Tussen mal en dwaas & Klein beginnen

[p. 31]

Nóg eens: reizen

Drie Franse studenten komen bij mij bellen, met behaarde blote benen en een introductie van een bevriende schilder in Parijs. Het zijn aardige jongens van om en nabij de twintig, die met een dubbeltje door Europa liften en beleefd bij mijn op visite zittende tante informeren hoe zij denkt over het naoorlogse verschijnsel van l'humour noir in de letteren. Zij blijft het antwoord schuldig, maar wil wél weten wat de vis kost in Parijs. Daar krijgen die jongens dan onderling een radde woordentwist over, maar ten slotte komt er toch een notering uit de bus.

Amsterdam vinden ze heerlijk. De mensen kijken er allemaal zo vrolijk, hebben zij waargenomen. Ah monsieur - een zorgeloos volkje, die Hollanders! Heel wat anders dan de Fransen. Parijs schetsen zij vervolgens als een samenscholing van versomberde ondervoeden. Er valt niet te leven, monsieur.

‘Tiens!’ zeg ik, want dat is zo'n makkelijk woordje voor iemand met weinig Frans - het slaat nergens op, past overal bij en bewijst dat je wakker bent. Maar terwijl ik knik en verder luister hoe bitter het leven van een Parijse werkstudent voortstrompelt, hoor ik mezelf straks, in de vakantie, op de Boulevard St. Michel tegen mijn vrouw zeggen: ‘Ah... hier leef je op, nietwaar - dat is wat anders dan al die zorgelijke gezichten in Amsterdam!’

‘Nou!’ zal zij uitroepen. ‘De mensen kijken hier zo blij, vind ik!’

Is het geen vriendelijke waan, het reizen? Wij ontvluchten onze dagelijkse werkelijkheid en gaan de deugd die ons dit doet een paar weken lang uitsmeren over een stad, een volk, een landschap. Parijs is een heerlijk krokant biscuitje

[p. 32]

voor de droomgelei van het lichte leven, waaraan iedereen kneuterig deelneemt. Ach, dat zorgeloze Franse volk - we zouden het en bloc aan onze vakantiebloes willen drukken! Je hebt ook mensen die te Parijs hun eerbied voor de Franse letteren projecteren op iedere passerende postbode en alle passagiers van de metro voor keizers van de geest houden. En dan die charmante politieagenten! Zo'n ‘flic’ (ja, we kennen zelfs het plaatselijk patois!) kijkt maar het liefst naar de vrouwtjes of zit in de wacht Voltaire te lezen. Kóm daar eens om in Holland...

Te midden van al die beminnelijke misverstanden is het bepaald ironisch een artikel als dat van de Engelse professor Robert Payne in The New Statesman te lezen. De brave man woont al jarenlang dromerig in Parijs, maar kreeg opeens, vlak voor café Flore, een afschuwelijk pak ransel van de politie, die vakkundig een studentenrelletje uit elkaar joeg. De agenten hebben met hun gummistokken een enorme barst geslagen in de illusie van deze vriend der Latijnen. Ontzet heeft hij bemerkt dat men in de schaduw van Rodin net zo ferm weet te rauzen als op Piccadilly Circus. In goed Engels proza jammert hij nu dat de Franse cultuur niet bepaald groeit aan zulke methoden.

Maar de man heeft gewoon niet begrepen dat hij bij vergissing werd geslagen. Een gummistok behoort van nature neer te komen op het hoofd van iemand die níét in The New Statesman publiceert, doch alleen een buil krijgt. En wat rancune. Eén lel op de schedel is voldoende om nooit meer onbevangen over ‘bobbies’ of teder over ‘flics’ te kunnen spreken. De vakantie-illusie gaat er namelijk volledig aan kapot.

Want och, het is zo'n teer ballonnetje. Laten we op onze tenen lopen, als we in augustus over de grens mogen, want er hoeft maar een klein beetje te gebeuren en we

[p. 33]

zien, dwars door het glimmende cellofaantje van de ‘gezellige volksaard’, de agent, de burger, de falsaris, de rechteloze, de krentenweger, de filou. En die zijn, overal ter wereld, zó ontmoedigend eender, dat ze alleen maar trappen op een feestelijk vakantiehart.

‘The rest is silence,’ zei Hamlet. Het heeft er wel niets mee te maken, maar ik vind het zo'n mooi slot.