Speciaal voor u. 1971

[p. 8]

De jongen

op het Rokin stond 's middags een jongen met een hel paarse, zeer vuil geworden broek aan, tegen een pui geleund en hield een nummer van de Kabouterkrant kennelijk ten verkoop voor zijn borst. Aangezien ik, wat lezen betreft, een omnivoor ben ging ik naar hem toe en vroeg:

‘Hoeveel kost het?’

‘One koelder,’ antwoordde hij.

‘American?’ vroeg ik.

‘Englishman,’ zei hij stroef. Want ik droeg toch van alles de schuld? Hij was een klein, bleek jongetje van 'n jaar of achttien met futloos lang haar en veel te droeve ogen voor zijn leeftijd. Ik gaf hem de gulden, en hij snelde er mee weg, want meer dan één blaadje had hij niet.

Verder lopend, vond ik het merkwaardig dat iemand een politiek vlugschrift uitvent, zonder ook maar een flauw benul te hebben van het ideaal, dat hij daarmee schraagt, omdat hij het niet lezen kan.

't Is net zoiets alsof ik op een straathoek in Teheran zou gaan staan met een Perzisch krantje. Maar, nou ja.

's Avonds om tien uur stond ik in de Leidsestraat een broodje ei te nuttigen in zo'n soort portiek met loketjes, waar je vroeger voor een kwartje en nu voor twee kwartjes een kroket uithalen kunt. Binnen afzienbare tijd zal de prijs wel drie kwartjes worden, maar voor dit aspect der inflatie heb ik weinig belangstelling, want ik hou niet van kroketten. Terwijl ik in de wat druilerige onderneming, waar de Amsterdamse

[p. 9]

uitdrukking ‘ik vreet vandaag wel uit de muur’ geboren werd, stond te kauwen, zag ik opeens de jongen met de paarse broek verschijnen. Op nog geen meter van mij verwijderd, bleef hij bij de ingang staan - weer zo verkommerd. Op de stoep kwam een grote, zorgvuldig geklede man van middelbare leeftijd aan. De jongen vroeg hem in een soort Hollands om twee kwartjes, op de schichtige manier van iemand, die het bedelvak niet beheerst. De man bleef staan en keek hem aan, met een sombere blik.

‘Vreemdeling?’ vroeg hij.

‘Englishman,’ zei de jongen.

In goed Engels vervolgde de man:

‘Heb je honger?’

De jongen knikte schuw.

Nu trok de man zijn portefeuille, haalde er een biljet van vijfentwintig gulden uit en zei:

‘Hier. Ga ergens een behoorlijk maal kopen.’

De jongen bleef roerloos staan.

‘Waarom doet u dat?’ vroeg hij wantrouwig.

‘Ik wil er wat voor terug,’ zei de man, weer zo somber.

En toen de jongen een stapje achteruit deed:

‘Nee, wees maar niet bang. Ik ben geen sissy. Maar ik doe een investering. Zie je, ik heb vijf kleinzoons. De oudste is twaalf, dus veel moeilijks is er nog niet aan de hand. Maar als één van die jongens, over 'n jaar of wat, ergens op deze wereld in net zo'n harde rotstad als Amsterdam geen geld maar wel honger heeft, dan hoop ik dat er net zo'n man als ik zal opdoemen om mij via hem het geld te vergoeden dat ik in jou beleg.’

En op een grimmige toon:

[p. 10]

‘Zo stond ik ook jaar in jaar uit in volle bussen en trams op voor ieder vrouwmens, in de hoop dat een ander het zou doen voor mijn oude moeder. Maar die is vorig jaar gestorven, dus nou blijf ik zitten.’

De jongen pakte het geld, riep ‘Thanks’ en verdween in het duister.

De man keek mij aan met een bittere glimlach en zei:

‘Noem 't een gelóóf.’