Ik lieg de waarheid. De beste Kronkels

[p. 136]

Geluk

Meneer Frits werkt op een groot kantoor. Hij is een man van middelbare leeftijd, opmerkelijk mollig van postuur. Bij hem is dat woord gepaster dan dik, want hij is voortgekomen uit, wat moederlijke vrouwen gulzig ‘een lieve jongen’ noemen, rank, weerloos glimlachend en met blonde krulletjes. In die verschijning werd hij destijds veroverd door zijn kloeke Coba, maar eenmaal gehuwd, begon hij gestadig uit te zetten en dat staat hem niet. Hij heeft te kleine handjes en te kleine voetjes voor zo'n corpus en zijn delicaat mondje verdrinkt reddeloos in zijn vollemaansgezicht, dat, nog steeds gekroond door dat zachte kroes, hem doet gelijken op een enge dame in travestie. Diep vanbinnen weet meneer Frits dat hij een zekere weerzin opwekt. Hij probeert daar op zijn schuchtere wijze iets tegen te doen. Des ochtends op de tram, geeft hij de conducteur altijd een sigaret en luistert, dankbaar knikkend, naar het uitvoerige weerbericht dat hij ervoor in ruil krijgt. Op kantoor is hij, steeds vriendelijk lachend met zijn piepklein mondje, erg behulpzaam voor iedereen, maar hij doet het als iemand met een slecht geweten. Men aanvaardt zijn altijd paraat dienstbetoon gemakzuchtig, maar geeft er geen sympathie voor in de plaats. Ze vinden meneer Frits een rare. Dat is hij ook. Hij heeft geen vanzelfsprekende greep op het leven, zoals de anderen, en dat hindert hem de hele dag.

Als om vijf uur het werk gedaan is, zet hij zijn zwarte gleufhoed op, doet zijn jas aan en groet ieder recht hartelijk. Hij wandelt dan langzaam door de stad, die zich hult in avondtooi. De grote kantoorgebouwen hebben hun lichten nog niet gedoofd, maar de mannen en vrouwen die daar weer een dag van hun leven hebben gelaten, fietsen al buiten in een lange stoet, vindingrijk improviserend - de mussen in het verkeer.

Heel bedaard stapt meneer Frits dan naar zijn gelukkig uur.

Het woont in een kroeg aan de gracht. Al twintig jaar treedt hij daar elke middag om vijf uur zeven binnen. Het is een schemerig lokaal waar uitsluitend mannen komen, ernstig drinkend in de veilige

[p. 137]

schemer van hun sigaren. Om vijf uur acht neemt meneer Frits de eerste slok van zijn eerste jonge klare.

En dan begint het meteen - het geluk.

't Is of er iets van hem afglijdt. Hij haalt diep adem en kijkt tevreden om zich heen. Dit zijn brave mannen, vindt hij. Vrienden stuk voor stuk. Als hij zijn tweede glas aan de lippen brengt, is hij een van hen geworden. Rustig. Uitgebalanceerd. Een ervaren tapkastleuner, óók met een sigaar. Waarom hij niet? Ze roken er toch allemaal een?

Het tweede glas geeft zijn gedachten vleugels.

Hij denkt aan een gesprek dat hij had kunnen voeren of een aardige opmerking die hij had kunnen plaatsen. Soms maakt hij een klein grapje tegen de kastelein.

Hij zegt bijvoorbeeld: ‘Weet je wie de ijdelste dichter van de wereld was?’

De kastelein heeft er geen flauw vermoeden van.

‘Goethe,’ zegt hij dan. ‘Die zette onder alles wat hij schreef: goed he?’

‘Die ome Frits,’ zegt de kastelein dan met een lederen grijns.

Het derde glas is het laatste.

Hij heeft nu alle ketenen verloren.

‘Zo, we gaan maar weer eens kijken hoe moeder de vrouw het maakt,’ verklaart hij.

Want zo zeggen de mannen het hier. Hij legt het geld op de tapkast, groet met een joviaal handgebaar en stapt naar buiten. Nu komt het ontspannen naar huis lopen in het beschermend duister. Dat is ook nog geluk. Hij neuriet liedjes uit zijn jeugd en vindt dat hij goed bij stem is. De kleine roes duurt tot in zijn straat. Dan breekt het besef door dat nu alleen nog het eten komt, het zwijgen achter de krant en het slapen. Hij steekt de sleutel in het slot, loopt de trap op en roept: ‘Oehoe - ik ben het.’

‘O,’ zegt de vrouw.