Tussen mal en dwaas & Klein beginnen

[p. 64]

Het huis

‘Als de zon schijnt en het regent, is het kermis in de hel,’ placht mijn grootvader uit te roepen. Ik dacht eraan toen ik in de krant las dat de huren met zeventieneneenhalf procent zullen worden verhoogd. Als underdog behoort mij dit natuurlijk te verdrieten, maar achter de regen van mijn tranen ontsteekt de herinnering tóch de zon.

Want ik denk aan het huis. Toen ik nog een kleine jongen was, kocht mijn grootvader het, ter belegging van zijn spaarduiten, van een man met twee gouden voortanden, die telkens zei dat er meteen moest worden toegeslagen en erg in zijn sas scheen toen er ‘hier even getekend was’. Later bleek waarom. Niemand wilde in het huis wonen, omdat het was gebouwd door een debiele architect die geen enkel gebrek had vergeten aan te brengen. Het voornaamste ongerief werd gevormd door het zodanig aflopen der vloeren dat het meubilair langzaam doch vastberaden de tuin in gleed.

Veel meubilair heeft er, die eerste jaren, overigens niet in gestaan. Het huis werd kort nadat grootvader het had gekocht, verhuurd aan een man die zijn naam onder het contract plaatste met het toegeeflijk gebaar waarmee een volwassene een poppetje tekent voor een kind. Spoedig kwam aan het licht dat hij een berucht bankroutier was en nimmer huur betaalde. Op opa's beverige brieven gaf hij geen antwoord en in persoon was hij, na die joyeuze eerste keer, niet meer te treffen, daar hij geen grijpbare arbeid verrichtte en zich, in verband met zijn zondige wandel, alleen bij nacht en ontij in het huis ophield.

Op een keer liet de grijsaard de wekker om vier uur in de morgen aflopen, kleedde zich in zijn goede pak, als

[p. 65]

moest hij naar een plechtigheid, en ging met een trits kwitantiën in de zak op pad. Onverrichter zake keerde hij terug: er had wel licht gebrand, maar er werd op zijn gebel niet opengedaan. Waarschijnlijk deed de man nooit open - een koel, doch bruikbaar beginsel voor iemand die de zoete zijden van het leven prefereert.

Het kostte zeven martelende maanden om de fielt er weer uit te krijgen en zeven dure weken om de door hem verrichte vernielingen te herstellen. Toen begon het plaatsen der advertenties, waarin grootvader het huis, in strijd met de waarheid, als een riant home aanprees.

Vrijwel iedere morgen begaf hij zich, met de hoop die hem zolang deed leven, naar het courantenbureau, om te vragen of zijn publiciteit enig gevolg had gehad. Vaak mocht ik mee en al spoedig geraakte ik, op die manier, met het dagbladwezen vertrouwd, zodat mijn plan later verkeersagent te worden, allengs verbleekte bij het ideaal eenmaal een reporter te zijn. U ziet de rol van het toeval - er zijn mensen die minister worden omdat zij als kind vaak op het Binnenhof kwamen spelen.

Veel brieven kreeg opa overigens niet. De énige die ik hem ooit zag openen, frommelde hij meteen boos in elkaar, want de missive was afkomstig van een andere huisbaas, die om doorzending van overschietende reflectanten verzocht daar hij ook wat leeg had staan. Toch gelukte het de grijsaard soms mensen de belofte af te persen eens te zullen komen kijken. Hij begaf zich dan al bijtijds naar het pand en ging op een kist in de ledige voorkamer zitten wachten. Meestal kwam de betrokkene niet opdagen. Op een keer, toen hij daar weer onzegbaar verlaten zat, begon het te onweren en hoorde ik hem mompelen: ‘Sloeg de bliksem er maar in!’ Maar zelfs de elementen gingen het huis voorbij.

[p. 66]

Pas in de oorlog begon opa als huisjesmelker te slagen, maar gelukkig werd hij niet, want nu ging hij weer gebukt onder het verbod de huur lekker op te slaan. Die zeventieneneenhalf procent zou eindelijk kleur op zijn wangen hebben gedreven. Daarom is het voor mij kermis in de hel vandaag. Ik hoop maar dat hij er iets van merkt, in de hemel.