontje vijf jaren oud en ik kan onmogelijk zwijgen over dat evenement, omdat het glansde van een soort vreugde die men op een kwade dag verleert. Reeds des morgens om zes uur, toen ik om een onvermeldbare reden even mijn bed verliet, was hij klaar wakker en zat in zijn veel te wijd nachtgewaadje in de gang te wachten op het aanbreken van zijn feest, want wij hadden hem ingescherpt dat hij vóór achten niet aan ons bed verschijnen mocht.

Toen zijn uur geslagen had, kwam hij op harde blote voetjes aangelopen met zijn zus, die nobel had besloten deze dag zichzelf volkomen weg te cijferen. Wij hadden zo'n driewielertje voor hem gekocht, want toen we een maand geleden eens 's nachts bij zijn bed stonden, droomde hij hardop en steunde met gesloten ogen: ‘Mag ik eens op je fietsje?’, waardoor wij de zekerheid kregen dat dit verlangen op de bodem van zijn onderbewustzijntje lag.

Toen ik hem het voertuig had toegeschoven, gaf hij zo'n glimlach af waarvoor men gaarne in de Amstel springen zou. Daarop ging hij met het fietsje naar buiten en viel er, een uurtje later, zó krachtig mee op het gezicht, dat wij met hem naar de dokter moesten. De hele feestdag lang liep hij met een lip als een blaas en een ornament van geronnen bloed op het voorhoofd door het huis, maar elke bel deed hem naar de deur snellen en ieder pakje bracht opnieuw die grote, stralende vreugde op zijn beschadigd gezichtje teweeg.

[p. 154]

Bij het diner, dat geheel volgens zijn wens was samengesteld, en dan ook boerenkool met kroepoek en karamels omvatte, hief hij duizend keer zijn limonadeglaasje om ‘proost’ te zeggen en toen hij eindelijk uitgesnoept en moegesprongen in zijn bed lag, sprak hij katterig: ‘Nou ben ik vijf. Nou mag ik niet meer duimen!’

En hij stak zijn luttele arm gestreng onder dek en begon ernstig te dutten, gelijk iemand met een levensplan.