Mag 't een ietsje meer zijn

Vergeefs

Meneer Geurs is bij een bank. Hij doet daar al jaren iets heel stils in een hoekje. Als het er weer op zit voor vandaag, wandelt hij naar zijn café en drinkt drie borrels. Veel zeggen doet hij daarbij niet - hij lacht maar eens méé, als dat gepast is. Precies om zes uur klimt hij de smalle trap op bij mevrouw Smit en nuttigt het maal, dat zij hem voorzet.

Want meneer Geurs woont bij mevrouw Smit in. Toen haar man, een joyeuze handelsreiziger met zwoele pakken aan, jaren geleden op een kwade dag met de noorderzon vertrok, zette zij een advertentie voor een nette commensaal en ving de heer Geurs. Hij is een gave des hemels voor

[p. 135]

een hospita, want hij leest en zwijgt, gaat vroeg naar bed en eet alles op wat men hem voorzet.

De buurt vindt dat ze maar moesten trouwen, en zélf vinden ze dat eigenlijk ook, maar het is zo moeilijk de sfeer te scheppen die tot zo'n wilsdaad leiden kan. Telkens weer proberen ze het. Dan gaat op een zaterdagavond de cafédeur open en komen ze samen binnen, mevrouw Smit een beetje opgesierd, de heer Geurs net als anders, doch met een schoon boord om. En er wordt gedronken - het gewone recept en schilletjes met suiker. De kastelein sluipt de consumpties op zijn tenen aan, want hij weet dat hij iets héél belangrijks in huis heeft. Na het vierde glas komt de heer Geurs wat los en begint met zachte stem te spreken.

‘Griekenland,’ zegt hij dan. ‘Dat is het oudste van het oudste. Er heerste een hoge beschaving. Lui die in goede doen verkeerden woonden in prachtige paleizen. Maar die zijn allemaal kapot gegaan, door de oorlogen en de revoluties die hebben gewoed.’

‘De mensen zijn net kinderen,’ zegt mevrouw Smit spijtig. ‘Ze maken alles stuk.’

‘Allerlei goden werden aanbeden,’ herneemt de heer Geurs, aangemoedigd, ‘en aan wijsgeren was er geen gebrek. Socrates - die kon praten als de beste, niemand kreeg hem van de sokken. En Plato, dat is ook een zéér groot wijsgeer geweest.’

Gelukkig glimlachend ledigt hij zijn glas.

‘Het zal allemaal wel heel veel studie vergen,’ zegt mevrouw Smit eerbiedig. ‘Maar je moet er liefhebberij in hebben om al die boeken te raadplegen. Ik zou er stapelgek van worden. De letters zouden voor mijn ogen beginnen te draaien.’

Dan wordt er weer wat besteld. En nog wat. Het café kijkt welwillend toe. Tegen elven loopt het. Al wat wazig hervat de stem van de heer Geurs: ‘Theseus... nu kom ik van de halfgoden te spreken...’

Maar bijna altijd omstreeks die klok, begint mevrouw Smit een beetje te schreien en zegt: ‘Die schooier! Om zo maar bij me weg te lopen! En ik heb hem vertroeteld als een koningskind...’

Want de schilletjes met suiker hebben haar zwijgen opengebrand en tot het sluitingsuur moet de heer Geurs alles over die mooie handelsreiziger horen - hoe hij dansen kon en grappen maken en wat hij wel eens meebracht van de reis.

Terwijl de kastelein bedroefd de nutteloos geworden glazen brengt, zit de heer Geurs, weer dichtgeklapt voor vele weken, welmenend te knikken. En pas als ze weggaan maakt hij, achter haar rug, het wrange voilàgebaar, dat de kastelein dan met een moedeloos hoofdknikken beaamt.