Mag 't een ietsje meer zijn

Haakjes

Omdat ik haakjes nodig had die je in een stenen muur kunt drijven teneinde er een schilderij aan op te hangen liep ik een winkel binnen die handelt in ijzerwaren. Een ruim gesorteerde onderneming. Ze verkochten er alle nuances tussen een kopspijkertje en een gashaard. De baas, die een vaalgele stofjas droeg, hielp juist een kennelijke doe-het-zelver, een middelbare man met grote duimen, en moe geworden idealistenhaar. Een bediende stond op een hoge ladder met tegenzin iets onduidelijks te doen en een jongetje van een jaar of vijf bevond zich achter de toonbank, zwijgend en opmerkzaam.

‘Me kleinzoontje,’ zei de winkelier. ‘Hij wil me hélpen. Geef me die doos maar aan, Hansje. Die blauwe daar.’

‘Jong geleerd, oud gedaan,’ antwoordde de doe-het-zelver, met de onechte vertedering van iemand die gewillig zijn opa-image invult, zonder van kinderen te houden. ‘Kan-ie later ook zo'n mooie zaak beginnen, hè Hans?’

Het jongetje sloeg de ogen neer en de winkelier zei: ‘Later bestaat er nog maar één zaak. Albert Heijn.’

En de blauwe doos van het kind aanpakkend: ‘Hoeveel duims had je gehad willen hebben?’

Terwijl de bediende voorzichtig van de ladder kwam, ging de deur open. Er wankelde een stokoude man binnen, gekleed in een zwarte winterjas. Hij sidderde als een koortslijder en hij leunde zwaar op de arm van

[p. 355]

een zowat twintigjarige jongen in spijkerpak, die zijn rossig haar op hoofd en wangen de vrije loop gelaten had.

‘Wat krijgen we nou?’ riep de winkelier.

Hij keek vijandig naar de jongen, die verlegen zei: ‘Hij voelt zich niet lekker.’

De man zakte hijgend neer op een stoel, die bij de andere toonbank stond. Het kind was wat naar voren gekomen en keek naar hem.

‘Waarom breng-ie je vader hier naar binnen?’ vroeg de baas.

‘Hij is m'n vader niet,’ zei de jongen. ‘Hij is gewoon een meneer. Hij zat hier in de vensterbank. Hij viel bijna. Ik vroeg hem wat er was. Hij wil naar huis.’

De oude veegde met een hand over zijn kale schedel en sprak: ‘Dat is me nou nog nooit overkomen.’

‘Hebt u telefoon?’ vroeg de bediende, een lange, bleke slungel met een ongewoon slappe kin. De man knikte en zei: ‘Maar opbellen heeft geen zin. M'n vrouw is stokdoof. Trouwens - ze is net uit het ziekenhuis. Onverbeterlijk geval. De gevreesde ziekte.’

‘Wat doen we nou?’ vroeg de bediende.

Hij keek naar zijn baas. Die sprak: ‘Meneer is ook rijkelijk warm gekleed voor dit zomerse weer.’

‘Een taxi moet ik,’ riep de oude. ‘Bel verdomme een taxi op. Ik zal jullie een andere keer wel een douceurtje geven. Nou ben ik te beroerd.’

Hij leek mij iemand van voormalige betekenis, die er vroeger op kantoor de wind flink onder had. Bevelen kon hij wel. De bediende slofte naar de telefoon en draaide het nummer van de centrale.

‘Ze nemen niet op,’ zei hij na een poosje. ‘Ze zitten natuurlijk te kaarten.’

In de psychologie noemt men dat een zelfprojectie.

‘Volhouden,’ beval de baas. ‘Je zegt maar dat ze gauw moeten komen. Dat 't voor een zieke is.’

‘Dan zal ik toch eerst verbinding moeten hebben,’ snauwde de bediende.

‘Geen ruzie maken om mij,’ riep de oude. ‘Ik wil niet dat er om mij ruzie wordt gemaakt. Stil. Niet meer praten.’

‘Hallo,’ zei de bediende. ‘Kan er een taxi komen? 't Is voor een zieke. Wat? Nee, geen bloed. Gewoon een zieke.’

Hij hing op.

‘Bang voor z'n bekleding,’ zei hij.

‘Komt die taxi nou nog,’ riep de oude. ‘Ik wil naar huis.’

Het jongetje stond nu vlak bij hem. Over zijn afgezakte bril keek de man hem aan en zei: ‘Zo, jochie. Ja, zo worden de mensen later.’

Na een tijdje kwam de taxichauffeur binnen.

[p. 356]

‘Is dat de patiënt?’ vroeg hij. ‘Dag opa. Te veel neutjes gehad?’

‘Ik héb geen neutjes gehad,’ zei de oude. Ondersteund door de chauffeur en de jongeman sukkelde hij naar buiten, zonder groet.

‘Zo, die zijn weg,’ riep de baas. ‘Zo'n langharige, daar heb ik 't niet op. En dan - ik dacht, straks zit ik nog met een dooje.’

Het jongetje stond heel stil bij de toonbank en keek naar hem.