Tussen mal en dwaas & Klein beginnen

[p. 146]

Spelen in het plantsoen

Het nieuwste spel dat mijn dochter van acht met haar vriendinnetje speelt, is het schrijfspel. Eerst lijntjes trekken, dan de kroontjespen diep indopen en vervolgens, mooi dun en dik, met de tong uit de mond: ‘Lieve Marietje. Je vader is dood. Ik heb hem begraven. Dag! Anneke.’ Het antwoord arriveert prompt en luidt: ‘Lieve Anneke. Je moeder ligt in het ziekenhuis. Ze is óvergereden. Door een auto. Dag! Marietje.’ Als je die correspondentie later onder ogen krijgt, voel je toch behoefte eens in de kinderkamer te gaan onderzoeken of er soms een werkje van Sartre tussen de prentenboekjes is geraakt.

Overigens is dit maar één aspect van het nieuwe spel. Sinds kort schrijven zij ook manifesten. In het plantsoentje, vlak bij huis, staat een houten consumptietentje, waar oom Dorus, behalve flesjes priklimonade, ook zuurstokken en hardgele ouwel verkoopt. Lange tijd was zijn toko een duidelijke attractie, maar vorige week liepen alle dwergjes uit de wijk te hoop: er wás iets, met de kwaliteit van de stokken.

‘Het zijn terpentijnstokken,’ verklaarde een kleine jongen met stukgevallen knieën en een te wijde pet op.

‘Zó vies, pap - bah, ik heb het uitgespuugd,’ zei mijn dochtertje, nog nawalgend.

Oom Dorus zat nijdig op zijn snor te bijten, want hoewel hij gaarne voorwendt een hele kindervriend te zijn, kan hij weinig van zijn luttele klanten hebben. Soms loopt hij ze woedend na tot aan de brug, alleen omdat ze gezongen hebben: ‘Gekke Dorus, gekke Dorus’, op de wijze van ‘Oranje boven’, want hij kán niet inzien dat zijn doldriftige reactie van dat zingen juist zo'n leuk spelletje maakt, waar-

[p. 147]

mee altijd succes wordt geboekt in een ledig kwartiertje.

Marietje, door allen afgevaardigd, kwam parlementeren.

‘Oom Dorus - het zijn vieze stokken en we willen de centen terug.’

Hij begon al rood aan te lopen.

‘Ja seg, doe me nou effe een lol - we spélen hier geen winkeltje!’

‘Vieze stokken, vieze stokken,’ begon de kleine jongen te zingen en omdat het dezelfde wijs was van ‘Gekke Dorus’ kwam hij meteen naar buiten galopperen en meende: ‘Wacht eens effe, schoften - nee, blijf nou eens staan als je durft...’ Maar de zwerm was al weggevlogen, kwetterend als echte vogeltjes.

Tegen de middag, toen de tentjesman naast de koffieketel indutte, kwam de tegenactie. Ze plakten een papier op zijn deur, waarop ze, aan mijn rein bureau nota bene, met de keurige lettertjes van de montessorischool geschreven hadden: ‘Hier niet kopen. Alles is vies en duur!’

Het kostte een uurtje eer die snor doorhad welke antireclame er bij hem was opgehangen, maar toen kwam hij dan ook briesend het plantsoen in, dreigde met benen breken of nekken knakken en veroorzaakte opnieuw die zalige opwinding welke in de namiddag zo van pas kan komen.

Alleen Fransje, die zo lang is voor zijn negen jaren, dorst nog een nieuwe stelling aan te plakken. Die hing na het eten op de deur en luidde: ‘Wij zijn helemaal niet bang voor een ventje uit een tentje.’

Naar de techniek van het vers te oordelen, een epigoon van Han G. Hoekstra. Oom Dorus las het pas toen de dader al sliep en bracht de onvermoede wijsheid op er des anderen daags over te zwijgen. Langzaam maar zeker keerde men toen tot zijn suspecte stokken terug, zodat er geen

[p. 148]

nieuwe afficheringen meer op zijn bedoening plaatsvonden.

*

Toen ik zaterdag het huis verliet, hadden mijn kinderen de fiets van de buurvrouw veroverd. Mijn zoontje zat gering op de bagagedrager en mijn dochtertje omklemde het stuur en vroeg: ‘Maggen we over de kade fietsen?’

‘Nee,’ zei ik, ‘het is nu te druk.’ En ik wilde doorlopen.

‘Maggen we dan een kwartje uit de spaarpot halen?’ riep mijn zoontje.

‘Een dubbeltje,’ dong ik af. Ik was al bijna bij de hoek, toen het dunne stemmetje van mijn dochtertje klonk: ‘Pap - maggen we katholiek worden?’

Daar sta je als vader even bij stil.

‘Wát wou je?’ vroeg ik.

‘Hè toe - Freekje en Mina zijn het ook!’ riep mijn kind, als gold het een ijsje.

‘Nee hoor,’ besliste ik, ‘daar zijn jullie nog veel te klein voor. Ga maar liever spelen, mooi schrijven of zoiets.’

Na deze vaagheid ging ik dan toch de hoek om, maar een paar uur later vond ik ze, met een hele zwerm Wimpies en Jantjes, in mijn kamer.

‘Wij schrijven!’ riep mijn zoontje feestelijk en hij toonde mij een kaart, waarop zijn zuster in grote letters had te boek gesteld: ‘Vanavond komt hier gratis een danseres dansen.’ Van deze plakkaten hadden ze er wel tien gemaakt. Ze werden, even later, met gluton op de plantsoenbankjes bevestigd. De oude mannetjes moesten soms een eindje opschuiven, om een plaatsje vrij te maken. Ze deden het gewillig, want Amsterdammers vormen, van huis uit, een inschikkelijke stam.

[p. 149]

Om halfacht moesten we mee om de voorstelling te zien. Alle mensen op de bankjes kregen een grote, rode toegangskaart. De honden ontvingen kleine, witte biljetten. Ze waren gratis doch vormden een onrustig bezit, want een jongetje met een sjako op wilde er zó dikwijls een gaatje in knippen, dat zelfs de oude mannetjes hem op het laatst onverrichter zake heenzonden.

De voorstelling begon wat laat, maar eenmaal aangevangen bleek zij zeer gevarieerd. Er was een toneelstukje over ‘het spook in de kast’, waarin mijn zoontje, achter een boom geplaatst, alleen maar enkele treurige ‘boe's’ had bij te dragen, er was een dansje van Marietje die, in koninginnendracht, als een libel over het gras zweefde en er viel ten slotte een anekdote te horen van Wim, die met al zijn zes jaren naar voren trad en in sublieme onschuld een gruwelijke ‘nur für Herren’-mop opzond, welke hij zeker van zijn pa had opgevangen. Toen de pointe in de zomeravondlucht verstorven was, begonnen de oude mannetjes vettig te grinniken en nam Wim, buigend als een page, het succes in ontvangst. De schemer sloop al uit de struiken en de torenklok begon zwaarmoedig aan haar acht slagen. Toen de jongen met de sjako de kaartjes nog één keer had geperforeerd, ging de hele komediantentroep voldaan naar bed.

‘Morgen weer, hè pap?’ zei mijn zoontje onder de dekens. Toen vielen zijn ogen toe.