Ik lieg de waarheid. De beste Kronkels

[p. 138]

Vader

Ouwe Jan kende ik al lang voordat hij in het huis zat. Hij is een timmerman van negenenzeventig en hij heeft vroeger al die mooie welvaart bij elkaar helpen staken, in een tijd toen ze nog geen uitkeringen kregen en van vorstverlet nooit hadden gehoord. Hij is wel oud van jaren, maar dat dwarse kunnen ze niet in hem dood krijgen... ‘En ik dacht - ach, krijg allemaal de pleuris’, ligt bestorven in zijn mond. Maar het is geen bittere mond. Vroeger zag ik hem vrijwel dagelijks, in een kleine buurtkroeg. Toen leefde hij, als weduwnaar, nog in zijn eentje, op een kamertje, maar voornamelijk in die kroeg. Sinds hij in het huis zit, zie ik hem te hooi en te gras. Hij houdt niet van het huis. Dat komt niet door het huis. Maar...

‘Ach, al die ouwe kerels worden zo chagrijnig,’ zegt hij. ‘Dan is 't bijvoorbeeld zomer. En je wilt eens een raampie openzetten. Dat mag niet van ze. Vanwege de tocht op die kale koppetjes. En dan zeg ik: ben je soms bang dat je dóódgaat?’

De verachting waarmee hij dat laatste zinnetje uitspreekt, kan ik niet reproduceren, maar daardoor krijgt 't iets gróóts.

‘Weet je wat het is,’ zei hij, toen ik hem laatst weer eens in een kroeg trof, ‘je moet er zo veel mogelijk uitlopen, uit zo'n huis. Maar ja...’ Hij maakte het telgebaar, met duim en vinger.

‘Nou heb ik een zoon,’ vervolgde hij. ‘Een zéér leergierige jongen, hoor. Ik heb hem vroeger op een knappe school gedaan, hij heb zelf hard doorgestudeerd en nou is hij, hoe noem je dat - akketant.’

‘Accountant,’ begreep ik.

Hij knikte instemmend.

‘Hij heb een mooi, eigen kantoor, hier in de stad,’ zei hij. ‘En hij woont, met dat wijf van 'm, in zo'n hoge flat, je weet wel, die gezet is - door zo'n bunkerbouwer. Nou, die goser heb op die bunkers voor de mof indertijd meer z'n best gedaan dan op die flats, want elk ogenblik is er wat mee loos en ik kan je hier, in de ouwe stad, langs verscheidene pandjes geleiden die ik in 1908 als blaag heb helpen zetten, en al most ik om de haverklap een kan jenever gaan halen voor die jongens - die pandjes staan er nog gaaf bij. Daar mankeert niks an. Maar goed, die jongen woont in dat hoge rotding. Dat mot

[p. 139]

hij, van dat wijf. Een zéér leergierige jongen. Maar ja, hij komt niet af.’

Weer maakte hij dat telgebaar.

‘Dat komt ook door dat wijf. Die zegt: “Hij koopt er toch maar drank voor.” En dat is ook zo. Maar toch...’

Hij keek eens in zijn ledig glas.

Ik liet het vullen.

‘We hebben zes gulden zakgeld van het huis,’ sprak hij, nog zonder te nippen, maar reeds opgemonterd door het veilige feit dat de kelk weer vol was. ‘Door zes gulden ben je gauw heen. Tenminste, als je veel langs de weg loopt, zoals ik. Nou heb me zoon gezegd: “Vader, je mot niet op me kantoor komen.” Dat snap ik wel. Hij is akketant, hij heb een portier in zo'n hokkie en, nou ja, ik óóg niet. Maar die rotflat is zo ver. En daar zit dat wijf, dus ik krijg er toch geen poot aan de grond.’

Hij nam een nipje en zijn ogen kregen een slimme glans.

‘Nou was ik laatst al in één dag uitverkocht. Je hebt wel eens zo'n dag. Iedereen heb wel eens zo'n dag. Maar ik hield me mooi stijf en ik kwam om twaalf uur rechtop, als een man, de poort binnen. Maar de volgende ochtend - geen geld en wel dorst - neem ik een stukkie papier en schrijf ik een brieffie aan me zoon. Dat me scheergerei op is en dat ik hem daarom verzoek om een tientje, om nieuw te kopen. En dat brieffie geef ik af bij die portier van z'n kantoor. Ik zeg er nog bij: spoed. Wat denk je dat me zoon doet?’

‘Geen idee,’ zei ik.

‘Hij stuurt me een scheerkwast,’ antwoordde hij, met een moedeloos handgebaar.

We bleven even stil.

‘Nou heb ik twéé scheerkwasten,’ zei hij. Ik zag ze staan, naast elkaar, de oude en de nieuwe. Vader en zoon.

‘'t Komt allemaal door dat wijf,’ besloot hij. ‘Want 't is een zeer leergierige jongen, hoor.’

En zijn glas heffend: ‘Ach, laat ze de pleuris krijgen.’