Speciaal voor u. 1979

[p. 21]

Luxe

Toen de bijeenkomst afgelopen was vroeg ik aan de portier van het gebouw, een jolige shagjesdraaier, die me goed leek voor vijf Belgenmoppen:

‘Is er een bushalte in de buurt? Ik moet terug naar het centrum.’

‘Hoe ben je dan hier gekomen - vliegen?’ vroeg hij.

‘Nee, met een taxi. Maar ik wil terug met de bus.’

‘Helemaal aan het eind van deze laan - dan ga je het hoekkie om,’ zei hij. ‘Niet dood, bedoel ik. Gewóón het hoekkie.’

Ik liep er heen, langs hoge nieuwbouw, die mooi in het groen stond. De sfeer was fris, maar had niets van doen met het Mokum van tante Leen. Bij de bushalte zat, onder een eigentijds afdakje, een oude juffrouw op de plank. Ze zei:

‘Dag meneer.’

Ze was nog iemand van een generatie die medemensen groet.

‘Dag mevrouw,’ antwoordde ik en ging naast haar zitten. Na een tijdje riep ze opeens geërgerd:

‘Hè, ik ben toch zo kwaad, hè.’

‘Op wie, mevrouw?’ vroeg ik.

‘Eigenlijk op de radio,’ zei ze. ‘Ik heb 'm

[p. 22]

altijd áán staan, want vaak is het gezellig. Een muziekje of er vertelt eens iemand iets leuks, waar je om lachen kunt. Da's gezond, nietwaar, lachen. Maar nou was er een man en die zong een liedje. Een liedje over ons.’

‘Over de vrouwen,’ begreep ik.

‘Nee, over ouwe mensen,’ riep ze. ‘En daar ben ik toch zó kwaad om geworden in m'n eentje. Want wat zong die man nou? Hij zong dat de oude mensen tegenwoordig worden opgeborgen in konijnehokken. En daar bedoelde hij dan de bejaardenhuizen mee. Nou ik woon helemáál niet in een konijnehok, meneer. Ik woon dáár,’

Ze wees. Achter het groen stond een hoog, modern gebouw.

‘O, is dat een bejaardenhuis?’ vroeg ik.

‘Ja, en wat 'n mooi bejaardenhuis ook. We hebben er alles wat ons hartje begeert, hoor. En gezellig is het er ook. Een konijnehok! Hoe komt die kerel er op. En niet alleen die kerel, hoor. Het was een hele uitzending en er waren ook vrouwen aan het woord, u weet wel, van die jonge vrouwen, die zo slordig praten. Die waren ook tegen de bejaardenhuizen en die zeiden dat 't beter was als je in je famielje bleef. Nou, daar is helemaal niks van waar, meneer. Ik heb 't toch zelf meegemaakt, vroeger, toen ik nog jong was. Met m'n opoe. De moeder van m'n vader. Die woonde bij ons in huis. Ze moest wel, de stakker. De konijne-

[p. 23]

hokken waren er nog niet. 't Arme mens. Altijd ruzie met mijn moeder. Die was niet slecht hoor, mijn moeder, maar opvliegend van natuur. En het moest allemaal zo gauw gaan van m'n moeder. Dat kon opoe niet bijbenen en dan kreeg ze er van langs. Ze zei nooit wat terug. Ik vroeg eens aan haar: “Waarom praat u toch niet eens flink van u af?” En toen zei ze: “Dat kan niet, kind, ik ben oud en ik eet hier genadebrood.” Zo'n ouderwets woord - dat hoor je niet meer. Maar ik heb het altijd onthouden.’

Met vage ogen keek ze in het verleden.

‘Eén keer,’ zei ze. ‘Ze was met mijn moeder de tafel aan het dekken en toen gleed er iets uit haar hand. Niet eens kapot, hoor. Maar m'n moeder was kribbig en die schreeuwde meteen: “Hè verdomme, kun je niet eens iets in je poten houden?” Mijn opoe liep opeens de kamer uit. Even later kwam ze terug met d'r jas aan en d'r hoedje op. Een kapothoedje noemden ze dat vroeger. Ze zei: “Ik ga weg, verdomme kan ik overal krijgen.” Mijn moeder riep: “En waar ga je dan naar toe?” Mijn opoe zei: “Dat weet ik niet.” En toen begon ze te huilen. Mijn moeder ging naar haar toe en gaf haar een zoen. Ach, ze was de kwaadste niet, maar opvliegend, hè?’

Ze zweeg. Ik zag het tafereel wel voor me. Het kwam me haast bekend voor, want wij hadden ook mijn grootmoeder in huis. Die zei,

[p. 24]

als er weer ruzie was, alleen:

‘Ach ja, ouwe mensen worden lastig.’

En dan glimlachte ze op een geheimzinnige manier.

‘Konijnehokken,’ riep de juffrouw weer. ‘'t Is gewoon luxe wat ik heb. Weet u wanneer ik dat vooral zo voel?’

‘Nee mevrouw.’

‘Als ik in het bad zit,’ zei ze, ‘daar hou ik van, ziet u, een lekker warm bad. En weet u waar ik dan aan denken moet? Aan de televisie. Aan het nieuws, bedoel ik. Als je die mensen ziet, hè, die vluchtelingen in verre landen op de wegen. Of op zee, in van die bootjes. Met al die kinderen er bij. Dan denk ik: “Wat heb ik toch een luxe.” En dan doe ik er nog een beetje warm bij. Vindt u dat slecht van me?’

‘Nee mevrouw,’ zei ik.