Een stoet van dwergen

Het bankwezen

In de hal van een groot bankgebouw zat een fijnbesnaarde man achter een koket schrijftafeltje te glimlachen.

‘U gaat naar loket drie, meneer,’ zei hij vriendelijk.

En hij gaf mij de cheque weer terug. Mijn naam stond er op. En dat er, als de ondertekenaar het zeggen mocht, vijfhonderd guldens aan mij moesten worden uitbetaald - het honorarium voor een akelige kluif nog nét eerlijk bijwerk.

Bij loket drie vond ik een rijtje mensen. Achter de tralies stond een meisje te helpen en achter het meisje zag je, in een enorme zaal, wel meer dan honderd dames en heren aan schrijftafels bezig met volstrekt onduidelijke handelingen, die sterk uiteenliepen en geen enkele samenhang verrieden. Het zou me niets verbazen, als op een dag ineens bleek, dat iedereen al jaren voor zich zelf bezig was. Een energieke jonge huisvader zat streng te krassen in een groot boek, als trof hij daarin uitsluitend vergissingen aan. Enige dames zochten een meter verder met snelle vingertjes in grote bakken met papiertjes naar iets dat blijkbaar zoek geraakt was.

[p. 112]

Een oudere heer, die als een gevaarlijk dier in een apart hokje opgesloten zat, nam zo nu en dan een kaartje van zijn schrijfbureau, wierp er een misnoegde blik op, legde het dan weer ontgoocheld op dezelfde plaats neer, waarna hij met gekruiste armen ging zitten kijken, of hij zeggen wilde: ‘Een knappe vent, die mij van deze stoel krijgt.’ Een wuft gekleed jongmens schreed met een blauw mapje onder de arm naar het fonteintje, schonk zich een glas vol en begon als een kenner te drinken, waarbij je hem duidelijk zag denken: ‘Dit is uitstekend water.’

‘De volgende,’ zei het meisje.

Dat gold de dame vóór mij - een lang mens, gekleed of zij zo juist uit een vliegende schotel was gestapt. Terwijl zij geholpen werd, vouwde ik de cheque weer open en las nog eens wat erop stond. Mijn naam. Vijfhonderd gulden. Ik was een beetje zenuwachtig. Dat heb ik altijd in zulke geldpaleizen. Want ik begrijp zó weinig van het bankwezen, dat het me niet echt verbazen zou, als ze, bij de overhandiging van de cheque, aan gene zijde van de toonbank in een vrolijk lachen zouden uitbarsten.

‘En wat wilt u daar dan mee, meneer?’

‘Nou, geld...’

‘Voor dat papiertje zeker? Hahaha. Nee meneer, dát zou maar makkelijk zijn.’

Mijn vrouw heeft het ook. Ons salaris komt de eerste van de maand bij een bank. Op de ochtend van die dag staat mijn vrouw om negen uur één al te hijgen voor het loket en haalt alles er weer af. Ze is dan altijd zo bang dat de meneer achter de tralies bitter zal zeggen: ‘Moet het nóú al? En we hebben het net!’

‘Ja, maar ik heb het nodig,’ zal ze dan antwoorden.

En de meneer mokkend: ‘Nou, vooruit dan. Maar op die manier is er voor ons weinig aardigheid aan.’

[p. 113]

‘De volgende,’ zegt het meisje.

Dat ben ik. Aarzelend leg ik de cheque voor haar neer. Nee, het lachen blijft uit. Ze zet er gewoon een stempeltje op, krast wat met een pen, geeft me een blikken medaille en is kennelijk met me klaar.

‘En het geld?’ vraag ik.

‘Loket één. Uw nummer wordt afgeroepen,’ zegt ze.

In een mooi leer fauteuiltje ga ik zitten wachten. Kent u nou iemand, die wel eens geld laat stáán op een bank? Ik niet. Al mijn vrienden halen altijd alles eraf, zodra het gekomen is. Maar waar leven banken dan van? Dat zou ik nu wel eens willen weten.

‘Nummer 185.’

Dat ben ik. Loket één is bemand door een dubbel getraliede heer, die naast een enorme bak met geld zit te kijken of hij denkt: Nou moeten jullie toch wel met een enórm sterke smoes komen, wil ik daar wat van weggeven. Mijn cheque ligt voor hem als mijn kerstrapport op de tafel van de bovenmeester.

‘Is u dat?’ vraagt hij, met een vinger bij mijn naam.

‘Jawel meneer,’ beken ik.

Nu zou hij eindelijk in zijn schat moeten tasten, maar inplaats daarvan gaat hij mij diep somber zitten aankijken - minutenlang. Een vreselijke zekerheid maakt zich langzaam maar zeker van mij meester. Er is iets mis met die cheque. Het meisje heeft nog gezwegen, maar hij gaat het me toebrengen. ‘Zeg meneer...’

En dan te bedenken dat mijn vrouw negenhonderd gulden schuld van die vijfhonderd betalen wil.

‘Zeg meneer,’ vervolgt hij. ‘Schrijft u niet van die boekjes?’

‘Welzeker!’ roep ik opgelucht.

Hij legt de vijfhonderd gulden achteloos voor me neer.

[p. 114]

‘Is dat nou nog moeilijk?’ vraagt hij.

‘Och...’ begin ik. Wat zeg je daar op?

‘Zeker een beetje je hoofd erbij houden...’ begrijpt hij.

Daar houden we het dan maar op.

Als ik door de hal kom, zegt de heer achter het schrijftafeltje vriendelijk: ‘Goedenmorgen meneer,’ met een gezicht of ik hem een paar ton heb gebracht.

Ik begrijp die mensen niet.

Uit ‘Vliegen vangen’, 1955