Tussen mal en dwaas & Klein beginnen

[p. 26]

Reizen

I

Aan die Belgische douanen kun je eigenlijk helemaal niet merken dat onze volkeren sinds de Benelux zo met elkaar bevriend zijn - neem dat aan van een ooggetuige. We waren met een auto en zouden naar Parijs. Bij zo'n voertuig hoort echter een hele baal magische papierwaren en het vervelende was nu dat aan de rand van Frankrijk een van die vodjes zoek bleek.

Nou ja, zeiden we welgemoed, er zijn er toch zeker nog een hele bos over, maar zo niet die douaan! We moesten maar terug naar de vorige grens, vond hij, want dáár hadden we het nog bezeten, anders waren we België nimmer ingelaten. Als we het papier niet terugvonden, mochten we zijn land nooit meer uit, voegde hij er ter opluistering nog aan toe. En toen ging hij een klein pijpje stoppen en liet ons verder barsten.

Nu gooi ik zulke kwesties altijd meteen hogerop. De chef zat in een grauw kantoortje - een man als een zaagvis, die allerlei voorschriften begon op te dreunen, net of het mijn schuld was dat ze bestonden. Ik begon met de handen te wringen en gewaagde van de vorige grens opbellen. Dat mocht - maar dan in een café verderop. Lag dat papier er nog, dan moest die gindse Belg hém telefoneren om het in zijn oor te zeggen.

Een uur later had ik de verbinding al. Jazeker, sprak de man monter, het papier was gevonden. Ze hadden vergeten het terug te geven. Jammer hè? Maar opbellen, zei u? Nee, dát kon hij niet doen. Die collega moest hém maar

[p. 27]

schellen. ‘Hallo meneer!’ riep ik wanhopig over heel België, maar hij had al opgehangen.

Ik weer terug naar de chef. Zo zo. Ja ja. Wel wel. Het was allemaal erg interessant, maar opbellen deed hij per se niet. Het was een soort prestigekwestie. En ook iets van Vlamen en Walen, geloof ik. Ik zei maar dat ik het ook sneu vond, van dat taalverschil, maar hoe ik ook zoog, argumenteerde en met geopende sigarenkokers tekeerging - hij wou niet de minste wezen en keek naar de telefoon of er schurft aan zat.

Terug in het café vroeg ik de andere kant van België maar weer eens aan en kreeg die vriendelijke man opnieuw. ‘Ja, ik heb het papierke nog in de hand, meneerke.’ Hoe krijg ik die twee Belgen aan één draad, dacht ik en voelde me net de uno, maar ofschoon ik uit louter mimicry ook een beetje Vlaams begon te praten, wou hij zich niet vernederen. Verdraaid - ik zou nóg aan de grens staan bemiddelen, als de chef niet in het café gekomen was voor een pint, want toen kon ik hem even de hoorn aan het oor houden, teneinde hem te doen vernemen wat hij weten moest.

Reeds drie uur na aankomst reden we de grens over. ‘Europa één - Europa één.’ Zongen die mensen dat niet toen Churchill op de Dam was? Daar waren vast geen douanen bij.

II

In de Franse jeugdherberg waar wij een paar dagen doorbrachten, heerste de wat ethische toon van mekaar helpen en blijmoedig even tot nut van het algemeen de aardappel-

[p. 28]

tjes jassen, waarin ik alleen kan meezingen als ik een aanzienlijk deel van mijn ware karakter afgrendel, want van nature ben ik iemand om vadsig ‘Ober, aannemen!’ te roepen en thuis krijgen ze me met geen tien paarden aan het vaten wassen. Daar ik dus een afgrond bedekt hield, bewoog ik mij aanvankelijk in dit milieu gelijk iemand die met nieuwe schoenen aan over een gladde parketvloer loopt en kleine, stijve stapjes neemt om te voorkomen dat hij van de sokken zal gaan.

Zó ontstond dat eigenaardige misverstand. Er was daar namelijk een beminnelijke jongeman, die met grote ijver kleine landschapjes tekende. Hij had ze me aan het begin van de middag allemaal laten zien. Het was een hele stapel en er waren fraaie doorkijkjes bij.

Toen ik een uurtje later op het balkon trad, zag ik hem daar beneden in het gras zitten. Hij groette uit de verte met de hand. Nou, ik wuifde dadelijk terug natuurlijk. Een hartelijke jongen! Maar weet u wat nu zo gek was? Even later deed hij het nóg eens. Enfin - ik zwaaide maar wéér, want als je met vakantie bent doet een groetje meer of minder er weinig toe, want je hebt tóch de tijd aan jezelf, nietwaar? Er verstreken zowat twee minuten en - verdraaid, daar ging zijn arm opnieuw de lucht in. Onder gewone omstandigheden zou ik het welletjes gevonden hebben, maar in zo'n fair trekkersmilieu, waar je tóch al zoveel zondige egocentrie te bemantelen hebt, pas je op je tellen. Vooruit maar weer, dacht ik en ik wuifde uitbundig, zij het innerlijk bevreemd. Ik werd er ook een beetje moe van, moet ik zeggen.

Nu stond de jongeman op en liep over het grasveld naar het huis. Ik zag hem welwillend naderen en overwoog juist een vierde groet, toen hij gekweld uitriep: ‘Als we er eens mee ophielden? Ik zit daar het gebouw uit te tekenen,

[p. 29]

maar telkens als ik met het potlood in de hand de verhoudingen tracht te schatten, begint u tegen me te zwaaien en dan moet ik óók. Maar zo kom ik tot niets, begrijpt u?’

Ik ben maar een uurtje op bed gaan liggen. Want als je slaapt kun je tenminste niet uit de pas lopen.

III

Te Chartres waren we, om de kerkramen te zien. Zelfs als je van tevoren uit de reisgids weet dat ze de schoonste van heel Frankrijk zijn, sta je nog paf van zulke diepzeetinten. Na al dat ooggenot beklommen wij de toren, een zinloze marteling, maar het móést van een oude man, die geen pensioen kreeg en nu leefde van het bestijgingsgeld.

Wee van de wenteltrap wankelden we daarna Chartres in en geraakten met onze open vakantiebloesjes op een hotelterras, waar de zon ons dadelijk weer omhelsde.

Wát De Gaulle ook zeggen mag - de wijn is weer goedkoop in Frankrijk. Zo kwam het dat wij na een kwartiertje opstonden om eens te gaan onderzoeken wat al die deftig geklede mensen in de hall toch wel aan het doen waren. Als twee roodgeblakerde naaktlopers stonden wij even later in een oploop van heren in jacquet en dames met knisperende baljurken, die zich ernstig bezighielden met het uitwisselen van cultuurhandelingen.

Opeens kwam er een man in rok binnen, die door een ieder hartelijk werd begroet, waarop hij populair zwaaiend reageerde. Toen hij onze twekahemdjes gewaarwerd, trad hij meteen naderbij, gaf ons de hand en sprak begrijpend: ‘U is zeker van de muziek?’

‘Integendeel,’ zeiden wij. ‘Wij zijn Hollanders.’

‘O, maar dán kent u ongetwijfeld mevrouw Biedelmans

[p. 30]

uit Nice wel,’ sprak de man. ‘Die is namelijk ook uit Holland.’

Wij dachten beleefd enige tijd na en verklaarden vervolgens dat wij niet ongenegen waren te geloven eventueel wel eens van iemand met deze of een soortgelijke naam te hebben gehoord, want wij wilden de man niet teleurstellen.

‘Dát is leuk,’ riep hij in zijn nopjes. ‘Heren - mijn dochter trouwt vandaag en hier is de bruiloft. Ik inviteer u.’

Hij maakte een arabeske in de richting van het buffet, zoals alleen een Fransman dat zo sierlijk doen kan. Nu ben ik erg soepel met die dingen, dus hij hoefde niet hinderlijk aan te dringen. Drie kelners begonnen met prijzenswaardige ijver een groot aantal champagneflessen te onzen gerieve te ontkurken en nog geen halfuur was verstreken, of wij hielpen de bruid bij het bezichtigen van de bloemstukken en dansten in de balzaal met alle dikke dames - om iets terug te doen.

De nacht kroop reeds over Chartres, toen wij iedereen de hand drukten en ernstig beloofden veel te zullen schrijven. De bruidegom wuifde nog lang op het bordes. Waarmee ik alleen maar zeggen wil dat het leven soms opeens een uiterst beminnelijk verloop kan hebben.