Speciaal voor u. 1980

[p. 37]

Barend

Het regende onbarmhartig op het Den Haag van mijn kindertijd en de harde wind kroop zó baldadig onder mijn paraplu dat-ie omsloeg. Ik deed 'm maar gauw dicht. Liever nat dan het komische geworstel met een uitvinding die nooit helemaal slaagde. Trouwens, vroeger werd ik toch ook nat als ik, hier op de Lijnbaan, in een regenbui uit school kwam? Vond ik dat erg? Nee - de erge dingen waren anders.

Erg was als moeder opeens bij school stond om me - zo maar eens - af te halen. Waarom droeg ze dan altijd verkeerde kleren en een gekke hoed die ze niet op had moeten hebben omdat de jongens erom zouden lachen? Ze zeiden toch al: ‘Puh - een oud wijf met polkahaar.’

En tot overmaat van ramp gaf ze me een zoen. Wie geeft nou, vóór school, een jongen van negen een zoen, ten overstaan van al zijn klasgenoten, meisjes inbegrepen? Ik was toch geen kakschoolkind meer?

‘Waarom liep je me voorbij? Zag je me niet staan?’

‘Nee...’

‘Suffie - ik heb je met moeite ingehaald. Je liep zo hard. Haast om thuis te komen, zeker.’

‘Ja moeder.’

Dan kreeg ik de zoen pas op de hoek van de

[p. 38]

Lijnbaan en het Westeinde. Alleen Barend zag het, want hij sprong alweer uit de bus. Hij glimlachte bijna onmerkbaar. Barend zat bij me in de klas en was een kop groter dan ik. Zijn vader en moeder stonden op de markt met fruit en ze riepen achter de kraam over hun mooie appelen. Als ze hem eens uit school kwamen halen droegen ze hun zondagse kleren. In beginsel waren ze ook bespottelijk, net als mijn moeder, maar Barend scheen daar geen hinder van te ondervinden. Als hij zijn vader en moeder zag staan schrok hij in het geheel niet. Hij liep zeer rustig naar ze toe en kuste ze op beide wangen. Geen jongen haalde het in zijn hoofd te lachen. Barend was niet iemand om wie gelachen werd. Hij deed alles op een kalme, onwederspreekbare manier.

Het eindpunt van de bus, die uit het Westland kwam, was op de rechterhoek van de Lijnbaan en het beginpunt van de nieuwe rit op de linkerhoek.

Als de passagiers waren uitgestapt maakte de lege bus een grote draai naar de overkant. Tijdens dit ritje door een soort niemandsland, zat alleen de chauffeur erin. En naast hem stond, voor of na schooltijd, dikwijls Barend. Hij stapte, bij het eindpunt, gewoon in en praatte dat laatste stukje met de chauffeur op een manier of hij ook iets met de bus te maken had. Gehóórd heb ik het nooit, maar ik kon het zien. Soms lachte de chauffeur om iets dat Barend zei. Hij vond het zeker leuk.

[p. 39]

Het leek me geweldig dit ook eens te doen, maar ik dorst het niet aan Barend te vragen. Hij zou vast van neen schudden, op zijn stille, besliste manier.

Mijn kans kwam pas toen hij griep kreeg en de school verzuimen moest. De eerste keer gebeurde dit op een zaterdag. De meester las het verzuimlijstje voor. ‘Barend van Hout is afwezig omdat hij ziek is. Louis Boas en Brenda Cohen zijn afwezig, omdat zij Israelieten zijn.’ Hij zei altijd Israëlieten, nooit Joden.

Die zaterdag dorst ik de bus nog niet aan. Maar toen Barend dinsdag nog steeds verzuimde, besloot ik de poging te wagen.

Ik ging bij het eindpunt staan en wachtte, toen de bus stopte, tot alle pasagiers waren uitgestapt. Toen klom ik haastig naar binnen.

‘Barend is ziek,’ zei ik.

De chauffeur sloot de deuren niet achter mij, zoals hij bij Barend altijd deed. Hij bewoog zijn hoofd nauwelijks, maar keek met één oog opzij.

Daarop sprak hij: ‘D'r uit, klein ettertje.’

Hij zei het zeer Haags en zeer definitief. Ik sprong weer naar buiten en de bus reed weg. Het was duidelijk - alleen Barend mocht zoiets, omdat hij een bijzondere jongen was. Misschien wel de toekomstige koning van Nederland. Dat is hij - bij mijn weten - niet geworden, maar ik ben er zeker van dat zijn paraplu nooit omslaat.

O nee. Dat zou de wind niet durven.