Kroeglopen 2

[p. 33]

Flarden uit Parijs

De vier mannen zaten in de hoek van het café te kaarten en ik dacht opeens aan die avond in Parijs.

We hadden goedkoop gegeten in de Rue Vavin en dwaalden nog wat door Montparnasse, waar ons hotel stond - kroeg in kroeg uit, om naar de mensen te kijken en wijn te drinken en ons wél te voelen. In een klein, wat armelijk zijstraat-tentje, zaten ook vier mannen te kaarten. Net zulke mannen, aan de verkeerde kant van de vijftig.

Het was tien uur in de avond en toen het spelletje uit was, stonden ze op en trokken hun jassen aan. De waard zette vier kleine glaasjes naast elkaar en schonk ze vol met iets onduidelijks. Een afscheidsdronk van het huis. Er was een breedgeschouderde man bij de kaarters, met spierwit haar en een erg oprecht gezicht. Terwijl de anderen wat lacherig praatten aan die toog wipte hij het glaasje achterover, staarde even voor zich uit en zei toen: ‘Maar je verliest je vrouw - en da's erg.’

(Woordelijk: ‘Mais on perd sa femme et - c'est grave.’)

[p. 34]

Het was een treffend moment. Hij had zo dapper meegekaart, maar dat éne snelle glaasje scheurde de verse wond open en maakte zijn stem schor van ontroering. Twee van de andere mannen dronken gauw leeg en maakten zich uit de voeten en de waard had opeens iets te doen. Leed is niet populair. Alleen de derde kaarter, die oud en een beetje kreupel was, bleef hem trouw en nam hem mee. We zagen, toen we ook op straat stonden, hoe ze samen opliepen in het halfduister, pratend, gebarend.

En we gingen naar het eeuwige café ‘Le Dôme’, waar niet zo bar veel is veranderd sinds Hemingway en Scott Fitzgerald er, als veelbelovende broekjes, in de kring van Gertrud Stein mochten zitten. Weliswaar komen de wáre kunstenaars en diepdenkers tegenwoordig meer in ‘Le Select’ aan de overkant van de boulevard, maar daar durf ik 's avonds niet in, want de golf van intellect en talent die je daar, bij het binnentreden, overspoelt gaat me te hoog.

Tot de wrange charmes van de Dôme behoren de habitués van vroeger die er op stokken geleund binnenstrompelen en hijgend hun stoel bereiken. De oude, broodmagere Amerikaanse bij voorbeeld, die een soort rode ijsmuts draagt en de tijd voornamelijk besteedt aan het op een glaasje inviteren van jongelui, die allemaal een uitvlucht weten om vér van haar af te gaan zitten, en aan het vinnig kiften met haar dodelijk vermoeide Franse echtgenoot.

[p. 35]

Ze is een aangrijpend wrak en in haar omlijnde mond houdt, zo hier en daar, een rotte tand het moedig vol, maar toch kan je nog zien dat ze ééns mooi was. Toen hadden de jongelui geen uitvluchten.

‘What you need is a doctor,’ bijt de moede echtgenoot haar toe, want het ruziën geschiedt in het Engels.

Ze antwoordt met een glimlach, die haar vergaan gruwelijk ontbloot, dat het haar niet kan schelen of ze ziek is.

‘En er staat altijd een bed voor me in New York City,’ zegt ze trots.

De man haalt zijn schouders op.

Parijs bij avond.

We gaan een eindje verder op de boulevard een kleine kroeg binnen. Een juffrouw die, zonder veel hoop, op een klant wacht. Een reus, met een gezicht van doorgroefd leer, die naast haar gaat zitten en een gesprek begint dat haar vermaakt, maar waarin geen brood zit. Een bijna dode kelner, die toch nog lopen kan. Een zeer beschonken, heerachtig individu van middelbare leeftijd met een zwarte snor en een te flonkerende pinkring. En een wat vies, verwaarloosd, problematisch meisje, dat in het onverbiddelijk licht der neonbuizen zéér gespannen achter een leeg koffiekopje zit. Opeens neemt ze een besluit dat haar kennelijk veel moeite kost. Ze staat schichtig op, gaat bij de beschonken man zitten en vraagt: ‘Waar is Loulou?’

[p. 36]

Romans van Simenon beginnen zo. De man ziet haar door een waas. Hij laat bier brengen. Ze tikt onhandig met hem aan, haar felle ogen hunkerend naar antwoord op die vraag. De man grijnst met een mond vol goud en legt zijn hand tastend op haar magere knie. Je ziet haar huiveren bij het ondergaan van die aanraking. En wéér vraagt ze: ‘Waar is Loulou?’

Het zijn maar een paar flarden zonder begin of eind, gescheurd uit een avondje Parijs. Maar ik vergeet ze niet.