Een stoet van dwergen

Damesbediening

De lunchroom heeft damesbediening. Agaat, Nel en Henny wiegen er rond in strakke, zwarte jurken met zo'n wit schortje voor, zuiver symbolisch van afmeting, gelijk de schaamlap van een gekerstende bosjesman. Ze zijn alle drie móói, want de baas is een sexmaniak, die ze bij elkaar plukte als een sultan zijn harem. Zijn zwart haar heeft een witte scheprand. Hij is vijftig, maar zit niet bij de pakken neer. Daar vrouwelijk schoon niet altijd correleert met vakbekwaamheid, geeft zijn erotische personeelskeuze zijn onderneming de dramatische spanning die men altijd voelt als geluk de catastrofe reeds voelbaar in zich draagt. Hij staat in een te mooi pak wat in de weg, permanent gereed om bemind te worden, om zijn mond een klein sluw lachje, dat hij uit een film onthouden heeft. Mijn opoe zei altijd over zo'n man, die op deze leeftijd nog amoureuze ambities heeft: ‘Laat hij liever aan z'n kist denken.’ Maar hij denkt niet aan zijn kist. Als Agaat, Nel of Henny in zijn buurt komen, strooit hij met kleine kokette grapjes, zoals een goochelaar boeketten tovert uit het niets. Hun lachjes zijn anders dan achter zijn rug tegen elkaar.

Bij de kassa hield de ladykiller in hem halt en kreeg de voorzichtige middenstander de overhand, die gelooft dat

[p. 155]

een vrouw, om met geld om te gaan, beter lelijk kan zijn. Ze is vormeloos, flets en veertig en zij troont - hoogspanning, levensgevaarlijk - als een vibrerend centrum van haat in een houten schelp, die doet denken aan het zitbad, waarin Marat werd vermoord.

De meisjes voeren een geruisloze koude oorlog met haar, waarbij de ogen de conventionele wapenen zijn en de nagels voor de noodlottige uitbarsting worden bewaard.

Hierin zijn ze één, maar verder erg verschillend.

Agaat kroont haar goed gecomponeerde rondingen met het hoog geheven hoofd van een vrouw, die weet dat alle gekken kijken. Ze begrijpt wat ze willen, maar is van plan haar huid duur te verkopen. Als er een mooie slee voorbijrijdt zegt ze wel eens peinzend: ‘He, daarmee naar de Rivièra en dan goed veel centen in je zak.’ Maar ze stelt dat uit. De wervende mopjes van de heren veegt ze met haar dweiltje resoluut van het tafelblad. Ze wil ze niet maar vindt wel dat ze er recht op heeft en ze wordt kwaad als je 't laat. Een man die haar de cijns van de flirt niet dokken wil zet ze klein neer, door bij het afrekenen een kwartje terug te schuiven en luid te zeggen: ‘Mag ik daar een andere voor? Die is niet meer geldig.’

Onzin natuurlijk - maar aan zo'n incident, dat de mensen doet omkijken, breekt elke trots, want het reduceert zo'n la-maar-zitte kalief tot een oplichter, die timide wegsluipt.

Nel zou zo iets nooit doen. Haar lach is echt en ze kan niet tegen alles wat zielig is. Stromeloze honden, verregende jongetjes en oude mannen die hun klaaglied zingen bewegen haar tot tranen toe en ze kan geen kinderwagen zien zonder erin te kijken. Dan wordt haar profiel hulpeloos door de overgave van de ogen. Nel heeft nog iets van thuis om zich heen, van leuk kwartetten met pa en moe en broer en van de fijne sinterklaasavonden. Ze is een geboren slacht-

[p. 156]

offer. Het lot zuigt haar onherroepelijk naar de verkeerde vent toe. maar de hemel zal lief voor haar zijn.

En dan is Henny er nog.

Die leeft hier alleen van buiten. Ze doet haar werk snel en efficiënt maar haar ogen zijn aldoor bij Henk die gisteravond, in de wagen, toen ze op de buitenweg zo zalig met haar slaap tegen zijn vulpennen lag, weer eens zei dat hij de kinderen toch niet in de steek mocht laten. Als die er niet waren ging hij toch zeker vandáág weg bij dat wijf. ‘We zeggen al maandenlang alleen het hoognodige, Hen, als de jongens erbij zijn.’

De baas is zó verblind, dat hij de meeste grapjes tegen haáár maakt. De droeve glimlach, waarmee ze reageert, staat haar goed. Als ze bij de bar wacht op de koffie voor tafel zes, verzinkt ze zó in haar gedachten, dat ze bijna astraal oplost.

‘Mag ik even betalen?’ roep ik.

Ik heb Agaat en zorg ervoor gulzig te glimlachen, want de truc met het kwartje wil ik niet - ik heb al sorus genoeg.

‘Alstublieft meneer,’ zegt ze.

Ik krijg het wisselgeld zonder chicanes en sta op.

Goed gebruld, leeuw.