Een stoet van dwergen

Op weg

Mijn kleinzoon logeert bij me. Zijn jasje hangt aan de kapstok in de gang. Het is het kleinste jasje van de wereld, maar het blaast, als een moedige Gulliver, zijn lichtblauw partijtje mee in het Wagnerconcert van onze grauwe reuzenkledingstukken, die moegezworven om hem heen hangen. Ik vind het een aandoenlijk jasje, dat luttel en vol goede moed de eerste stap heeft gezet op de lange, moeilijke weg naar de courante herenmaten.

[p. 157]

In de huiskamer zit hij, in de grote stoel, met het boek Interpol slaat toe. Het is zijn boek. Ik heb het hem gegeven, niet omdat ik geloof dat hij reeds vóór zijn eerste verjaardag wezenlijk belang stelt in politiewerk, maar omdat ik heb bemerkt dat het boek als voorwerp hem boeit. Hij bezigt het, zoals sommigen Vondels Harpzangen onder de poot van een wiebelend tafeltje schuiven, waarmee zij ver buiten de oevers van 's dichters bedoelingen treden, maar er toch profijt van trekken.

Met zijn garnaalvingertjes doet hij het boek telkens open en dicht of verdiept hij zich, steunend van inspanning, in het interessante mechanisme dat achter het omslaan der bladzijden schuilt. Soms brengt hij het boek naar zijn mond en proeft het aandachtig - een instinctief criticus, die zich niet door de inhoud op een dwaalspoor wil laten brengen. Hij vindt het een lekker boek. Vooral het plaatje buitenop - een kennelijke speurder, met een revolver achter een muurtje - draagt in de hoogste mate zijn goedkeuring weg. Hij likt er niet alleen aan, maar hij betuurt het ook, met ogen die scheel worden van mateloze aandacht. Langzaam rijpt hij naar het verrukkelijk ogenblik dat de prentenboeken een stoet van sierlijke prinsen, onwerkelijke feeën, tedere hertjes en onweerstaanbare clowns zijn onbeschreven bewustzijn zullen binnendrijven om daar met zachte penseelstreek te beginnen aan het schilderij van zijn geestelijk leven.

Dat binnenkomen in de huiskamer is altijd een mooi moment.

Hij weet dat ik samenhang met het pand en dat ik, als hij niet bij zijn ouders is, in zekere zin onvermijdelijk ben en hij heeft daar op een inschikkelijke wijze vrede mee. Zodra hij mij ziet laat hij zijn lach op zijn gezichtje los, steekt een arm op en wuift nadrukkelijk, gelijk iemand van koninklijken bloede. Ik wuif dan terug en hij vindt dat vermakelijk, want

[p. 158]

hij gaat ermee voort lang nadat aan de cultuurhandeling van het groeten is voldaan.

Nu is het gemakkelijk hem hierin tegemoet te komen.

Moeilijker wordt de zaak als mijn vrouw hem bij mijn dochter gehaald heeft en er, bij thuiskomst, niemand aanwezig blijkt te zijn.

U moet de nuance daarvan goed aanvoelen.

Hij weet namelijk, als hij bij ons de trap opgedragen wordt, dat het openwerpen van de kamerdeur hem straks het uitzicht zal bieden op een bona fide terugwuiver.

Dat windt hem enorm op.

Reeds onder aan de trap wipt hij woelig op en neer, knort van voorpret en oefent vast wat, om het armpje lenig te houden. Blijkt er dan boven niemand aanwezig te zijn om hem naar behoren toe te juichen, dan zakt die vreugde uit hem weg en krijgt zijn gezicht een uitdrukking van de diepste ontgoocheling.

Dat is natuurlijk niet te dragen.

Mijn vrouw heeft daarom een kleine, waterdichte wuiforganisatie opgebouwd. Als ze met hem aankomt en weet dat er niemand thuis zal zijn, loopt zij even bij een in de buurt wonende vriendin aan, die dan vooruitsnelt om zich ongedwongen in de kamer op te stellen, teneinde zijn groet te revancheren.

Hij ziet natuurlijk wel dat het doorgestoken kaart is, maar hij heeft de tact, tóch met volle teugen te genieten.

En dat is een gunstige trek.

Want men kan niet vroeg genoeg leren dat we ons, als we prijs stellen op wat vreugd in dit leven, nu eenmaal moeten behelpen met de werkelijkheid.

Uit ‘Duiven melken’, 1960